Cetirizine: คู่มือของคุณในการบรรเทาอาการแพ้อย่างมีประสิทธิภาพ
ยาแก้แพ้อากาศ Cetirizine [hydrochloride] เป็นยาแก้แพ้ที่ออกฤทธิ์ที่
H1-Receptor ยานี้เป็นยาต้านฮิสตามีนใช้รักษาโรคเยื่อจมูกอักเสบ เนื่องจากโรคภูมิแพ้ตามฤดูกาล เยื่อบุตาอักเสบ เยื่อจมูกอักเสบจากโรคภูมิแพ้ อาการคันและลมพิษ
Cetirizine: ยาต้านฮีสตามีนเพื่อบรรเทาอาการแพ้
Cetirizine คืออะไร? Cetirizine เป็นยาต้านฮีสตามีน (antihistamine) รุ่นที่สองที่ใช้ในการรักษาอาการแพ้ต่าง ๆ เช่น ไข้ละอองฟาง (hay fever) ลมพิษ (urticaria) และอาการแพ้อื่น ๆ ยานี้ช่วยลดอาการคัน จาม น้ำมูกไหล และตาบวมที่เกิดจากการแพ้ โดยไม่ทำให้ง่วงนอนมากนักเมื่อเทียบกับยาต้านฮีสตามีนรุ่นแรก
กลไกการออกฤทธิ์ Cetirizine ออกฤทธิ์โดยการยับยั้งฮีสตามีน (histamine) ซึ่งเป็นสารเคมีที่ร่างกายปล่อยออกมาเมื่อเกิดอาการแพ้ ฮีสตามีนทำให้เกิดอาการบวม คัน และน้ำมูกไหล Cetirizine ช่วยป้องกันผลกระทบเหล่านี้โดยจับกับตัวรับ H1-receptor ทำให้ลดอาการแพ้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ
ข้อบ่งใช้ของ Cetirizine
-
บรรเทาอาการแพ้ทางเดินหายใจ เช่น ไข้ละอองฟาง แพ้อากาศ
-
รักษาอาการลมพิษเรื้อรัง (chronic urticaria)
-
ลดอาการคันและบวมที่เกิดจากการแพ้ผื่นผิวหนัง
- ยานี้เป็นสารต้านฮิสตามีน ใช้เพื่อช่วยบรรเทาอาการไข้ละอองฟาง Hey fever (มีสาเหตุจากการแพ้สารพวกละอองเกสรดอกไม้ ฝุ่นละออง หรือสารอื่นในอากาศ) ได้แก่ จาม น้ำมูกไหล ตาแดง คันที่ตาและน้ำตาไหล คันจมูกและลำคอ
- นอกจากนี้ ยังใช้เพื่อช่วยบรรเทาอาการคัน และผิวหนังแดงที่เกิดจากผื่นลมพิษ แต่ไม่สามารถป้องกันอาการผื่นลมพิษหรือการแพ้อื่นๆ ทางผิวหนังได้
- โรคภูมิแพ้ Seasonal allergic
rhinitis
ขนาดและวิธีใช้
-
สำหรับผู้ใหญ่และเด็กอายุ 12 ปีขึ้นไป: ปกติใช้ขนาด 10 มิลลิกรัม วันละครั้ง
-
สำหรับเด็กอายุ 6-12 ปี: ขนาด 5-10 มิลลิกรัมต่อวัน ขึ้นอยู่กับอาการและคำแนะนำของแพทย์
-
สำหรับเด็กอายุ 2-6 ปี: ใช้ขนาด 2.5-5 มิลลิกรัมต่อวัน ควรรับประทานยาในเวลาเดียวกันทุกวัน และสามารถรับประทานพร้อมอาหารหรือไม่ก็ได้
- ผู้ป่วยไตวายให้ครั้ง 2.5
มิลิกรัมวันละครั้ง
รูปแบบของยาCetirizine
- ชนิดเม็ดขนาด 10 มิลิกรัม
- ชนิดน้ำขนาด 1 มิลิกรัม/1ml
วิธีการใช้ยาCetirizine
- ยานี้อยู่ในรูปแบบยาเม็ดใช้สำหรับรับประทาน โดยทั่วไปรับประทานวันละครั้ง ห้ามรับประทานเกินแพทย์สั่ง
- รับประทานยานี้ได้ทั้งก่อนและหลังอาหาร แต่ควรรับประทานยาในช่วงเวลาเดียวกันทุกวัน
- ต้องรับประทานยาหลายวันก่อนที่อาการจะดีขึ้น
- ห้ามใช้ยานี้รักษาตุ่มผื่นลมพิษซึ่งมีการฟกช้ำ พุพอง มีสีผิดปกติ หรือผื่นลมพิษที่ไม่มีอาการคัน และแจ้งให้แพทย์ทราบหากท่านมีอาการผื่นดังกล่าว
- หยุดใช้ยานี้หากอาการผื่นลมพิษไม่ดีขึ้นภายใน 3 วันหลังจากเริ่มใช้ยา หรือในกรณีที่ผื่นลมพิษมีอาการยาวนานมากกว่า 6 สัปดาห์ และควรปรึกษาแพทย์ถึงสาเหตุของผื่นดังกล่าว
ผลข้างเคียงของ Cetirizine
แม้ว่ายานี้จะมีผลข้างเคียงน้อยเมื่อเทียบกับยาต้านฮีสตามีนรุ่นแรก แต่ก็อาจทำให้เกิดอาการบางอย่างได้ เช่น
ข้อควรระวังและข้อห้ามใช้
ข้อควรจะระวังยาCetirizine
ถึงแม้ยานี้จะจัดเป็นยาต้านฮิสตามีนชนิดไม่ทำให้ง่วง แต่ในบางคนอาจเกิดอาการง่วงซึมได้ จึงควรระมัดระวังเมื่อขับขี่ยานยนต์หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรกล
- ยานี้อาจจะทำให้กิดอาการง่วงในผู้ป่วยบางคนดังนั้นไม่ควรจะขับรถหรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักร
- ไม่ควรรับประทานยานี้ร่วมกับยาที่กดการทำงานของสมอง
เช่นยานอนหลับ หรือสุรา
- จาการทดลองในสัตว์ยานี้ไม่ก่อให้เกิดผลเสีย
แต่การให้ยาในคนตั้งครรภ์ยังไม่มีรายงานยืนยันความปลอดภัย
- ยานี้ขับออกทางน้ำนม ดังนั้นไม่แนะนำให้ในคนที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่
- สามารถใช้ได้ดีในผู้สูงอายุ
- ไม่ควรใช้ Cetirizine ในผู้ที่แพ้ยานี้หรือส่วนประกอบของยา
- ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้หากกำลังตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร
- ผู้ที่มีปัญหาเกี่ยวกับตับหรือไตควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้ยา
สิ่งที่ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบ
- ประวัติแพ้ยา cetrizine hydroxyzine หรือยาอื่นๆ
- ใช้หรือกำลังจะใช้ ยาอื่นๆ ทั้งยาที่แพทย์สั่งจ่ายและยาที่ใช้เอง วิตามิน อาหารเสริม และสมุนไพร
- มีหรือเคยมีโรคตับหรือโรคไต
- ตั้งครรภ์ วางแผนจะตั้งครรภ์ หรือให้นมบุตร
ข้อปฏิบัติเมื่อรับประทานยาเกินขนาด
หากรับประทาน Cetirizine เกินขนาด อาจทำให้เกิดอาการง่วงนอนมากผิดปกติ วิงเวียนศีรษะ หัวใจเต้นเร็ว หรือสับสน ในกรณีที่รับประทานยาเกินขนาดควรปฏิบัติดังนี้:
-
รีบติดต่อแพทย์หรือหน่วยฉุกเฉินทางการแพทย์ทันที
-
หากยังรู้สึกตัว ให้ดื่มน้ำมาก ๆ และพยายามสงบสติอารมณ์
-
ห้ามกระตุ้นให้อาเจียน เว้นแต่แพทย์จะแนะนำ
-
หากมีอาการรุนแรง เช่น หมดสติหรือหายใจลำบาก ควรโทรแจ้งหน่วยแพทย์ฉุกเฉินโดยเร็ว
สรุป Cetirizine เป็นยาต้านฮีสตามีนที่มีประสิทธิภาพในการบรรเทาอาการแพ้โดยมีผลข้างเคียงที่น้อยเมื่อเทียบกับยารุ่นแรก สามารถใช้รักษาอาการแพ้ทางเดินหายใจ ลมพิษ และอาการแพ้อื่น ๆ ได้อย่างปลอดภัยภายใต้คำแนะนำของแพทย์ หากมีอาการผิดปกติควรรีบปรึกษาแพทย์เพื่อความปลอดภัยในการใช้ยา
แหล่งอ้างอิง
-
National Institutes of Health (NIH)
-
World Health Organization (WHO)
-
U.S. Food and Drug Administration (FDA)
-
Mayo Clinic
-
WebMD
การรับประทานยาเกินขนาด
- เท่าที่มีรายงานพบเพียงมีอาการง่วงซึมเท่านั้น
ข้อห้ามใช้Cetirizine
ผลข้างเคียงของยาCetirizine
อากาผลข้างเคียงที่ต้องหยุดยาและพบแพทย์ทันที
อาการที่ต้องพบแพทย์โดยรีบด่วนได้แก่อาการของแพ้ยาอย่างรุนแรงได้แก่ มีผื่นขึ้น หายใจลำบาก บวมใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น คอ
ผลข้างเคียงที่พบได้บ่อย
มีดังนี้ ง่วงซึม มึนงง อ่อนเพลียหรือเหนื่อยมาก ปากแห้ง ท้องเสีย คลื่นไส้ อาเจียน ไม่สบายท้อง ปวดท้อง
ความปลอดภัยของยานี้ในสตรีมีครรภ์
สำหรับสตรีมีครรภ์ ยานี้จัดอยู่ในประเภท B
การใช้ยา Cetirizine ร่วมกับยาชนิดอื่น
- ยาชนิดนี้มีความปลอดภัยเมื่อต้องให้ยาร่วมกับยาชนิดอื่น
ทบทวนวันที่ 13/1/2566
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
