การทำกายภาพ Rehabilitation
เป้าหมายสำคัญคือเพื่อให้ผู้ป่วยมีความสามารถที่จะช่วยเหลือตัวเองและมีคุณภาพชีวิตใกล้เคียงปกติมากที่สุด
ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดสมองที่สามารถให้การฟื้นฟูได้ดีเป็นผู้ป่วยที่สามารถที่จะรับรู้เข้าใจ และติดต่อคำบอกเล่าเพราะการเรียนรู้เป็นขั้นตอนการฝึกที่สำคัญของการฟื้นฟูสภาพของผู้ป่วย
ผู้ป่วยที่มีผลการฟื้นฟูดีได้ผลดีจะต้องมีลักษณะดังต่อไปนี้
- ข้อหนึ่งได้รับการสนับสนุนจากครอบครัวและสังคมที่อยู่ใกล้ชิดกับผู้ป่วย
- ข้อสองมีการฟื้นตัวของความสามารถในการควบคุมการขับถ่ายปัสสาวะได้เร็วภายในหนึ่งถึงสองสัปดาห์
- ข้อสามมีการฟื้นตัวของกล้ามเนื้อลำตัวสะโพกหัวไหล่โดยเร็วโดยเฉพาะกล้ามเนื้อส่วนต้นได้ภายในสองถึงสี่สัปดาห์
- ข้อที่สี่มีการฟื้นตัวของกล้ามเนื้อแต่ละมัดโดยเร็วสามารถควบคุมกล้ามเนื้อแต่ละมัดได้ภายในสี่ถึงหกสัปดาห์
- ข้อที่ห้ามีอารมณ์ดีไม่มีอาการซึมเศร้า
- ข้อที่หกมีการรับรู้ที่ดี
ผู้ป่วยที่ผลการฟื้นฟูได้ผลไม่ดีจะมีลักษณะดังต่อไปนี้
- ข้อที่หนึ่งผู้ป่วยอยู่ในระยะโคม่านานเกินไป
- ข้อที่สองอยู่ในระยะปวกเปียกนานเกินสองเดือน
- ข้อที่สามมีอาการเกร็งหรืออ่อนแรงกล้ามเนื้อต้นขา
- ข้อที่สี่ผู้ป่วยไม่สามารถควบคุมการขับถ่าย
- ข้อที่ห้าผู้ป่วยที่มีความบกพร่องทางสติปัญญา
- ก็ติหกผู้ป่วยที่มีความบกปล่องทางสายตา
- ข้อที่เจ็ดผู้ป่วยที่มีโรคหลอดเลือดสมองมากกว่า
- ข้อที่แปดผู้ป่วยที่มีอาการซึมเศร้า
- ข้อที่เก้าผู้ป่วยที่มีโรคอื่นร่วมด้วยเช่นโรคหัวใจ
การจัดท่านอนของผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีก
|
ผู้ป่วยอัมพาตครึ่งซีกที่ไม่ได้มีการจัดถ้านอนมักจะนอนในสภาพขาแขนและสะโพกงอ เมื่อผู้ป่วยดีขึ้นจะไม่สามารถใช้แขนและขาข้างนั้นได้อย่างเต็มที่เนื่องจากข้อติด |
การจัดท่านอนหงาย
-
ศีรษะหนุนหมอนใบเล็กๆ ไม่ให้ศีรษะยกสูงไป
-
จัดให้ศีรษะหมุนไปด้านที่อัมพาต
-
จัดตัวให้ตรง อย่าให้เอียงไปด้านที่เป็นอัมพาต
-
ข้อสะโพก ใช้หมอนบางๆหนุนหรือวางใต้สะโพกข้างที่อัมพาตเพื่อกันไม่ให้เชิงกรานแบะออกไปด้านหลัง
-
ข้อเข่าอยู่ในท่าเหยียดตรง หรืองอเล็กน้อย
-
ข้อเท้าใช้ foot board เพื่อป้องกันไม่ให้ปลายเท้าตก
ลักษณะของแขนสามารถจัดวางได้ 3 แบบ
มือและข้อมือควรจัดดังรูป
การจัดท่านอนตะแคงข้างดี
การจัดท่านอนตะแคงทับข้างที่เป็นอัมพาต
-
จัดศีรษะโน้มไปด้านหน้า
-
ลำตัวตรง
-
แขน ไหล่ ข้างที่เป็นอัมพาตห่อมาทางด้านหน้า ช่วงปลายแขนอยู่ในท่าหงายมือ
-
ขาด้านหลัง ข้างอัมพาตจับเหยียด ข้อสะโพกตรง เข่างอเล็กน้อย
-
ขาข้างดีอยู่บนงอไปด้านหน้า ใช้หมอนรองรับไว้
การจัดท่านอนคว่ำ
การป้องกันข้อติด
รูปแสดงการทำ passive range of motion เพื่อป้องกันข้อไหล่ แขนติด
แสดงการบริหารบริเวณนิ้วมือ
การบริหารขา
การเคลื่อนไหวบนเตียง
เมื่อผู้ป่วยเริ่มรู้สึกตัว ควรสอนให้ผู้ป่วยช่วยตัวเองในการเปลี่ยนท่านอน เช่นจากท่านอนไปเป็นท่าตะแคง
การตะแคงไปข้างที่ดี
-
สอนให้จับแขนข้างอัมพาตวางไว้บนทรวงอกหรือหน้าท้อง
-
สอดปลายขาที่ดีใต้เข่าที่เป็นอัมพาต เลื่อนเท้าที่ดีลงไปถึงข้อเท้าที่เป็นอัมพาต
-
ใช้ขาที่ดีค่อยๆยกขาข้างอัมพาตขึ้น แล้วค่อยๆตะแคงไปด้านที่ดี
-
ยกศีรษะ ไหล่ และตะแคงตัวไปด้านดี โดยใช้แขนข้างที่ดียันลงบนที่นอน มือจับขอบที่นอนไว้
การตะแคงตัวไปข้างที่เป็นอัมพาต