คราบหินปูน
ฟันและเหงือกปกติ |
---|
มีคราบหินปูนที่ฟัน |
คราบหินปูนเกิดจากน้ำลายรวมกับเศษอาหารและมีเชื้อแบคทีเรีย คราบนี้จะเกาะติดกับฟัน เชื้อจะย่อยอาหารและหลั่งกรดออกมาทำลายเนื้อฟัน เชื้อจะทำให้เกิดการอักเสบของเหงือก
หากไม่รักษาจะกลายเป็นโรคปริทนต์ ฟันร่วง และเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจเพิ่มขึ้น
ในช่องปากของเราจะมีน้ำลายทำหน้าที่ซ่อมฟันโดยการนำเอาแคลเซี่ยม และฟอสฟอร์รัส ไปอุดรูที่ฟัน และยังยับยั้งกรดที่เกิดจากการย่อยอาหารของเชื้อแบคทีเรีย น้ำลายยังนำเอาเศษอาหารออกจากปาก
คราบหินปูน Dental plaque คืออะไร
Dental plaque ก็คือคราบขาวออกเหลืองหรือสีครีมที่เกาะที่ฟันหรือที่เรียกว่าขี้้ฟัน ต่อมามีเชื้อแบคทีเรียมาอาศัยและสร้างกรดมาทำลายฟัน หากทิ้งไว้นานคราบเหล่านั้นจะเกาะติดแน่น ไม่สามารถเอาออกโดยการแปรงฟัน
การเกิดคราบหินปูน Dental plaque
ผิวฟันของเราหรืออีนาเมล เป็นส่วนที่หุ้มฟันจะแข็งมากผิวจะเรียบมัน ผิวฟันที่สะอาด เมื่อถูกน้ำลายจะเกิดแผ่นฟิมล์บางๆปกคุลมผิวฟัน แผ่นฟิมล์นี้เป็นสารไกลโคโปรตีนจากน้ำลาย ประกอบด้วยน้ำตาล และโปรตีนอาจเกิดขึ้นได้ทันที หลังจากทำความสะอาดแล้ว แผ่นฟิมล์นี้จะยังไม่มีเชื้อจุลินทรีย์มาเกาะจึงยังไม่ทำให้เกิดโรค แผ่นฟิมล์จะหนาแล้วเหนียวขึ้นเรื่อยๆ ต่อมาเชื้อแบคทีเรียมาเกาะ ซึ่งพบได้ตามขอบเหงือก และหลุมร่องฟันทางด้านบดเคี้ยว เพราะเป็นผิวฟันส่วนที่ไม่เรียบ ส่วนขอบเหงือกนั้น เป็นบริเวณที่เว้า
การเกาะของเชื้อแบคทีเรียจะเกาะอย่างหลวมๆ เมื่อบ้วนปากหรือเคี้ยวอาหารที่มีใย เช่นผักหรือผลไม้จะทำให้คราบหลุดไป หากอาหารที่เหนียว เช่นแป้ง น้ำตาลจะเกาะติดฟัน และเป็นอาหารของเชื้อแบคทีเรียซึ่งจะทำให้ฟันผุ
ดังนั้นการบ้วนปาก การแปรงฟันหลังอาหาร การขัดฟันด้วยไหมจะช่วยขจัดคราบออกไป หากคราบอยู่นานจะมีแคลเซี่ยม และอาหารอื่นมาเกาะคราบจะแข็งและเกาะติดแน่มากขึ้นจนกลายเป็นคราบหินปูน การเอาคราบหินปูนออกต้องใช้วิธีขูดหินปูนออกโดยทันตแพทย์
คราบหินปูนทำให้เกิดโรคได้อย่างไร
- เชื่อจุลินทรีย์ที่ย่อยอาหารแล้วปล่อยสารที่กรดออกมา จะกัดกร่อนผิวเคลือบฟันให้เป็นร่อง เป็นอย่างต่อเนื่องนานๆ จะทำให้ผิวฟันเป็นรู ซึ่งเรียกว่าฟันผุ
- เชื้อจุลินทรีย์บางจำพวก จะปล่อยสารพิษออกมาทำลายเยื่อเหงือก ทำให้เกิดเหงืออักเสบ
- ถ้าเป็นอย่างต่อเนื่องนานๆ เกิดเป็นโรคปริทนต์ได้แผ่นคราบจุลินทรีย์ที่เกาะบนหินปูน จะกำจัดได้ยากกว่าบนผิวฟัน ดังนี้ถ้าต้องการกำจัดแผ่นคราบจุลินทรีย์ให้หมดต้องกำจัดหินปูนออกก่อน
คราบหินปูนจะใช้เวลานานแค่ไหนที่จะทำลายฟัน
- คราบหินปูนจะใช้เวลาประมาณ 24 ชม ในการเกิดคราบ
- คราบหินปูนจะใช้เวลาประมาณ 48 ชม ในการสะสมเชื้อโรคและหลั่งสารที่ทำลายฟัน
ดังนั้นหากแปรงฟันวันละอย่างน้อยสองครั้งร่วมกับการใช้ไหมขัดฟันอย่างถูกต้อง ร่วมกับระมัดระวังเรื่องอาหารก็สามารถที่จะลดคราบหินปูนได้
คราบหินปูนนอกจากจะทำให้เกิดโรคเหงือกยังทำให้เกิดโรคหัวใจ
โรคเหงือกจะทำให้เกิดโรคหัวใจโดยเชื่อว่าเชื้อโรคจากเหงือกที่อักเสบไปที่หลอดเลือด และทำให้เกิดลิ่มเลือดอุดหลอดเลือด นอกจากนั้นเชื่อว่าการอักเสบของเหงือกจะทำให้หลอดเลือดอักเสบ เส้นเลือดจึงตีบง่าย อ่านที่นี่
ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดคราบหินปูน
- การสูบบุหรี่
- ฟันสบกันไม่ดี
- นอนกัดฟัน
- อาหารโดยเฉพาะน้ำตาล
- การเปลี่ยนแปลงของฮอร์โมน เช่นวัยรุ่น ตั้งครรภ์ วัยทอง
- โรคประจำตัวเช่น เบาหวาน
- ยา เช่นยาลดความดันโลหิต ยากันชัก
- ปากแห้ง
การป้องกันการเกิดคราบ
- แปรงฟันอย่างน้อยวันละ 2 ครั้ง
- ขนแปรงควรจะนุ่ม ปลายมนไม่แหลม
- ให้แปรงเน้นตรงรอยต่อระหว่างเหงือกและฟัน
- ใช้ยาสีฟันที่มีส่วนผสมของฟลูออไรด์
- ใช้ไหมขัดฟันอย่างน้อยวันละครั้ง
- ตรวจฟันทุก6 เดือน
- ไม่ตวรทานอาหารบ่อย หลีกเลี่ยงอาหารหรือขนมหวาน หากจะรับประทานของว่างควรเป็นผักและผลไม้
เราจะแปรงฟันเมื่อไหร่ดี
- แปรงฟันก่อนนอนมีความสำคัญเพราะกลางคืนมีน้ำลายน้อย ไม่มีการไหลเวียนทำให้มีการสะสมของเชื้อแบคทีเรียได้ง่าย ดังนั้นการแปรงฟันก่อนนอนจึงมีความสำคัญ
- แปรงตอนเช้าเพื่อขจัดเอาคราบที่สะสมในเวลากลางคืน
- ส่วนมื้ออื่นๆอาจจะแนะนำให้บ้วนปากแรงๆ
- การแปรงระหว่างมื้อขึ้นกับความจำเป็น เช่นคนฟันเก หรือรับประทานอาหารหวาน หรือดื่มเครื่องดื่มที่เป็นกรด ควรจะแปรงฟันทุกครั้ง
ข้อสำคัญต้องแปรงให้ถูกวิธี หากแปรงไม่ถูกจะทำให้ฟันสึก เหงือกร่นได้
การดูและฟัน | คราบหินปูน | สาเหตุโรคเหงือก | สุขอนามัยช่องปาก | โรคเหงือกอักเสบ | โรคในช่องปาก | โรคเหงือก | เหงือกร่น | ปริทนต์อักเสบ | โรคเหงือกกับหัวใจ | ปากแห้ง | ฟันผุ | การแปรงฟัน | กลิ่นปาก