โรคปริทันต์

โรคปริทันต์อักเสบคืออะไร

โรคปริทันต์อักเสบ คือ โรคที่มีการอักเสบของอวัยวะที่อยู่รอบ ๆ ตัวฟัน ได้แก่ เหงือก เอ็นยึดปริทันต์ เคลือบรากฟัน และกระดูกเบ้าฟัน ถ้าไม่ได้รับการรักษาอวัยวะต่าง ๆ เหล่านี้จะถูกทำลายไปอย่างช้า ๆ ทุกวัน การทำลายของอวัยวะปริทันต์มักเป็นแบบค่อยเป็นค่อยไป ฟันนั้นก็จะไม่สามารถอยู่ในช่องปากได้อย่างแข็งแรง อาจมีการโยก หรือต้องถอนฟันไป ทั้งๆ ที่ยังไม่เคยมีอาการปวดเลย

ทำให้ผู้ป่วยส่วนใหญ่ไม่รู้ตัวจึงเป็นเหตุผลว่า ทำไมพออายุมากจึงมักพบฟันโยกเป็นหนอง แล้วต้องมาถอนฟันและใส่ฟันปลอม

จนต้องสูญเสียฟันไปในที่สุด โรคนี้ภาษาชาวบ้านเรียกว่า โรครำมะนาด มีความรุนแรงมากกว่าโรคเหงือกอักเสบ

ไม่มีอาการปวดฟันก็่ต้องตรวจฟัน

คุณไม่เคยมีอาการปวดฟัน และคิดว่าฟันก็แข็งแรงดีอยู่ แต่ทันตแพทย์แนะนำให้คุณมาพบทันตแพทย์และตรวจฟันประจำปี เนื่องจากระยะแรกโรคในช่องปากส่วนใหญ่ไม่ได้แสดงอาการเด่นชัด หากคุณเริ่มมีอาการปวดแล้วแสดงว่าโรคในช่องปากอยู่ในขั้นรุนแรงแล้ว โรคปริทันต์ก็เป็นอีกโรคหนึ่งในช่องปากที่มีลักษณะดังกล่าว และพบมากในคนทั่วไป เพราะสาเหตุหลักของโรคคือ เชื้อแบคทีเรียที่อาศัยอยู่ในช่องปากแล้วก่อโรคเมื่อมีสภาพแวดล้อมที่เหมาะสมนั่นเอง

สัญญาณอันตราย เมื่อโรคปริทันต์มาเยือน

มีเลือดออกง่ายขณะแปรงฟัน
เหงือกบวมแดง
มีกลิ่นปาก
เหงือกร่น
ฟันโยก

อย่างไรก็ตาม เมื่อมีอาการไม่ว่าจะอย่างใด อย่างหนึ่งข้างต้น ควรมาพบทันตแพทย์ทันทีเพื่อรับการตรวจรักษา หากทิ้งไว้นานอาจมีปัญหาฟันโยกถึงขั้น ต้องสูญเสียฟันได้

อาการของเหงือกอักเสบและโรคปริทันต์

เหงือกมีสีแดง บวม เหงือกไม่รัดแน่นคอฟันและเลือดออกง่าย (เหงือกปกติควรมีสีชมพูซีด รัดแน่นคอฟัน และแปรงฟันเลือดไม่ออก) อาจเห็นตัวฟัน
ฟันยาวมากกว่าเดิมเพราะมีเหงือกร่น
มีฟันโยก
มีกลิ่นปาก
มีอาการไม่สบายปาก ระคายเคืองเหงือก หรือมีอาการปวดรำคาญ
หากเป็นมากมีร่องเหงือกลึก อาจมีหนองที่เหงือกเป็นๆ หายๆ ได้

สาเหตุของโรคปริทันต์อักเสบ

สาเหตุหลักของการเกิดโรคนี้คือ คราบจุลินทรีย์ที่มากับอาหารที่เรารับประทานและน้ำลาย เริ่มต้นจากการที่เราทำความสะอาดฟันไม่ดีพอ คราบอาหารตกค้างทำให้เกิดการสะสมของแบคทีเรีย ที่เราเรียกกันว่า แผ่นคราบ์ (Plaque) เมื่อเวลาผ่านไปจะเกิดความเสียหายของเนื้อเยื่ออาจทำให้เหงือกแยกออกจากฟัน ทำให้เกิดช่องว่างหรือ 'ร่อง' ขนาดเล็กที่เป็นที่สะสมคราบ และเกิดการติดเชื้อได้ เมื่อปัญหารุนแรงขึ้น กระดูกก็จะเริ่มกร่อนจนกลายเป็น หินน้ำลาย หรือ หินปูน เจ้าเชื้อแบคทีเรียจะกระตุ้นให้เกิดปฏิกิริยาทำให้เกิด เหงือกอักเสบ บวมแดง มีเลือดออก และหากเป็นมาก อาจทำให้เกิดการทำลายอวัยวะ ย่อยเหงือกและกระดูกเบ้าฟันของเรา นอกจากนี้ยังมีสาเหตุรองที่ทำให้โรคลุกลามมากขึ้น เช่น โรคเบาหวาน การสูบบุหรี่ การตั้งครรภ์ เป็นต้น

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคเหงือกและปริทนต์อักเสบ

การสูบบุหรี่ หรือเคี้ยวหมากฝรั่ง
โรคเบาหวาน
รับประทานยาบางชนืดเช่น ยาคุมกำเนิด ยาสเตอร์รอย ยากันชัก ยาปิดกั้นแคลเซี่ยม ยาเคมีบำบัด
ฟันคุด
การตั้งครรภ์
โรคภูมิคุ้มกันบกพร่อง
ปัจจัยทางกรรมพันธ์
การดัดฟันที่ไม่เข้าที่
รอยอุดรั่ว

การป้องกันโรคปริทนต์

เนื่องจากสาเหตุหลักของโรคคือ เชื้อแบคทีเรียในช่องปากที่เกาะอยู่บนตัวฟัน ซึ่งจะสามารถเกาะได้แน่นขึ้น และก่อโรคได้ง่ายขึ้นหากมีหินปูนเป็นที่อยู่อาศัย เพราะฉนั้นวิธีการป้องกันโรคที่ดีที่สุดคือ

การดูแลตัวเองที่บ้าน แปรงฟันให้สะอาด
ใช้อุปกรณ์ในการทำความสะอาดที่เหมาะสมกับลักษณะช่องปากเพิ่มเติมจากแปรงสีฟัน เพราะแปรงสีฟันเพียงอย่างเดียว มีข้อจำกัดไม่สามารถเข้าถึงซอกฟัน หรือร่องเหงือกได้ จึงอาจพิจารณาใช้ไหมขัดฟัน หรือแปรงซอกฟันเพิ่มเติม
ขูดหินปูนสม่ำเสมอ ตามช่วงเวลาที่ทันตแพทย์แนะนำใช้แปรงสีฟัน ไหมขัดฟัน

วิธีการรักษาโรคปริทนต

วิธีการรักษาขึ้นอยู่กับความรุงแรงของโรค เมื่อเป็นโรคปริทันต์อักเสบ ซึ่งมีการละลายของกระดูกแล้ว ขั้นตอนการรักษาจะยุ่งยากขึ้น แบ่งได้เป็น 3 ช่วง คือ

1การรักษาโดยไม่ต้องผ่าตัด

การรักษาปริทันต์อักเสบวิธีแรก คือ การรักษาแบบดั้งเดิมโดยไม่ต้องรับการผ่าตัด คือการกำจัดคราบจุลินทรีย์ที่เป็นสาเหตุของโรคนี้รวมทั้งกำจัดแหล่งอาศัยของเชื้อแบคทีเรีย ด้วยการขูดหินน้ำลาย
การเกลารากฟันทั้งที่อยู่เหนือเหงือกและใต้ขอบเหงือก และสามารถใช้ยาชาเฉพาะที่เพื่อป้องกันความรู้สึกระคายเคืองต่างๆ จากนั้นทำให้รากฟันเรียบเพื่อป้องกันไม่ให้แบคทีเรียมารวมตัวกันอีก อาจต้องเข้ารับการตรวจมากกว่าหนึ่งครั้ง ได้ หลังจากขั้นตอนนี้ เหงือกจะได้รับการสมานและติดกลับเข้ากับพื้นผิวฟันที่สะอาดและแข็งแรงได้ ภายใน 2-3 สัปดาห์ ทันตแพทย์จะประเมินผลการรักษาเพื่อดูว่าจำเป็นต้องได้รับการรักษาเพิ่มเติมหรือไม่ การรักษาโรคปริทันต์อักเสบ ซึ่งอาจจะต้องใช้เวลาในการรักษาหลายครั้งจึงจะเสร็จทั้งปาก ขึ้นอยู่กับความลึกของร่องลึกปริทันต์ และปริมาณหินน้ำลายใต้เหงือก ในกรณีที่ร่องเหงือกลึก ๆ และฟันหลัง ที่มีหลายราก ซึ่งขั้นตอนนี้อาจจะต้องทำซ้ำหลาย ๆ ครั้ง ภายหลังจากรักษาเสร็จแล้วประมาณ 4 - 6 สัปดาห์ ทันตแพทย์จะนัดกลับมาดูอาการอีกครั้ง ว่าหายดีหรือไม่ และถ้ายังมีร่องลึกปริทันต์เหลืออยู่เนื่องจากมีการละลายของกระดูกไปมาก อาจจำเป็นต้องได้รับการผ่าตัด ร่วมด้วย
ยาที่ใช้ในการรักษาได้แก่ ยาบ้วนปาก ยาปฏิชีวนะ

2การผ่าตัดขั้นตอนการลดร่องลึกปริทันต์

ในรายที่ผู้ป่วยเป็นโรคในระดับที่รุนแรงมากขึ้น การรักษาช่วงต้นอาจจะยังไม่สามารถกำจัดคราบหินน้ำลายใต้เหงือกได้หมด จึงจำเป็นต้องทำการผ่าตัดเหงือกในบางบริเวณร่วมด้วย หลังจากการขูดหินปูนและการเกลารากฟันแล้ว แต่เนื้อเยื่อเหงือกไม่กระชับรอบๆ ตัวฟัน และคุณไม่สามารถรักษาความสะอาดบริเวณร่องลึกปริทันต์ได้

ให้ลองพิจารณาการผ่าตัดลดร่องลึกปริทันต์หรือการผ่าตัดเหงือก การผ่าตัดเหงือกช่วยให้ทันตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านปริทันต์สามารถกำจัดแบคทีเรียที่ติดเชื้อและเกลารากฟันที่เสียหายให้เรียบ เพื่อช่วยให้เหงือกกลับมาติดผิวฟันได้ดีขึ้นในบางกรณีที่เหมาะสมอาจสามารถทำศัลยกรรมปลูกกระดูกทดแทนได้ด้วย
การปลูกถ่ายเหงือก รากฟันที่ถูกเผยออกเนื่องจากเหงือกร่นสามารถแก้ไขได้ด้วยการปลูกถ่ายเหงือก โดยการนำเนื้อเยื่อจากเพดานปากหรือจากแหล่งอื่นเพื่อปิดรากของฟันหนึ่งซี่หรือมากกว่านั้นก็ได้ การปกปิดรากฟัน ช่วยลดอาการเสียวฟันและปกป้องรากฟันจากการผุ อีกทั้งยังช่วยลดปัญหาเหงือกร่นตลอดถึงการสูญเสียฟันที่อาจเกิดขึ้นได้
การปลูกถ่ายกระดูกเป็นวิธีการผ่าตัดที่ส่งเสริมการเจริญเติบโตของกระดูกในบริเวณที่กระดูกถูกทำลายจากปัญหาปริทันต์ การรักษาประเภทนี้ ทันตแพทย์หรือผู้เชี่ยวชาญด้านปริทันต์จะเริ่มกำจัดแบคทีเรีย แล้วค่อยทำการวางกระดูกธรรมชาติหรือกระดูกสังเคราะห์ในบริเวณที่สูญเสียกระดูก
พร้อมกับโปรตีนกระตุ้นเนื้อเยื่อเพื่อช่วยให้ร่างกายสร้างกระดูกและเนื้อเยื่อได้อย่างมีประสิทธิภาพ

3การดูแลหลังรักษา

เนื่องจากสาเหตุของโรคปริทันต์อักเสบคือเชื้อโรคจากน้ำลายที่มาสะสมบนตัวฟัน แต่เนื่องจากสาเหตุของโรคนี้กลับมาสะสมใหม่ทุกวันเมื่อเราทานอาหาร ดังนั้นการป้องกันโรคคือการดูแลสุขภาพช่องปากให้สะอาดทุกวันด้วยการแปรงฟัน และใช้ไหมขัดฟันหรือแปรงซอกฟันอย่างถูกวิธีและสม่ำเสมอดังนั้นแม้การรักษาจะเสร็จสิ้นแล้ว หากไม่ได้รับการดูแลอย่างสม่ำเสมอ โรคจะกลับเป็นใหม่ได้ง่าย ดังนั้นหลังจากการรักษาแล้วผู้ป่วยควรได้รับการขูดหินน้ำลายเพื่อป้องกันการกลับเป็นใหม่ของโรค โดยมากผู้ป่วยที่เคยเป็นโรคปริทันต์อักเสบแล้วควรได้รับการขูดหินน้ำลายทุก ๆ 3 – 6 เดือน

กลับหน้าเดิม