ซิฟิลิส Syphilis
เป็นโรคที่เกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่เรียกว่า
Treponema pallidum เชื้อนี้สามารถเข้าสู่ร่างกายทางเยื่อเมือกเช่น ช่องคลอด
ท่อปัสสาวะ ปาก เยื่อบุตา หรือทางผิวหนังที่มีแผล เมื่อเชื้อเข้าสู่ร่างกายจะเข้ากระแสเลือด และไปจับตามอวัยวะต่างๆทำให้เกิดโรคตามอวัยวะและทำให้เกิดโรคแทรกซ้อนในระยะยาว
โรคนี้แบ่งออกเป็น 4 ระยะได้แก่
- Primary
- Secondary
- Latent
- Tertiary (or late)
คนเราติดเชื้อโรคนี้ได้อย่างไร
การติดต่อจะติดต่อจากคนสู่คนโดยการสัมผัสผ่านแผล Chancre
ทางเพศสัมพันธ์
- เชื้อโรคสามารถติดต่อทางเพศสัมพันธ์โดยผ่านทางเยื่อบุช่องคลอด
ท่อปัสสาวะ
- เชื้อโรคจะติดต่อได้บ่อยในระยะ
primary เนื่องจากระยะนี้จะไม่มีอาการ
- ในระยะ secondary จะมีหูดระยะนี้จะมีเชื้อโรคปริมาณมากหากสัมผัสอาจจะทำให้เกิดการติดต่อ
การติดต่อทางอื่น
- เชื้อจะอ่อนแอตายง่ายดังนั้นการสัมผัสมือหรือการนั่งโถส้วมจะไม่ติดต่อ
- หากผิวหนังที่มีแผลสัมผัสกับแผลที่มีเชื้อก็ทำให้เกิดการติดเชื้อ
จากแม่ไปลูก
- เชื้อสามารถติดจากแม่ไปลูกขณะตั้งครรภ์และขณะคลอด
อาการของโรค
1 Primary Syphilis
ในระยะ primary รอยโรคจะปรากฏเป็นแผลริมแข็ง
Chancre ซึ่งจะมีลักษณะที่สำคัญดังนี้ คลิกดูภาพ
- หลังจากได้รับเชื้อ 10-90
วันโดยเฉลี่ยประมาณ 21 วัน จะมีตุ่มแดงแตกออกเป็นแผลที่อวัยวะเพศ ตรงบริเวณที่เชื้อเข้า
- แผลมักจะเป็นแผลเดียว ไม่เจ็บ
ขอบนูน ต่อมน้ำเหลืองจะโตกดไม่เจ็บ
- ตำแหน่งที่พบได้บ่อยได้แก่
อวัยวะเพศชาย อัณฑะ ทวารหนัก ช่องคลอด ริมฝีปาก
- แผลจะอยู่ 1-5 สัปดาห์แผลจะหายไปเอง
- แม้ว่าแผลจะหายไปแต่ยังคงมีเชื้ออยู่ในกระแสเลือด
- สำหรับผู้ที่เป็นโรคเอดส์
และมีขนาดใหญ่และมีอาการเจ็บมาก
- การตรวจเลือกในช่วงนี้อาจจะให้ผลลบได้ร้อยละ 30
2 Secondary Syphilis
- ระยะนี้จะเกิดหลังได้รับเชื้อ
17วัน- 6 เดือน
- ผู้ป่วยจะมีอาการอยู่ประมาณ
2-6 สัปดาห์แล้วจะหายไปแม้ว่าจะไม่ได้รับการรักษา
- ต่อมน้ำเหลืองโต
- ปวดตามข้อเนื่องจากข้ออักเสบ
อาการที่สำคัญมีดังนี้
- มีผื่นสีแดงน้ำตาลที่ฝ่ามือ ฝ่าเท้า ไม่คัน
- ผื่นนี้สามารถพบได้ทั่วตัว ทั้งฝ่ามือ ฝ่าเท้า
- จะพบหูด Condylomata lata
บริเวณที่อับชื้น เช่นรักแร้ ทวารหนัก ขาหนีบ
- จะพบผื่นสีเทาในปาก คอ และปากมดลูก
- ผมร่วงเป็นหย่อมๆ
- ผู้ป่วยจะรู้สึกไม่สบาย
- อาการเหล่านี้จะอยู่ได้
1-3 เดือนหายไปได้เอง และอาจจะกลับเป็นซ้ำ
- การตรวจเลือดในช่วงนี้จะให้ผลบวก
3 Latent Stage ระยะแฝง
- ช่วงนี้ผู้ป่วยไม่มีอาการของโรค
ช่วงนี้กินเวลา 2-30 ปีหลังจากได้รับเชื้อ
- ในช่วงนี้จะทราบได้โดยการเจาะเลือดตรวจ
- ในระยะนี้อาจจะเกิดผื่นเหมือนในระยะ
Secondary Syphilis
- ในระยะนี้หากตั้งครรภ์ เชื้อสามารถติดไปยังลูกได้
4 Late Stage (Tertiary)
- ระยะนี้จะกินเวลา 2-30 ปีหลังได้รับเชื้อ
- ระยะนี้เชื้อโรคจะทำลายอวัยวะต่างๆเช่น หัวใจและหลอดเลือด สมองทำให้อ่อนแรงหรืออาจจะตาบอด กระดูกหักง่าย
- หากไม่รักษาให้ทัน อวัยวะต่างๆจะถูกทำลายโดยที่ไม่สามารถกลับเป็นปกติ
- การตรวจเลือดอาจจะให้ผลลบได้ร้อยละ30
Congenital Syphilis
หมายถึงทารกที่ติดเชื้อตั้งแต่อยู่ในครรภ์ เด็กจะมีอาการดังนี้
- เด็กจะมีอาการหลังคลอด 3-8 สัปดาห์
- อาการอาจจะมีเล็กน้อยจนไม่ทันสังเกตเห็น ทำให้ไม่ได้รับการรักษา
- เด็กโตขึ้นจะกลายเป็นระยะ Late Stage (Tertiary)
จะรู้ได้อย่างไรว่าเป็นซิฟิลิส
การตรวจวินิจฉัยโรคนี้สามารถทำได้โดยการนำหนองจากแผล หรือเลือดไปตรวจหาตัวเชื้อ การตรวจเชื้อทำได้โดย
Darkfield Exam
- การตรวจทำไดโดยการน้ำเหลืองจากแผลหรือผื่นที่สงสัยไปตรวจ
- นำน้ำเหลืองนั้นไปส่องกล้องเพื่อหาตัวเชื้อ
- การตรวจนี้สามารถวินิจฉัยได้ทั้งระยะ Primary Syphilis และ Secondary Syphilis
การตรวจเลือด
- การเจาะเลือดตรวจหาภูมิต่อเชื้อซิฟิลิสทำได้
2วิธีคือ
- การเจาะเลือดเพื่อหาภูมิคุ้มกันซึ่งไม่เฉพาะเจาะจงต่อเชื้อซิฟิลิส
ได้แก่การเจาะ VDRL (Venereal Disease Research Laboratory) หรือ RPR
(Rapid Plasma Reagent) หากให้ผลบวกต้องเจาะเลือดอีกเพื่อยืนยันการวินิจฉัย
- การเจาะเลือดเพื่อยืนยันการวินิจฉัยโดยการเจาะ
FTA-ABS (Fluorescent Treponemal Antibody Absorption Test) หรือ MHA-TP
(Microhemagglutination-Treponema Pallidum)
ข้อควรระวังสำหรับผู้ที่เคยเป็นซิฟิลิสมาก่อนอาจจะให้ผลบวกหลอกโดยที่ไม่เป็นโรค
- Cerebrospinal Fluid Test
การตรวจน้ำไขสันหลังจะทำในรายสงสัยว่าจะมีการติดเชื้อในระบบประสาท
ความสัมพันธ์ระหว่างซิฟิลิสและโรคเอดส์
หากคุณเป็นซิฟิลิสไม่ว่าจะที่ช่องคลอด อวัยวะเพศชาย หรือทวารหนักคุณจะมีความเสี่ยงในการเกิดโรคเอดส์มากกว่าไม่มีถึง 2-5 เท่า
ใครที่ต้องตรวจหาเชื้อซิฟิลิส
- คนตั้งครรภ์
- เกย์
- เป็นโรคเอดส์
- มีคู่ครองที่ผลเลือดการตรวจพบเชื้อโรคเอดส์
การรักษาโรคนี้ต้องทำอย่างไร
- ยาที่ใช้รักษาคือ Penicillin
- การรักษาต้องรักษาทั้งคู่
- หลังจากรักษา 6 เดือนต้องตรวจซ้ำหลังจากนั้นตรวจทุกปี
Stage of Disease |
Preferred Treatment |
Alternative Treatments |
| Primary infection, secondary infection,
or latent infection (for less than 1 year) |
Benzathine penicillin injection 2.4 million
units (single dose) |
Doxycycline 100 mg orally twice per day
for 14 days or tetracycline 500 mg orally four times per day for
14 days |
| Late latentinfection(for>1 year),cardiovascular
disease, or gumma |
Benzathine penicillin G injection 2.4
million units every week for 3 weeks |
Doxycycline 100 mg orally twice per day
for 28 days or tetracycline 500 mg orally four times per day for
28 days |
| Neurosyphilis |
Aqueous crystalline penicillin
G18-24 million units intravenously per day for 10-14 days |
Procaine penicillin injection
2.4 million units each day with probenecid 500 mg orally four
times per day, both for 10-14 days |
