เมื่อไรจึงจะเรียกท้องร่วง

หมายถึงการที่ถ่ายอุจาระเหลว หรือเป็นน้ำมากกว่า 3 ครั้งต่อวันหรือถ่ายเหลวมีเลือดปนเพียง 1 ครั้งใน 24 ชั่วโมงโดยทั่วไปอาการท้องร่วงมักหายได้เองใน 2-3 วันโดยที่ไม่ต้องรักษา ถ้าเป็นนานกว่านั้นต้องมีปัญหาอื่น ท้องร่วงทำให้เกิดผลเสียคือร่างกายขาดน้ำ ซึ่งถ้าเป็นมากอาจจะอันตรายถึงกับเสียชีวิตได้

ประวัติที่ต้องเตรียมก่อนพบแพทย์

• อยู่ในแหล่งที่มีน้ำท่วมหรือไม่
• อยู่ในแหล่งที่มีการระบาดหรือไม่
• การเดินทาง
• ประวัติการรับประทานอาหาร
• ยาที่รับประทานอยู่โดยเฉพาะยาปฎิชีวนะ
• โรคประจำตัว

สาเหตุ

สาเหตุที่พบบ่อยๆ คือ

• การติดเชื้อแบคทีเรีย ซึ่งเกิดจากการรับประทานอาหารและน้ำที่ไม่สะอาด ได้แก่เชื้อ บิดไม่มีตัว Shigella,ไข้ไทฟอยด์ Salmonella,เป็นต้น
• การติดเชื้อไวรัส ได้แก่ rotavirus, Norwalk virus
• การติดเชื้อพยาธิ์ เช่น Giardia lamblia, Entamoeba histolytica
• จากแพ้อาหาร และนม
• จากยา เช่น ยาลดความดัน ยาปฏิชีวนะ ยาระบาย
• โรคลำไส้มีการอักเสบ

อาการของโรคท้องร่วง

ผู้ป่วยโรคท้องร่วงจะมีอาการ แน่นท้อง ปวดท้อง คลื่นไส้อาเจียน และถ่ายบ่อย โรคท้องร่วงถ้าเป็นนานกว่า 3 สัปดาห์เรียกเรื้อรัง ถ้าหายภายใน 3 สัปดาห์เรียกท้องร่วงเฉียบพลันโดยมากเกิดจากเชื้อ แบคทีเรีย และเชื้อไวรัส อาการทีีท่านจะต้องสังเกตและแจ้งแก่แพทย์

• ระยะเวลาที่เจ็บป่วย
• อาการค่อยเป็นหรือเป็นมากทันที
• จำนวนครั้งที่ถ่าย ลักษณะอุจาระ
• อาการปวดท้อง อาเจียน
• ไข้

โรคท้องร่วงในเด็ก

สาเหตุของโรคท้องร่วงในเด็กที่พบบ่อยได้แก่การติดเชื้อไวรัส Rotavirus ซึ่งใช้เวลา 5-8 วันจึงหาย นอกจากนั้นยังเกิดจากเชื้อแบคทีเรีย ,จากยา เป็นต้น การให้ยาจะให้เหมือนผู้ใหญ่ไม่ได้ เด็กที่ถ่ายเหลว 1 วันก็ทำให้เกิดการขาดน้ำได้ ควรพาเด็กพบแพทย์เมื่อมีอาการดังต่อไปนี้

• อุจาระมีหนอง หรือเลือด
• ไข้มากกว่า 38ํ
• อาการไม่ดีขึ้นใน 24 ชั่วโมง
• มีอาการของขาดน้ำ

อาการขาดน้ำมีอะไรบ้าง

• หิวน้ำบ่อย
• ปัสสาวะลดลง
• ผิวหนังแห้ง
• อ่อนเพลีย
• เวียนศีรษะ
• เวลาเปลี่ยนจากท่านอนเป็นยืนจะมีอาการหน้ามืดเป็นลม

ในเด็กอาจจะสังเกตอาการขาดน้ำได้จาก

• ปากและลิ้นแห้ง
• ไม่มีน้ำตาเวลาร้องไห้
• ไม่มีปัสสาวะมากกว่า 3 ชั่วโมง
• แก้มตอบ ท้องแฟบ ตากลวง
• ไข้สูง
• ร้องกวน
• ผิวแห้ง

ถ้าหากมีอาการของการขาดน้ำควรพบแพทย์ทันที

เมื่อไรควรไปพบแพทย์

• เมื่อมีอาการท้องร่วงนานเกิน 3 วัน
• มีอาการปวดท้องอย่างมาก
• มีไข้มากกว่า 38.5ํ
• มีเลือดในอุจาระ หรืออุจาระดำ
• มีอาการขาดน้ำ

แพทย์จะตรวจอะไรบ้าง

• ตรวจอุจาระ และเพาะเชื้อจากอุจาระ
• ตรวจเลือดเพื่อหาสาเหตุ
• ให้งดอาหารที่สงสัยว่าจะแพ้ เช่น นม ขนมปัง
• ส่องกล้องดูลำไส้ใหญ่เพื่อหาสาเหตุ [sigmoidoscopy,colonoscopy]

การรักษา

หลักการรักษาคือป้องกันการขาดน้ำโดยการได้รับ ORS วิธีการเตรียม

• เตรียมน้ำต้มสุก เ ขวด
• เทน้ำต้มสุกลงในแก้ว 1 แก้ว
• เติมผงเกลือแร่ ORS ลงในแก้ว คนจนละลาย
• เทน้ำที่ละลายเกลือแร่ลงในขวด
• ดื่มตามฉลากข้างซองกำหนด

หรืออาจจะเตรียมน้ำเกลือแร่เองได้โดย

• ผสมเกลือ 3.5 กรัม ผงฟู 2.5 กรัม เกลือ potassium chloride 1.5 กรัมผสมน้ำ 1 ลิตร

ยาที่ทำให้หยุดถ่ายไม่แนะนำเนื่องจากทำให้หายช้า

 

• โรคทางเดินอาหาร
• โรคกระเพาะอาหาร
• ภาวะกรดไหลย้อน
• โรคท้องร่วง
• ท้องร่วงเรื้อรัง
• เลือดออกทางเดินอาหารส่วนต้น
• หลอดเลือดทางเดินอาหารโป่งพอง
• โรคท้องผูก
• ไส้เลื่อน
• มีก๊าซในท้องมาก
• ลำไส้แปรปวน
• กระเพาะทะลุ
• มะเร็งลำไส้ใหญ่
• ไส้ติ่งอักเสบ
• อาหารไม่ย่อย
• โรคตับ
• ตับอ่อนอักเสบ
• เยื่อบุช่องท้องอักเสบ
• นิ่วในถุงน้ำดี
• โรคทวารหนัก
• ริดสีดวงทวาร