ภาวะเกลือโซเดียมต่ำ Hyponatremia
โซเดียมจะจับกับคลอไรด์ในเลือด ค่าปกติจะอยู่ระหว่าง 135-145 mEq/L โซเดียมเป็นแร่ที่สำคัญของร่างกาย ทำงานร่วมกับคลอไรด์ในการรักษาสมดุลของน้ำในร่างกาย รักษาระดับความดันโลหิต และการทำงานของระบบประสาท ภาวะโซเดียมต่ำ Hyponatremia หรืออีกชื่อคือ water intoxication ซึ่งเกิดจากการที่เราดื่มน้ำมากหลังจากการออกกำลังโดยได้รับเกลือไม่เพียงพอ
สาเหตุภาวะเกลือโซเดียมต่ำ
- ภาวะเกลือโซเดียมต่ำจากการที่ร่างกาย มีปริมาณน้ำมากไปซึ่งอาจจะเกิดจากโรคหรือภาวะดังต่อไปนี้
- ไตวายซึ่งไตไม่สามารถขับน้ำส่วนเกินออกจากร่างกาย
- หัวใจวาย
- SIADH (syndrome of inappropriate anti-diuretic hormone) เกิดจากร่างกายผลิตฮอร์โมน anti-diuretic hormone (ADH) มากไปทำให้ร่างกายมีการคั่งของน้ำ
- ดื่มน้ำมากไปในขณะที่ร่างกายสูญเสียทั้งน้ำ และเกลือ
- ร่างกายมีการสูญเสียเกลือมากกว่าน้ำ เช่น
- การเสียเหงื่อจากการออกกำลังมาก และนาน
- การอาเจียน
- โรคหรือภาวะพบร่วมกับโซเดียมต่ำ
- ตับแข็ง
- ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย
โรคที่มักจะพบว่ามีภาวะโซเดี่ยมในเลือดต่ำ
- ยาบางชนิดทำให้เกิดภาวะโซเดี่ยมต่ำได้แก่ยา ยาแก้ปวดกลุ่ม NSAID ยาต้านโรคซึมเศร้า
- ยาขับปัสสาวะทั้งหลาย
- โรคตับแข็ง
- โรคไตวาย
- โรคหัวใจวาย
- ดื่มน้ำเปล่ามากเกินไปในขณะออกกำลังกาย
- ภาวะที่มีการหลั่งฮอร์โมน anti-diuretic hormone (ADH) เกิดภาวะ Syndrome of inappropriate anti-diuretic hormone (SIADH)
- ต่อมหมวกไตทำงานน้อน (Addison's disease).
- ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย (hypothyroidism).
- โรคอาเจียน หรือท้องร่วงเรื้อรัง
- ภาวะขาดน้ำและเกลือแร่
อาการของภาวะเกลือโซเดียมต่ำได้แก่
- คลื่นไส้อาเจียน
- สับสน
- เพลียไม่มีแรง
- กระสับกระส่าย
- กล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือเป็นตะคริว
- ชักหมดสติ
- โคม่า
หากท่านมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดภาวะนี้ และเกิดอาการดังกล่าวให้รีบพบแพทย์
ปัจจัยเสี่ยงภาวะเกลือโซเดียมต่ำ
ปัจจัยเสี่ยงที่จะทำให้เกิดภาวะโซเดี่ยมในเลือดต่ำได้แก่
- อายุพบว่าผู้สูงอายุจะมีภาวะนี้บ่อยเนื่องจากมีโรคประจำตัว ซึ่งจะทำให้เกลือแร่ในร่างกายเสียสมดุล
- ยา ยาหลายชนิดจะทำให้เกิดภาวะโซเดี่ยมต่ำได้แก่ ยาขับปัสสาวะ ยาต้านโรคซึมเศร้า
- มีโรคประจำตัวเช่น โรคไต โรคตับ
- อาหาร รับประทานอาหารจืดเป็นประจำจะเพิ่มความเสี่ยง
- การออกกำลังกายอย่างหนัก และดื่มน้ำมาก
- อากาศร้อนจะทำให้ร่างกายเสียเหงื่อมาก
โรคแทรกซ้อนภาวะเกลือโซเดียมต่ำ
- ผู้ที่โซเดี่ยมต่ำเรื้อรังระดับโซเดี่ยมจะค่อยๆต่ำ อาการจะค่อยเป็น
- ส่วนผู้ที่ต่ำแบบเฉียบพลันอาจจะมีอาการสมองบวมและเสียชีวิต
การวินิจฉัย
- หากแพทย์สงสัยจะเจาะเลือดตรวจระดับเกลือแร่ในร่างกาย
การรักษาภาวะเกลือโซเดียมต่ำ
- การรักมุ่งเน้นที่ต้นเหตุ
- หากรับประทานอาหารจืดมากก็อาจจะแนะนำให้รับเกลือเพิ่มเป็นบางโอกาศ
- หากเกิดจากยาขับปัสสาวะแพทย์จะแนะนำให้หยุดยาขับปัสสาวะสักระยะหนึ่ง
หากเกิดโวเดี่ยมต่ำเฉียบพลัน แพทย์จะเติมเกลือโซเดี่ยมทางน้ำเกลือ
การป้องกันภาวะเกลือโซเดียมต่ำ
- รักษาโรคต้นเหตุเช่นให้ฮอร์โมนกับผู้ที่ต่อมหมวกไตทำงานน้อย
- สำหรับผู้ที่เสี่ยงต่อการเกิดโซเดี่ยมต่ำจะต้องเรียนรู้อาการของโซเดี่ยมต่ำ
- สำหรับผู้ที่ออกกำลังกายหนักก็ไม่ควรจะดื่มน้ำเปล่าเกิด 1 ลิตร
ภาวะโพแทสเซี่ยมในเลือดต่ำ | ภาวะโพแทสเซี่ยมสูง | ภาวะโซเดี่ยมต่ำ | ภาวะโซเดี่ยมสูง
