การรักษาปวดปลายประสาท

เป้าหมายของการรักษาปวดปลายประสาท

ลดความรุนแรงของอาการปวด
เพิ่มความสามารถในการประกอบกิจกรรมทางกายภาพ
ลดความกดดันด้านสภาวะจิตใจ
และเพิ่มคุณภาพชีวิตผู้ป่วย

วิธีการรักษาปวดปลายประสาท

การรักษาต้องรักษาโรคปรำจำตัวด้วย แบ่งการรักษาออกเป็น 2 วิธี

การรักษาด้วยยา
การรักษาโดยไม่ต้องใช้ยา

การรักษาปวดปลายประสาทโดยไม่ต้องใช้ยา

อาจเริ่มด้วยการรักษาโดยไม่ใช้ยา เช่น biofeedback, relaxation therapy, physical and occupational therapy, cognitive/behavioral strategies, acupuncture และ transcutaneous electrical nerve stimulation ซึ่งอาจช่วยในการปรับกระบวนการความคิดของผู้ป่วยที่มีต่ออาการปวดทำให้สามารถยอม รับหรือทนอาการปวดได้มากขึ้น การรักษาประเภทนี้อาจใช้ควบคู่ไปกับการรักษาโดยใช้ยา.

การรักษาด้วยยา

ยาที่ใช้รักษาที่ควรจะพิจารณาอันดับแรกๆได้แก่

Gabapentin

ขนาดที่ให้ เริ่ม 100-300 มก ก่อนนอนหรือ100-300 มก วันละ 3 ครั้ง
ใช้ได้ผลดีในผู้ป่วยที่เป็นงูสวัด ผู้ป่วยโรคเบาหวาน ผู้ป่วยที่ตัดขา ผู้ป่วยที่ปวดไขสันหลังจากได้รับบาดเจ็บ
ผลข้างเคียงจะมีง่วงซึม

Lignocaine patch

ยาชาเฉพาะที่ อาจพิจารณาใช้ยาทาลด ปวดเฉพาะที่ (topical agents) บางชนิด เช่น ยาชาเฉพาะที่ชนิดทาภายนอก (lidocaine jelly/cream/EMLA) และ capsaicin cream (เจลพริก).

Capsaicin cream

เจลพริกจะเป็นทางเลือกเมื่อใช้ยาอื่นไม่ได้ผล หรือมีผลข้างเคียง เจลพริกนี้จะยับยั้งการส่งสัญญาณจากเส้นประสาทไปยังไขสันหลัง ให้ทาวันละ 3-4 ครั้งใช้เวลาประมาณ 10 วันจึงจะเห็นผล

ยาในกลุ่มอนุพันธ์ของฝิ่น

มีประสิทธิภาพในการลดอาการปวด แต่มีข้อจำกัดเรื่องการติดยา

Tradamol

ยานี้ช่วยให้อาการปวดทุเลาขึ้นมาก และมีผลดีมากเป็นพิเศษในรายที่อาการปวดแบบการสัมผัส เช่นการแตะผิวหนังเบาๆ หรือการสัมผัสร้อนหรือเย็น

ถ้าการรักษาดังกล่าวข้างต้นได้ผลไม่เป็นที่น่าพอใจ หลังจากที่ให้ยาขนาดเต็มที่แล้ว 2-3 สัปดาห์ ควรพิจารณาส่งต่อผู้ป่วยไปรับการรักษายังคลินิกระงับปวด หรือส่งปรึกษาวิสัญญีแพทย์หรือศัลยแพทย์ประสาท เพื่อให้การรักษาโดยใช้หัตถการแบบ invasive procedure.

Tricyclic antidepressant medicines

เป็นยารักษาซึมเศร้าแต่นำมาใช้รักษาโรคปวดประสาท neuropathic painโดยที่ไม่เกี่ยวข้องกับฤทธิ์ต้านซึมเศร้า ยาจะเริ่มออกฤทธิ์ 2-3 วันหลังรับประทานอาหาร แต่ควรจะรอ 2-3 สัปดาห์จึงจะได้ผลเต็มที่ ผลข้างเคียงของยาจะทำให้เกิดอาการซึม ง่วงนอน

ลักษณะอาการปวดจะใช้ยารักษาต่างกันหรือไม่

ลักษณะอาการปวดที่ต่างกันจะมีสาเหตุของการเกิดอาการปวดที่ต่างกันดังนั้นจึงใช้ยาต่างกัน

อาการปวดแบบเสียวแปลบร้าว ปวดเหมือนเข็มแทง ปวดเหมือนไฟช็อต ยาที่เลือกใช้จะใข้ยากันชักปรับยาทุก 3-5 วันจนอาการปวดดีขึ้น ยาที่เลือกใช้ได้แก่ carbamazepine, gabapentin, oxcarbazepine และ phenytoin pegabalin หรือ duloxetine ก็เริ่มเข้ามามีบทบาทสำคัญในการรักษา neuropathic pain เนื่องจากเป็นยาที่มีประสิทธิภาพสูงและมีอาการไม่พึงประสงค์ที่อยู่ในเกณฑ์ที่ยอมรับได้.

อาการปวดแบบแสบร้อนเหมือนถูกน้ำร้อนลวก หรือเสียวสะดุ้งเมื่อสัมผัสเพียงเบาๆ เช่น เมื่อเอามือลูบ หรือเมื่อถูกต้องกับเสื้อผ้าที่สวมใส่ เรียกว่า allodynia คือทำให้ผู้ป่วยไม่สบาย นอกจากนี้อาจมีอาการชาร่วมด้วย การรักษาทำได้โดยให้ยากลุ่ม antidepressants ได้ผลดีแม้ใช้ยาขนาดต่ำ โดยไม่ขึ้นกับฤทธิ์ลดอาการซึมเศร้าแต่อย่างใด. เริ่มจากการให้ยาน้อยๆ ก่อน และเพิ่มขนาดขึ้นทุก 3-5 วัน เมื่อผู้ป่วยเริ่มปรับตัวได้ และง่วงน้อยลง โดยมีเป้าหมายเพื่อลดปวดให้ได้มากที่สุด และมีผลข้างเคียงน้อยที่สุด. ยาที่นิยมใช้คือ amitriptyline, nortriptyline, doxepin, desipramine และ venla-faxine. อย่างไรก็ตาม ข้อควรระวังของการใช้ tricyclic antidepressants คือ อาการไม่พึงประสงค์ (adverse effects) ที่เกิดจากฤทธิ์ anticholinergic ของยา

อาการปวดประสาท neuropathic pain