โรคแบคทีเรียกินเนื้อคน หรือโรคเนื้อเน่า Necrotizing fasciitis

โรคแบคทีเรียกินเนื้อคน หรือโรคเนื้อเน่า Necrotizing fasciitis เป็นการติดเชื้อแบคทีเรียที่เนื้อเยื่อใต้ผิวหนังได้แก่ไขมันใต้ผิวหนัง พังผืด และกล้ามเนื้อ โรคแบคทีเรียกินเนื้อคนพบไม่บ่อย แต่มีความรุนแรงมากซึ่งอันตรายถึงกับชีวิตหากรักษาไม่ทัน เชื้อจะทำลายเนื้อเยื่อใต้ผิวหนัง กล้ามเนื้อ

หากท่านเป็นคนแข็งแรง มีภูมิปกติ และมีการดูแลแผลอย่างถูกต้องโอกาศที่จะเป็นโรคนี้จะน้อย

สาเหตุโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน

เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่เรียกว่า Streptococcus หรือที่เรียกว่าแบคทีเรียกินเนื้อคน เมื่อเชื้อเข้าสู่เนื้อเยื่อโดยผ่านทางแผลเล็กที่ผิวหนัง เชื้อจะเจริญอย่างรวดเร็วและหลั่งสารพิษที่เรียกว่า Toxin ซึ่งจะทำลายเนื้อเยื่อ และทำให้เลือดมาเลี้ยงบริเวณนั้นไม่พอ เมื่อกล้ามเนื้อตาย เชื้อจะเข้ากระแสเลือดและลามไปทั่วร่างกาย

อาการของโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน

จะสงสัยว่าเป็นโรคเนื้อเน่าหรือแบคทีเรียกินเนื้อคนเมื่อมีอาการดังต่อไปนี้

• มีอาการปวดแขน/ขาหรือบริเวณที่เป็นโรคอย่างมากไม่สอดคล้องกับสิ่งที่เห็น เช่นมีผื่นที่ผิวหนังเล็กน้อย
• โรคเนื้อเน่าเกิดกับส่วนใดๆของร่างกายก็ได้ แต่พบบ่อยที่แขน/ขา บริเวณฝีเย็บ และลำตัว
• มักจะมีปะวัติได้รับอุบัติเหตุ ไปเที่ยวทะเล ถูกก้างปลา
• อาการจะเริ่มจากมีก้อนซึ่งเจ็บขึ้นที่ผิวหนัง
• ก้อนนั้นโตขึ้นอย่างรวดเร็ว และเปลี่ยนเป็นสีออกม่วงและมีอาการปวดมาก
• บริเวณรอบของก้อนจะกลายเป็นเนื้อตายมีสีดำ
• ผิวจะแยกออก และมีน้ำเหลือไหลออกมา

อาการทั่วไป

• ไข้สูง
• หนาวสั่น
• คลื่นไส้อาเจียน
• เหงื่อออก
• เป็นลม
• ช็อกหมดสติ

อาการของโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน แบ่งตามระยะเวลาที่เกิดโรค

อาการของโรคเนื้อเน่าตั้งแต่วันที่1-2

• จะมีอาการปวดบริเวณที่เกิดโรค บวม และแดง ลักษณะจะคล้ายกับผิวหนังอักเสบ หรือไฟลามทุ่ง แต่โรคเนื้อเน่าเกิดในชั้นลึกซึ่งมองไม่เห็น
• อาการปวดจะรุนแรงมากขึ้นซึ่งไม่สอดคล้องกับอาการทางผิวหนังที่ตรวจพบ
• ขอบเขตของโรคไม่ชัดเจน พบว่าบริเวณที่กดเจ็บจะกว่ากว่าบริเวณผื่น(ผิวหนังอักเสบจะกดเจ็บเฉพาะบริเวณผื่น)
• ไม่ตอบสนองต่อยาปฏิชีวนะ
• ไม่ค่อยมีท่อน้ำเหลืองอักเสบ
• ผู้ที่เป็นโรคนี้จะมีอาการไข้ ครั่นเนื้อครั่นตัว หัวใจเต้นเร็ว มีลักษณะขาดน้ำ

อาการของโรคเนื้อเน่าวันที่2-4

• พบว่าบริเวณที่บวมจะกว้างกว่าบริเวณผิวหนังที่แดง
• มีผื่นพุพองซึ่งบ่งบอกว่าผิวหนังขาดเลือด และมีเลือดออกในพุพอง(ซึ่งไม่พบในผู้ป่วยผิวหนังอักเสบ)
• ผิวจะมีสีออกคล้ำเนื่องจากผิวหนังเริ่มตาย
• เมื่อกดผิวหนังจะพบว่าแข็ง ไม่สามารถคล้ำขอบเขตของกล้ามเนื้อ(ต่างจากผิวหนังอักเสบ)
• อาจจะคลำได้กรอบแกรบใต้ผิวหนังเนื่องจากเกิดก๊าซใต้ผิวหนัง
• อาการปวดอาจจะมากหรืออาจจะไม่ปวดเนื่องจากเส้นประสาทเริ่มตาย
• หากมีแผลจะพบว่าแผลจะแยกง่ายเลือดไม่ค่อยไหล

อาการของโรควันที่4-5

• จะมีความดันโลหิตต่ำ และมีภาวะโลหิตเป็นพิษ
• ผู้ป่วยจะไม่ค่อยรู้สึกตัว

ความสำคัญของโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน หรือโรคเนื้อเน่า Necrotizing fasciitis

• โรคนี้วินิจฉัยในระยะเริ่มต้นของโรคยาก เพราะจะมีอาการเหมือนกับโรคผิวหนังอักเสบ cellulitis
• อาการที่สำคัญที่ทำให้คิดถึงโรคนี้ได้แก่ อาการไข้สูง อาการปวด และกดเจ็บบริเวณแผล อาการของผู้ป่วยมากกว่าที่ตรวจพบ
• จะมีผื่นพุพอง และผิวหนังบริเวณที่เกิดโรคจะมีสำคล้ำม่วงๆ(ซึ่งไม่พบในผู้ป่วยโรคผิวหนังอักเสบ cellulitis)
• หากพบอาการดังกล่าวจะต้องรีบให้การรักษาทันที

เชื้อที่เป็นสาเหตุโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน หรือโรคเนื้อเน่า Necrotizing fasciitis

ส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อแบคทีเรีย แต่สามารถแบ่งได้ดังนี้

• Type 1 -เกิดจากเชื้อแบคทีเรียหลายชนิดทั้งที่ใช้ออกซิเจน aerobic และไม่ใช้ออกซิเจน anaerobic bacteriaการติดเชื้อนี้มักพบในผู้ป่วยที่ภูมิคุ้มกันไม่ดี หรือมีโรคเรื้อรัง
• Type 2 -เกิดจากเชื้อ Group A streptococcus (GAS):เป็นการติดเชื้อกับคนที่แข็งแรง
• Type 3 - เกิดจากเชื้อแบคทีเรียชนิด Gram-negative monomicrobial infection:
  • เช่น  Vibrio spp. และ Aeromonas hydrophila, กลุ่มนี้มักจะเกิดติดเชื้อกับผู้ป่วยที่เป็นโรคตับโดยเชื้อจะเข้าตามผิวหนังที่มีแผลเดิม หรือแผลถูกตำ
  • การติดเชื้อนี้จะรุนแรงและเสียชีวิตใน 48 ชั่วโมง
• Type 4 -เกิดจากเชื้อราได้แก่:
  • Zygomycetes ติดเชื้อหลังจากเกิดแผล หรือไฟไหม้.
  • เชื้อ Candidal infectionเกิดในผู้ป่วยที่มีภูมิคุ้มกัยบกพร่อง
  • อัตราการเสียชีวิตสูงเช่นกัน

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน หรือโรคเนื้อเน่า Necrotizing fasciitis

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคเนื้อเน่าได้แก่

• ผิวหนังมีแผลจากแมลงกัดต่อย อุบัติเหตุถูกของมีคมตำหรือบาด แผลผ่าตัด
• มีโรคประจำตัวเช่น ติดสุรา ติดยาเสพติด โรคตับ โรคไต โรคเบาหวาน โรคมะเร็ง โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง วัณโรค
• อาจจะเกิดหลังจากป่วยเป็นโรคไข้สุกใส
• มีการใช้ยา Steroid

การวินิจฉัยโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน หรือโรคเนื้อเน่า Necrotizing fasciitis

โรคนี้วินิจฉัยได้โดยประวัติ การตรวจร่างกาย แพทย์จะเจาะเลือดตรวจเลือดทั่วไป เคมีของเลือด เพาะเชื้อจากเลือด เพื่อเตรียมผ่าตัด หากสงสัยให้ผ่าตัดทันทีซึ่งจะพบลักษณะสำคัญคือ จะมีเนื้อตายสีเทา เลือดไม่ค่อยไหล เส้นเลือดอุดตัน เนื้อเยื่อแยกจากกันง่าย

การตรวจวินิจฉัยโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน หรือโรคเนื้อเน่า Necrotizing fasciitis

• การตรวจเลือดจะพบว่า เม็ดเลือดขาวสูง เลือดมีความเป็นกรด โปรตีนในเลือดต่ำ ไตทำงานเสื่อม
  • เม็ดเลือดขาวมากกว่า >15.4 x 109/L.
  • เกลือแร่โซเดี่ยมต่ำ 135 mmol/L.
  • Raised CRP ( >16 mg/dL).
  • Raised CK level (>600 U/L).
  • Urea >18 mg/dL.
• Microbiology:
  • เจาะเลือดเพื่อเพาะเชื้อ
  • นำหนองจากแผลไปเพาะเชื้อ
  • นำหนองไปย้อมหาเชื้อโรค
  • เพาะหาเชื้อรา
• การตรวจทางรังสี
  • การ x-ray หรือ CT หรือ ultrasound อาจจะพบก๊ายในเนื้อเยื่อ

การรักษาโรคแบคทีเรียกินเนื้อคน หรือโรคเนื้อเน่า Necrotizing fasciitis

ความสำคัญของการรักษาอยู่ที่การวินิจฉัยให้เร็ว และผ่าตัดเอาเนื้อที่ตายหรือเนื้อที่ติดเชื้อออกให้มากที่สุด

• จะต้องได้รับยาปฏิชีวนะทางหลอดเลือดทันทีที่วินิจฉัยได้ ในระยะแรกควรจะครอบคลุ่มเชื้อที่เป็นสาเหตุเมื่อได้ผลเพาะเชื้อจึงเปลี่ยนยาปฏิชีวนะตามผลเพาะเชื้อ
• ผ่าตัดเพื่อระบายเอาหนองออก และตัดเนื้อเยื่อที่ตาย
• หากติดเชื้อรุนแรงอาจจะจำเป็นต้องตัดอวัยวะนั้นออก
• จะต้องให้น้ำเกลืออย่างเพียงพอ

ผลการรักษา

ขึ้นกับปัจจัยดังต่อไปนี้

• การวินิจฉัย หากวินิจฉัยได้เร็ว และให้การรักษาเร็วก็จะให้ผลการรักษาดี
• สุขภาพโดยรวมของผู้ป่วย
• ตัวเชื้อแบคทีเรีย
• การแพร่กระจายของเชื้อ
• ประสิทธิภาพของการรักษา

โรคแทรกซ้อนของโรคเนื้อเน่าหรือแบคทีเรียกินเนื้อคน

• อัตราการเสียชีวิตจะสูง
• เกิดภาวะโลหิตเป็นพิษ
• การติดเชื้ออาจจะทำให้เส้นประสาท กล้ามเนื้อและหลอดเลือดถูกทำลาย
• อาจจะต้องตัดอวัยวะทิ้ง

การป้องกันโรคเนื้อเน่า

การป้องกันการติดเชื้อ Group A streptococcal infection (GAS)มีดังนี้

• ผู้ที่สัมผัสผู้ป่วยทุกรายควรจะได้รับข้อแนะนำการปกฺบัติตัว และอาการของโรค
• การให้ยาปฏิชีวนะเพื่อป้องกันจะให้ในกรณี
  • ทารกหรือแม่ที่คนใดคนหนึ่งติดเชื้อ invasive GAS.
  • ผู้ที่สัมผัสใกล้ชิดและมีอาการของการติดเชื้อ เช่นเจ็บคอ ไข้ ติดเชื้อผิวหนัง
  • สมาชิกในครอบครัวควรจะได้ยาปฏิชีวนะหากมีสมาชิกในครอบครัวปวดด้วยโรคนี้ มากกว่า2คนใน 1 เดือน
• Penicillin V เป็นยาที่นิยมให้เพื่อป้องกัน หากแพ้ยา penicillin ก็ใช้ยา azithromycin แทน

การดูแลแผล

การดูแลแผลจะเป็นวิธีการที่ดีที่สุดในการป้องกันโรคเนื้อเน่า

• เมื่อเกิดแผลแม้ว่าจะเล็กน้อยต้องรีบทำความสะอาดแผลด้วยน้ำสะอาดจนแผลสะอาด
• จะต้องทำความสะอาดแผลทุกวัน และใช้อุปกรณืทำแผลที่สะอาด และปิดแผล จนกระทั่งแผลหายสนิท
• ระหว่างที่มีแผลพยายามหลีกเลี่ยงการใช้สระน้ำร่วมกัน การใช้อ่างอาบน้ำ
• ล้างมือทุกครั้งก่อนและหลังสัมผัสแผล