คราบหินปูน

ฟันและเหงือกปกติ

 

คราบหูนปูน

มีคราบหินปูนที่ฟัน

คราบหินปูนเกิดจากน้ำลายรวมกับเศษอาหารและมีเชื้อแบคทีเรีย คราบนี้จะเกาะติดกับฟัน เชื้อจะย่อยอาหารและหลั่งกรดออกมาทำลายเนื้อฟัน เชื้อจะทำให้เกิดการอักเสบของเหงือก

หากไม่รักษาจะกลายเป็นโรคปริทนต์ ฟันร่วง และเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจเพิ่มขึ้น

ในช่องปากของเราจะมีน้ำลายทำหน้าที่ซ่อมฟันโดยการนำเอาแคลเซี่ยม และฟอสฟอร์รัส ไปอุดรูที่ฟัน และยังยับยั้งกรดที่เกิดจากการย่อยอาหารของเชื้อแบคทีเรีย น้ำลายยังนำเอาเศษอาหารออกจากปาก

คราบหินปูน Dental plaque คืออะไร

Dental plaque ก็คือคราบขาวออกเหลืองหรือสีครีมที่เกาะที่ฟันหรือที่เรียกว่าขี้้ฟัน ต่อมามีเชื้อแบคทีเรียมาอาศัยและสร้างกรดมาทำลายฟัน หากทิ้งไว้นานคราบเหล่านั้นจะเกาะติดแน่น ไม่สามารถเอาออกโดยการแปรงฟัน

การเกิดคราบหินปูน Dental plaque

ผิวฟันของเราหรืออีนาเมล เป็นส่วนที่หุ้มฟันจะแข็งมากผิวจะเรียบมัน ผิวฟันที่สะอาด เมื่อถูกน้ำลายจะเกิดแผ่นฟิมล์บางๆปกคุลมผิวฟัน แผ่นฟิมล์นี้เป็นสารไกลโคโปรตีนจากน้ำลาย ประกอบด้วยน้ำตาล และโปรตีนอาจเกิดขึ้นได้ทันที หลังจากทำความสะอาดแล้ว แผ่นฟิมล์นี้จะยังไม่มีเชื้อจุลินทรีย์มาเกาะจึงยังไม่ทำให้เกิดโรค แผ่นฟิมล์จะหนาแล้วเหนียวขึ้นเรื่อยๆ ต่อมาเชื้อแบคทีเรียมาเกาะ ซึ่งพบได้ตามขอบเหงือก และหลุมร่องฟันทางด้านบดเคี้ยว เพราะเป็นผิวฟันส่วนที่ไม่เรียบ ส่วนขอบเหงือกนั้น เป็นบริเวณที่เว้า

การเกาะของเชื้อแบคทีเรียจะเกาะอย่างหลวมๆ เมื่อบ้วนปากหรือเคี้ยวอาหารที่มีใย เช่นผักหรือผลไม้จะทำให้คราบหลุดไป หากอาหารที่เหนียว เช่นแป้ง น้ำตาลจะเกาะติดฟัน และเป็นอาหารของเชื้อแบคทีเรียซึ่งจะทำให้ฟันผุ

ดังนั้นการบ้วนปาก การแปรงฟันหลังอาหาร การขัดฟันด้วยไหมจะช่วยขจัดคราบออกไป หากคราบอยู่นานจะมีแคลเซี่ยม และอาหารอื่นมาเกาะคราบจะแข็งและเกาะติดแน่มากขึ้นจนกลายเป็นคราบหินปูน การเอาคราบหินปูนออกต้องใช้วิธีขูดหินปูนออกโดยทันตแพทย์

คราบหินปูนทำให้เกิดโรคได้อย่างไร

  • เชื่อจุลินทรีย์ที่ย่อยอาหารแล้วปล่อยสารที่กรดออกมา จะกัดกร่อนผิวเคลือบฟันให้เป็นร่อง เป็นอย่างต่อเนื่องนานๆ จะทำให้ผิวฟันเป็นรู ซึ่งเรียกว่าฟันผุ
  • เชื้อจุลินทรีย์บางจำพวก จะปล่อยสารพิษออกมาทำลายเยื่อเหงือก ทำให้เกิดเหงืออักเสบ
  • ถ้าเป็นอย่างต่อเนื่องนานๆ เกิดเป็นโรคปริทนต์ได้แผ่นคราบจุลินทรีย์ที่เกาะบนหินปูน จะกำจัดได้ยากกว่าบนผิวฟัน ดังนี้ถ้าต้องการกำจัดแผ่นคราบจุลินทรีย์ให้หมดต้องกำจัดหินปูนออกก่อน

คราบหินปูนจะใช้เวลานานแค่ไหนที่จะทำลายฟัน

  • คราบหินปูนจะใช้เวลาประมาณ 24 ชม ในการเกิดคราบ
  • คราบหินปูนจะใช้เวลาประมาณ 48 ชม ในการสะสมเชื้อโรคและหลั่งสารที่ทำลายฟัน

ดังนั้นหากแปรงฟันวันละอย่างน้อยสองครั้งร่วมกับการใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกต้อง ร่วมกับระมัดระวังเรื่องอาหารก็สามารถที่จะลดคราบหินปูนได้

คราบหินปูนนอกจากจะทำให้เกิดโรคเหงือกยังทำให้เกิดโรคหัวใจ

โรคเหงือกจะทำให้เกิดโรคหัวใจโดยเชื่อว่าเชื้อโรคจากเหงือกที่อักเสบไปที่หลอดเลือด และทำให้เกิดลิ่มเลือดอุดหลอดเลือด นอกจากนั้นเชื่อว่าการอักเสบของเหงือกจะทำให้หลอดเลือดอักเสบ เส้นเลือดจึงตีบง่าย อ่านที่นี่

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดคราบหินปูน

  • การสูบบุหรี่
  • ฟันสบกันไม่ดี
  • นอนกัดฟัน
  • อาหารโดยเฉพาะน้ำตาล
  • การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน เช่นวัยรุ่น ตั้งครรภ์ วัยทอง
  • โรคประจำตัวเช่น เบาหวาน
  • ยา เช่นยาลดความดันโลหิต ยากันชัก
  • ปากแห้ง

การป้องกันการเกิดคราบ

  • แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
  • ขนแปรงควรจะนุ่ม ปลายมนไม่แหลม
  • ให้แปรงเน้นตรงรอยต่อระหว่างเหงือกและฟัน
  • ใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์
  • ใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละครั้ง
  • ตรวจฟันทุก6 เดือน
  • ไม่ตวรทานอาหารบ่อย หลีกเลี่ยงอาหารหรือขนมหวาน หากจะรับประทานของว่างควรเป็นผักและผลไม้

เราจะแปรงฟันเมื่อไหร่ดี

  • แปรงฟันก่อนนอนมีความสำคัญเพราะกลางคืนมีน้ำลายน้อย ไม่มีการไหลเวียนทำให้มีการสะสมของเชื้อแบคทีเรียได้ง่าย ดังนั้นการแปรงฟันก่อนนอนจึงมีความสำคัญ
  • แปรงตอนเช้าเพื่อขจัดเอาคราบที่สะสมในเวลากลางคืน
  • ส่วนมื้ออื่นๆอาจจะแนะนำให้บ้วนปากแรงๆ
  • การแปรงระหว่างมื้อขึ้นกับความจำเป็น เช่นคนฟันเก หรือรับประทานอาหารหวาน หรือดื่มเครื่องดื่มที่เป็นกรด ควรจะแปรงฟันทุกครั้ง

ข้อสำคัญต้องแปรงให้ถูกวิธี หากแปรงไม่ถูกจะทำให้ฟันสึก เหงือกร่นได้

กลับหน้าเดิม

การดูและฟัน | คราบหินปูน | สาเหตุโรคเหงือก | สุขอนามัยช่องปาก | โรคเหงือกอักเสบ | โรคในช่องปาก | โรคเหงือก | เหงือกร่น | ปริทนต์อักเสบ | โรคเหงือกกับหัวใจ | ปากแห้ง | ฟันผุ | การแปรงฟัน | กลิ่นปาก