jrprint

หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน

adv

โรคติดเชื้ออะมีบ้า

เชื้อที่เป็นสาเหตุโรคติดเชื้ออะมีบ้า ชื่อ Entamoeba histolytica

โดยมีวงจรชีวิต

Life Cycle of Entamoeba histolytica

Cysts จะขับออกทางอุจาระ . การติดเชื้อ Entamoeba histolytica โดยการกินซีสตัวแก่ mature cysts ในอาหาร น้ำ หรือมือที่ปนเปื้อนเชื้อโรคนี้ เชื้อจะกลายเป็นตัวอ่อน ในลำไส้และกลายเป็นระยะ trophozoites ซึ่งจะเคลื่อนที่ไปยังลำไส้ใหญ่  ตัวเชื้อระยะ trophozoites จะแบ่งตัวโดย binary fission และทำให้เกิด cysts ซึ่งจะบับออกทางอุจาระ .  เนื่องจากระยะ cyst จะมีเปลือกหุ้มทำให้มันทนทานต่อสิ่งแวดล้อม สามารถอยู่ในสิ่งแวดล้อมได้เป็นเวลาหลายสัปดาห์ และสามารถติดต่อสู่คนได้ ส่วนตัวเชื้อระยะ trophozoite เมื่อออกสู่สิ่งแวดล้อมจะตายเร็ว แม้ว่าเรารับประทานเข้าไป กรดในกระเพาะก็จะทำลายตัวเชื้อ เชื้ออาจจะอยู่ในลำไส้โดยที่ไม่เกิดอาการและสามารถแพร่เชื้อออกทางอุจาระ  ( : non-invasive infection) แต่ก็มีผู้ป่วยบางคนที่เชื้อลุกลามเข้าผนังลำไส้ทำให้เกิดลำไส้อักเสบ ( :intestinal disease), และอาจจะทำให้เกิดโรคที่ตับ สมอง และปอด  ( :extra-intestinal disease) 

อาการแสดงของโรคติดเชื้ออะมีบ้า

ผู้ที่ได้รับการติดเชื้ออาจจะไม่มีอาการ หรืออาจจะมีอาการท้องร่วงเนื่องจากลำไส้อักเสบ หรืออาจจะมีการติดเชื้อนอกลำไส้ เช่น ฝีในปอด ช่องท้องอักเสบ ฝีในปอด ผิวหนังและอวัยวะเพศมีรอยโรค

โรคลำไส้อักเสบจากเชื้ออะมีบ้าหรือบิดมีตัว

ทางการแพทย์เรียก Amoebic dysentery เป็นการอักเสบของลำไส้ใหญ่ ทำให้ถ่ายอุจาระบ่อย อุจาระเป็นมูกเลือด และทำให้เกิดโรคแทรกซ้อน เช่น ฝีที่ตับ สมอง ปอด และผิวหนัง

การติดต่อโดยการรับประทานหรือดื่มน้ำที่มี cyst ของเชื้ออะมีบ้าซึ่งมี 4 นิวเครียส

อาการและอาการแสดงโรคติดเชื้ออะมีบ้า

ขึ้นอยู่กับว่าเชื้ออะมีบ้าแพร่กระจายไปมากหรือไม่ ความรุนแรงของเชื้อ ภูมิคุ้มกันของผู้ป่วย รวมทั้งกลุ่มเชื้อแบคทีเรียที่อยู่ในลำไส้ อาการที่เกิดจากเชื้ออะมีบ้า

  1. โรคบิดอะมีบ้าชนิดเฉียบพลัน Acute amoebiasis จะเกิดอาการหลังจากได้รับประทาน cyst ไปแล้ว 8-10 วัน จะมีอาการถ่ายอุจาระเหลวๆ แรกจะมีเนื้ออุจาระมาก แต่ระยะหลังจะมีมูกมากและมีเลือดปน มีกลิ่นเหม็นมากเหมือนหัวกุ้งเน่า ปวดท้องมากอยากถ่ายแต่เมื่อถ่ายออกเป็นมูกเลือดเล็กน้อยอาการปวดก็หายไป ไม่นานก็จะเริ่มปวดอีกถ้าหากเชื้อลามไปลำไส้เล็กก็จะมีการถ่ายเป็นน้ำ ไม่มีไข่หรืออาจจะมีไข้ต่ำๆ
  2. โรคบิดอะมีบ้าชนิดเรื้อรัง Chronic amoebiasis เป็นผลจากการรักษาชนิดเฉียบพลันที่ไม่ถูกต้องหรือไม่พอที่จะฆ่าเชื้อให้หมด จะมีอาการถ่ายเป็นมูกและเลือดกลับมาใหม่ ซึ่งบางครั้งอาจจะเกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่เข้ามาทำให้อักเสบเพิ่มขึ้น หรืออาจจะเกิดจากรับประทานอาหารผิดแปลกไปเชื้อในลำไส้เปลี่ยนไปจะทำให้เกิดอาการบิดเฉียบพลัน เมื่อตรวจอุจาระจะพบทั้ง trophozoite  และ cyst
  3. โรคบิดอะมีบ้าชนิดไม่มีอาการ คนบางคนเมื่อได้รับ cyst เข้าไปแต่ไม่เกิดอาการ หรืออาจจะมีอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ หรืออาจจะมีอาการท้องเดินแต่ไม่มาก ตรวจอุจาระจะพบไข่หรือ cyst พวกนี้เป็นพาหะของโรค
  4. โรคอะมีบิค แกรนูโลมา ( Amoebic granuloma) เป็นพยาธิสภาพที่มีลักษณะเป็นก้อนที่เกิดจากเชื้ออะมีบ้า อาจจะเกิดได้กับทุกแห่งของลำไส้ใหญ่ เพราะฉะนั้นอาการที่มีคืออาการของบิดมีตัวร่วมกับคลำได้ก้อนในท้อง กดเจ็บ บางครั้งอาจจะทำให้คิดว่าเป็นมะเร็ง ก้อนจะยุบลงอย่างรวดเร็วเมื่อได้รับการรักษา
  5. โรคอะมีบ้าที่มีภาวะแทรกซ้อน พบในรายที่เป็นโรคอย่างรุนแรงโรคแทรกซ้อนที่สำคัญได้แก่

โรคบิดอะมีบ้าที่ตับ

เป็นภาวะแทรกซ้อนที่ได้บ่อยและสำคัญที่สุดของโรคบิดอะมีบ้าในลำไส้ พบในผู้ชายได้บ่อยกว่าผู้หญิงประมาณ7ต่อ1 อายุที่เป็น 30-50 ปี มักจะเป็นกลีบขวาของตับและมีหัวเดียว เชื้อว่าเชื้ออะมีบ้ามาตับโดยทางกระแสเลือด หรือทางหลอดน้ำเหลือง หรือลุกลามจากลำไส้โดยตรง

อาการของฝีในตับผู้ป่วยจะมีไข้ เจ็บชายโครงข้างขวา ถ้าฝีอยู่ใกล้กำบังลมเวลาหายใจจะทำให้เจ็บมากขึ้น ผู้ป่วยอาจจะมีภาวะทุโภชนาการ

โรคแทรกซ้อนของฝีในตับ

การวินิจฉัยโรคติดเชื้ออะมีบ้า

E. histolytica/dispar trophozoite

เซลล์ระยะ trophozoite

 E. histolytica trophozoite with ingested erythrocytes

เซลล์ระยะ trophozoite กินเม็ดเลือดแดง

 E. histolytica/dispar cyst

cyst ที่ตรวจพบในอุจาระ

การวินิจฉัยสามารถทำได้โดยการตรวจพบเชื้ออะมีบ้าโดยการตรวจพบ cyst และ trophozoite ในอุจาระซึ่งสามารถตรวจได้จาก

การตรวจทางรังสี

หากเป็นฝีที่ปอดหรือหนองในช่องเยื่อหุ้มปอดเมื่อ x-ray ปอดจะพบว่ามีน้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด ส่วนฝีในตับเมื่อทำ ultrasound จะพบก้อนในตับ

การตรวจทางภูมิคุ้มกัน

การรักษาโรคติดเชื้ออะมีบ้า

 ยาที่นิยมใช้ได้แก่

เพิ่มเพื่อน