เชื้อ Cryptosporidium เป็นพยาธิ์ขนาดเล็กที่ทำให้เกิดอาการท้องร่วง เชื้อนี้จะมีเปลือกที่ทนต่อ Chiorine ที่ใช้ฆ่าเชื้อสำหรับทำน้ำประปา เชื้อนี้สามารถแพร่กระจายได้หลายวิธีที่เป็นสาเหตุที่พบได้บ่อยคือน้ำดื่ม
อาการของโรคติดเชื้อ Cryptosporidium
หลังจากได้รับเชื้อแล้ว2-10 วัน(โดยเฉลี่ยประมาณ 7 วัน)จึงจะเกิดอาการ อาการของโรคที่พบบ่อยได้แก่
- อาการปวดท้องบริเวณลิ่มปี่
- มีอาการขาดน้ำ
- คลื่นไส้
- อาเจียน
- มีไข้
- น้ำหนักลด
ผู้ติดเชื้อบางคนก็ไม่มีอาการ ในคนที่แข็งแรงอาการจะดีขึ้นในไม่กี่วันถึง 4 สัปดาห์
สำหรับกลุ่มที่มีภูมิร่างกายอ่อนแอ
กลุ่มผู้ป่วยเหล่านี้จะมีอาการรุนแรงกว่าคนปกติ
การวินิจฉัยโรค
การวินิจฉัยทำได้โดย
- การตรวตอุจาระซึ่งอาจจะต้องเก็บอุจาระหลายครั้งโดยใช้วิธีการย้อมหลายวิธี เช่น acid-fast staining, direct fluorescent antibody [DFA] , enzyme immunoassays (EIA)
- การตรวจ polymerase chain reaction – PCR
ปัจจัยเสี่ยง และการระบาด
เชื้อ Cryptosporidium จะอาศัยอยู่ในลำไส้เล็กส่วนต้น เมื่อคนที่ได้รับเชื้อและเกิดอาการ ลำไส้จะขับเชื้อเป็นจำนวนมากออกมาเป็นจำนวนมากซึ่งอาจจะใช้เวลาหลายสัปดาห์หลังจากเกิดอาการหายแล้ว เชื้อสามารถแพร่ได้ทาง
- รับประทานอาหารที่ปนเปื้อนอุจาระ
- ดื่มน้ำที่ปนเปื้อนเชื้อ
- รับประทานผักหรือผลไม้สดที่ไม่ได้ล้าง
- มือปนเปื้อนเชื้อและนำเข้าปาก มือคนเราจะปนเปื้อนเชื้อในกรณี
- มือสัมผัสวัตถุที่มีเชื้อ
- การเปลี่ยนผ้าอ้อม
- การดูแลผู้ป่วย
- ปนเปื้อนจากการเลี้ยงสัตว์
กลุ่มที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ Cryptosporidium
- เด็กในสถานเลี้ยงเด็ก
- ผู้ที่ทำงานในสถานเลี้ยงเด็ก
- ผู้ที่ดูแลคนป่วยด้วยโรคนี้
- นักท่องเที่ยวที่ดื่มน้ำที่ไม่ปลอดภัย
- ผู้ที่ว่ายน้ำและดื่มน้ำจากสระ
การรักษา
สำหรับผู้ที่ร่างกายแข็งแรงระบบภูมิของร่างกายจะกำจัดเชื้อได้เอง การดูแลเพียงแต่ดื่มน้ำอย่างเพียงพอ สำหรับผู้ที่มีภูมิอ่อนแอ คนท้อง ทารก จะมีอาการของโรครุนแรงและมีโอกาศขาดน้ำได้สูง
ยา Nitazoxanide ใช้รักษาโรคในคนที่ภูมิปกติ แต่สำหรับผู้ที่มีภูมิบกพร่องยังไม่มียาที่ได้ผล
การป้องกัน
การมีสุขอนามัยที่ดี
- ล้างมือให้สะอาดด้วยสบู่และน้ำ
- ก่อนปรุงอาหาร
- หลังเข้าห้องน้ำ
- หลังจากเปลี่ยนผ้าอ้อม หรือทำความสะอาดคนป่วย
- หลังจากสัมผัสสัตว์
- เมื่อมีผู้ป่วยด้วยโรคนี้ให้แยกผู้ป่วยจนกระทั่งอาการหาย
การป้องกันแหล่งน้ำติดเชื้อนี้(ห้วย คลอง สระว่ายน้ำ)
- หากท่านท้องร่วง หรือวินิจฉัยว่าเป็นโรคนี้ต้องหยุดว่ายน้ำอย่างน้อย 2 สัปดาห์หลังจากที่ท้องร่วงหยุด
- ชำระร่างกายก่อนลงสระ
- ล้างร่างกาย และก้นเด็กด้วยสบู่จนสะอาดก่อนลงสระ
- เปลี่ยนผ้าอ้อมที่ห้องน้ำแทนที่สระ
การดูแลตัวเองเมื่อดูแลสัตว์
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสมูลสัตว์
- ใส่ถุงมือเมื่อต้องทำความสะอาดมูลสัตว์ และล้างมือ
- ล้างมือหลังจากเลี้ยงสัตว์
- ล้างมือหลังจากทำสวน
สำหรับผู้ที่ป่วย HIV
- หลีกเลี่ยงการสัมผัสสัตว์ หรือคนที่ป่วยด้วยโรค Cryptosporidiosis
- งดหรือห้ามสัมผัสมูลสัตว์
โปรจำไว้ว่าน้ำที่ผ่านการฆ่าเชื้อด้วย Chlorine ไม่สามารถฆ่าเชื้อนี้ได้ดังนั้น
- ห้ามดื่มน้ำในสระขณะว่ายน้ำ น้ำผุ อ่างน้ำร้อน แม่น้ำ ลำคลอง
- งดการรับประทานน้ำแข็งที่ทำจากน้ำที่ไม่ได้มาตรฐาน โดยเฉพาะช่วงที่มีการระบาด
- เมื่อท่องเที่ยวในพื้นที่มีการระบาดของโรคให้หลีกเลี่ยงน้ำหรือน้ำแข็งที่ทำจากน้ำที่ไม่ได้มาตรฐาน
- ในช่วงที่ระบาด และหากไม่แน่ใจว่าน้ำจะสะอาดให้ปฏิบัติดังนี้
- ดื่มน้ำขวด
- ต้มน้ำให้เดือน 1 นาที
- ใช้เครื่องกรองที่มีขนาดเล็กกว่า 1 micron