การทำงานของไต

อัตราการกรองของไต glomerular filtration rate หรือ GFR เป็นการวัดการทำงานของไตว่าทำงานปกติหรือมีการเสื่อมของไต

เลือดจะไหลเวียนเข้าไต ของเสียและของเหลวทั้งหมดจะไหลผ่านหน่วนที่เล็กที่สุดของไตที่เรียกว่า nephrons เมื่อถึงท่อไตของเหลวและสารบางอย่างจะถูกดูดซึมกลับเข้ามายังกระแสเลือด ส่วนที่ไม่ได้ดูดซึมจะถูกขับออกทางปัสสาวะ อัตราที่เลือดไหลผ่านไตเรียกว่า glomerular filtration rate, or GFR ซึ่งไม่สามารถวัดได้โดยตรง แต่มีวิธีคำนวณได้ 2 วิธี

1. เราสามารถประเมิน GFR ได้โดยการเจาะเลือดตรวจหาค่า creatinine และใช้สูตรคำนวณ ตัวแปลที่มีผลต่อค่า GFR ได้แก่ น้ำหนัก อายุ เพศ และเชื้อชาติ ค่า creatinine ยิ่งสูงค่า GFR ยิ่งต่ำ การวัดจะทำโดยแพทย์จะเลือดหาค่า creatinin อายุ เพศ และน้ำหนัก นำค่าเหล่านี้ไปใส่ในสูตรดังต่อไปนี่ คลิกที่นี่ คนปกติค่า GFR เท่ากับ 125 milliliters per minute หมายถึงไตสามารถกรองได้ปริมาตร 125 mlต่อนาที
2. เราสามารถประเมิน GFR ทำได้อีกวิธีหนึ่งโดยการเจาะเลือดตรวจหาค่า Creatinine และเก็บปัสสาวะตลอด 24 ชั่วโมงเพื่อหาปริมาณ Creatinine ที่ขับออกมา แล้วมาคำนวณหาค่า Creatinine clearance 

วิธีที่1เป็นวิธีที่สะดวกและค่าที่ได้ใกล้เคียงกับวิธีที่2จึงเป็นที่นิยมใช้ เมื่อท่านได้ค่าตัวเลขออกมาจะเป็นค่าอัตรากรอวของไตซึ่งปกติจะมากกว่า 90 ก็ไปเปิดหน้านี้เพื่อประเมินความรุนแรงของโรคไตและแนวทางการดูแล

การประเมินความรุนแรงของโรคไตจากค่า GFR

หากแพทย์ตรวจพบว่าค่า GFR ลดลงแสดงว่าการทำงานของไตลดลงแพทย์จะต้องหาสาเหตุที่ไตทำงานลดลง สาเหตุเป็นได้ทั้งเฉียบพลัน(ส่วนใหญ่เมื่อแก้ไขการทำงานของไตจะกลับสู่ปกติ) หรือเรื้อรัง(การทำงานของไตมักจะไม่กลับสู่ปกติ) เมื่อติดตามหรือตรวจซ้ำพบว่าการทำงานของไตลดลง แพทย์จะประเมินความรุนแรงของไตเป็น 5 ระดับ

• Stage 1: GFR 90 หรือมากกว่า (การทำงานของไตปกติ)
• Stage 2: GFR 60-90  (ไตเสื่อมเล็กน้อย)
• Stage 3: GFR 30-59 (ไตเสื่อมปานกลาง)
• Stage 4: GFR 15-29 (ไตเสื่อมรุนแรง)
• Stage 5: GFR less than 15 (ไตวายเรื้อรัง) 

สำหรับผู้ที่มีอายุมากกว่า 60 ปีการตรวจเลือดพบว่าค่า creatinine ปกติแต่ค่า GFR จะต่ำจึงอาจจะต้องตรวจด้วยการเก็บปัสสาวะตรวจ GFR

การดูแลตัวเองหากหากมีค่า GFR ต่ำ

• สาเหตุของโรคไตเสื่อมคือ ความดันโลหิตสูง โรคเบาหวาน ดังนั้นจะต้องควบคุมให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ
• รับประทานอาหารสุขภาพ
• ออกกำลังกาย
• ทบทวนเรื่องการใช้ยาทั้งยาที่ซื้อรับประทานเอง สมุนไพร และยาที่แพทย์จ่าย
• ปรึกษาแพทย์
• ติดตามการตรวจ GFR เป็นระยะตามแพทย์สั่ง

การตรวจ Creatinine clearance 

วิธีการตรวจจะเก็บปัสสาวะทั้งวันหรือ 24 ชมและเจาะเลือดตรวจหา creatinine ส่วนปัสสาวะจะตรวจหา creatinine และปริมาตร

ข้อบ่งชี้ในการตรวจ

• เพื่อประเมินอัตรากรองของไต GFR

ค่าปกติของ Creatinine Clearance

1. ผู้ชาย
   1. ค่าเฉลี่ย: 120 ml/min/1.73 m² (+/-25) or 175 Liters/day
   2. Range: 97-137 ml/min/1.73 m² (0.93-1.32 ml/sec/m² IU)
2. ผู้หญิง
   1. ค่าเฉลี่ย: 95 ml/min/1.73 m² (+/-20) or 135 Liters/day
   2. Range: 88-128 ml/min/1.73 m² (0.85-1.23 ml/sec/m² IU)

ข้อบ่งชี้ในการตรวจ(กรณีที่ใช้การคำนวณแล้วได้ค่าไม่น่าเชื่อถือ)

มีการเปลี่ยนวิธีการรับประทานอาหาร

1. มังสะวิรัต
2. มีการเพิ่ม Creatine Supplementation

มีการเปลี่ยนแปลงของกล้ามเนื้อ

1. ขาดอาหารและกล้ามเนื้อรีบ
2. ถูกตัดแขนหรือขา

ความผิดปกติของGFR ที่พบ

• เพิ่มขึ้น

1. ตั้งครรภ์
2. การออกกำลังกาย

• ลดลงในภาวะ

1. ไตวาย
2. อายุมาก
   1. ค่า GFRจะมีค่า 125 ml/min/1.73 m² เมื่ออายุ 30 ปี
   2. GFR จะลดลง 1 ml/min/yearเมื่ออายุ 30 ปี
3. เก็บปัสสาวะไม่ถูกต้อง
4. ยา (Decrease tubular secretion of Creatinine)
   1. Cimetidine
   2. Procainamide
   3. Antibiotics
   4. Quiniine
5. เลือดไปเลี้ยงไตน้อยลง
6. ขาดน้ำ
7. ทางเดินปัสสาวะอุดตัน
8. หัวใจวาย

อัตรากรองของไต | Creatinin | BUN | การตรวจปัสสาวะ | การตรวจหาโปรตีนในปัสสาวะ | การตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด | การตรวจไขมันในเลือด | การตรวจเกลือแร่ | แคลเซี่ยม

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

	ป้อนคำที่ต้องการค้นหา ส่งฟอร์มการค้นหา
	Web siamhealth.net



 

• เกี่ยวกับโรคไต
• โรคไต
• โรคไตวายเรื้อรัง
• โรคต่อมลูกหมาก
• ทางเดินปัสสาวะอักเสบ
• นิ่วในไต
• ปัสสาวะรดที่นอน
• อาการโรคไต
• โรคไตจากยา
• การตรวจโปรตีนในปัสสาวะ
• โรค Nephrotic syndrome
• ไตวายเฉียบพลัน