ยาแก้แพ้ Diphenhydramine

 

ชื่อการค้าอื่น ๆ     Benadryl

ยาแก้แพ้ Diphenhydramine เป็นยาต้ามฮิสตามิน antihistamin ใช้ในการรักษาอาการจาม น้ำมูกไหล คัน น้ำตาไหลผื่นลมพิษ และอาการอื่นที่เกิดจากโรคภูมิแพ้ หรือไข้หวัด นอกจากนั้นยังใช้รักษาอาการไอ เมารถ ใช้เป็นยานอนหลับ

ผลข้างเคียงของยา Diphenhydramine

อาการที่ต้องหยุดยาและพบแพทย์ทันที

ได้แก่อาการแพ้ยาชนิดรุนแรงซึ่งมีอาการแน่นหน้าอก หายใจลำบาก บวมหน้า ลมฝีปาก ลิ้น และมีผื่นขึ้นตามตัว

ผลข้างเคียงที่รุนแรงน้อยหากเกิดให้ปรึกษาแพทย์

ได้แก่อาการ

  • ง่วงนอน อ่อนเพลีย มึนงง
  • ปวดศีรษะ
  • ปากแห้ง
  • ปัสสาวะลำบาก

ข้อควรระวังในการใช้ยา diphenhydramine

  • เมื่อใช้ยา diphenhydramine อาจจะทำให้เกิดอาการง่วงนอน ดังนั้นให้ระมัดระวังเมื่อต้องขับรถ ทำงานกับเครื่องจักร หรืองานที่เสี่ยงอันตราย
  • ไม่ควรใช้ร่วมกับสุราเพราะจะทำให้ง่วงซึมมาก
  • สำหรับเด็กอาจจะเกิดอาการร้องไห้งอแง
  • การใช้ยานอนหลับจะทำให้ซึมมากขึ้น

ข้อบ่งชี้ในการใช้ยา

  • เป็นยาต้านฮิสตามีนสำหรับบรรเทาอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น ไข้ละอองฟาง เยื่อจมูกอักเสบเนื่องจากการแพ้ ลมพิษ การแพ้อาหารและยา และยังใช้ลดน้ำมูกไหล อาการจามเนื่องจากหวัด
  • บรรเทาอาการคันจากแมลงกัด
  • ยานี้ยังใช้ป้องกันและรักษาอาการเมารถ โรคพาร์กินสัน
  • ช่วยให้หลับดีขึ้น
  • ช่วยบรรเทาอาการไอที่มีสาเหตุจากการระคายเคืองในลำคอ

วิธีการใช้ยา

  • โดยปกติรับประทานครั้งละหนึ่ง – สองเม็ด วันละ 3-4 ครั้งหลังอาหารและก่อนนอน หรือทุก 6 ชั่วโมงหรือตามอาการที่เป็น
  • รับประทานตอนท้องว่าง หรือหลังอาหารก็ได้ หลังรับประทานยาให้ดื่มน้ำ 1 แก้ว
  • สำหรับการป้องกันการเมารถ ให้รับประทานก่อนรถออก 30 นาที หรือหากต้องการให้หลับดีขึ้นมักให้รับประทานก่อนนอน
  • ยานี้มีขายในรูปแคปซูลขนาด 25 มก. และยาฉีดความแรง 50 มก./มล.
  • ขนาดของ Diphenhydramine ไม่เกิน 300 มก/วัน

ผลข้างเคียงของยา

  1. มักทำให้ง่วงนอน มึนงง เวียนศีรษะ ตาพร่า คนที่ขับรถ ขับเรือ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร ควรระวังใน การใช้ยานี้ ถ้าหากมีอาการง่วงนอน ให้หยุดทำงานเหล่านี้จนกว่าจะหมดฤทธิ์ยา
  2. อาจมีอาการปากคอแห้ง เบื่ออาหาร ใจสั่น หงุดหงิด ความดันโลหิตต่ำ หรือแพ้ยา
  3. ในเด็กเล็ก ถ้าใช้ขนาดมากเกินไป อาจทำให้นอนไม่หลับ กระสับกระส่ายหรือชักได้
  4. ควรระมัดระวังการใช้ในผู้ป่วยที่เป็นต้อหิน, ต่อมลูกหมากโต
  5. หลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ร่วมกับยานอนหลับ, ยากล่อมประสาท หรือแอลกอฮอล์ เพราะจะเสริมฤทธิ์ทำให้ ง่วงนอน มากขึ้น
  6. ยานี้อาจทำให้เสมหะเหนียว ขับออกยาก จึงไม่ควรใช้ในผู้ป่วยที่มีอาการไอมีเสลด เช่น หลอดลมอักเสบ  ปอดอักเสบ หืด

เมื่อเกิดอาการข้างเคียงควรทำอย่างไร

ยานี้ทำให้เกิดปากแห้ง จมูกและคอแห้งได้ ให้อมลูกกวาดที่ไม่หวานนัก หรือให้ดื่มน้ำ จะช่วยบรรเทาอาการข้างเคียงดังกล่าวได้ อาการข้างเคียงที่รุนแรงแต่พบไม่บ่อย คือ อาจเกิดตาพร่า ปัสสาวะลำบาก กล้ามเนื้ออ่อนแรง ในเด็กอาจมีอาการตื่นเต้น นอนไม่หลับ มึนงงและมีผื่นขึ้นได้ ควรปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร

ข้อควรระวัง 

สตรีมีครรภ์ โดยเฉพาะระหว่าง 3 เดือนแรก สตรีที่คาดว่าจะตั้งครรภ์ หรือกำลังให้นมบุตร ไม่ควรใช้ยานี้ ไม่ควรดื่มแอลกอฮอล์ร่วมกับการรับประทานยานี้ เพราะทำให้ง่วงนอนมากขึ้น ในคนที่มีโรคประจำตัวต่อไปนี้ ไม่ควรใช้ยา หากไม่ได้รับการแนะนำจากแพทย์หรือเภสัชกร ได้แก่ โรคหอบหืด ต้อหิน ปัสสาวะลำบาก เนื่องจากต่อมลูกหมากโต โรคลมชัก

ก่อนใช้ยา diphenhydramine ต้องแจ้งแพทย์หรือเภสัชหากท่านใช้ยา หรือมีภาวะดังต่อไปนี้

  • แพ้ยากลุ่ม monoamine oxidase inhibitor (MAOI) เช่น isocarboxazid, phenelzine, หรือ tranylcypromineในระยะเวลา 14 วันที่ผ่านมาเพราะอาจจะมีปฏิกิริยาระหว่างยารุนแรง
  • ต้อหิน
  • แผลในกระเพาะอาหาร
  • ต่อมลูกหมากโต หรือปัสสาวะลำบาก
  • ต่อมไทรอยด์เป็นพิษ
  • โรคหอบหืด
  • ความดันโลหิตสูงหรือโรคหัวใจ
  • ผู้สูงอายุอาจจะเกิดอาการง่วงซึมได้ง่าย

ความปลอดภัยสำหรับคนตั้งครรภ์ จัดในกลุ่ม B ค่อนข้างจะปลอดภัยสำหรับทารกในครรภ์ ยานี้ขับออกทางน้ำนมดังนั้นผู้ที่เลี้ยงบุตรด้วยนมตัวเองอาจจะทำให้เด็กง่วง

หากรับประทาน diphenhydramine จะต้องหลีกเลี่ยงอะไรบ้าง

  • การขับรถ หรือทำงานกับเครื่องจักร เพราะง่วงนอน
  • งดสุราเพราะจะทำให้ง่วงซึมมากขึ้น

ยาที่มีผลต่อ diphenhydramine

  • ห้ามรับประทานยา diphenhydramine สำหรับผู้ที่รับประทานยากลุ่ม monoamine oxidase inhibitor (MAOI) เช่น isocarboxazid , phenelzine, หรือ tranylcypromine
  • ยาคลายเครียด ยานอนหลับ ซึ่งจะทำให้ผู้ป่วยง่วงมากขึ้น
  • ยาต้านความเครียด เช่น amitriptyline, doxepin, nortriptyline , fluoxetine, sertraline , paroxetine

ยาต้านฮีสตามิน