ภาวะเกลือโซเดี่ยมในเลือดต่ำ

เป็นภาวะที่มีเกลือโซเดี่ยม Sodium ในเลือดน้อยกว่า 135 mEq/L ซึ่งจะทำให้เกิดอาการคลื่นไส้อาเจียน ภาวะที่มีเกลือโซเดี่ยม ในเลือดต่ำยังทำให้เกิดกล้ามเนื้ออ่นแรงเป็นตะคริว ภาวะที่มีเกลือโซเดี่ยม ในเลือดต่ำยังทำให้เกิดอาการทางสมองได้แก่ซึม ชัก หรือหมดสติ

ภาวะเกลือโซเดี่ยมในเลือดต่ำ

เป็นภาวะที่มีปริมาณ Sodium น้อยเมื่อเทียบกับปริมาณน้ำที่มีอยู่ ค่าปรกติของ Sodium เท่ากับ 135-145 mEq/L หากเจาะเลือดแล้วต่ำกว่า 135 mEq/L จะถือว่ามี Sodium ต่ำกว่าปรกติ

  • อาจกินโซเดียม หรือกินอาหารเค็มน้อยเกินไป ซึ่งตามปกติมักเกิดในกรณีนี้ได้น้อยมาก
  • อาจเกิดโรค Addison's disease มีต้นเหตุจากต่อมหมวกไตผลิตฮอร์โมน "aldosterone" และฮอร์โมน "corticosteroid" ไม่เพียงพอ ก็จะมีผลต่อมาทำให้ไตดูดกลับโซเดียมไม่ได้เต็มที่ จนทำให้โซเดียมสูญเสียไปกับน้ำปัสสาวะ ทำให้ปรากฏพบค่าโซเดียมในเลือดต่ำกว่าปกติ
  • อาจเกิดจากอาการอาเจียน หรือท้องร่วงติดต่อกันนาน ทำให้โซเดียมสูญเสียไปกับของเหลว
  • อาจเกิดจากการกินยาขับปัสสาวะ (ยาเพื่อลดความดันเลือดสูง)
  • อาจมีเหตุสำคัญ หรือโรคของไตเอง ที่ดูดกลับโซเดียมไม่ได้อย่างที่ควรกระทำ

อาการของผู้ที่มโซเดี่ยมในเลือดต่ำ

อาการที่สำคัญของโซเดี่ยม Sodium ในเลือดต่ำที่สำคัญได้แก่

  • คลื่นไส้อาเจียน
  • ปวดศีรษะ
  • สับสน
  • ไม่มีเรี่ยวแรง
  • อ่อนเพลียง่าย
  • กล้ามเนื้ออ่อนแรง
  • ชัก
  • ไม่รู้สึกตัว

สาเหตุของโซเดี่ยมในเลือดต่ำ

  • ยาบางชนิดทำให้เกลือ Sodium ในเลือดต่ำ
  • โรคตับแข็ง
  • ยาที่ทำให้เกลือกโซเดี่ยมต่ำ
    • ยาขับปัสสาวะ
    • ยากันชัก Carbamazepine (Tegretol)
    • ยาโรคจิตเวช Chlorpromazine (Thorazine)
    • Vasopressin analogs
    • ยาลดความดันโลหิต Indapamide (Natrilix)
    • ยาแก้ซึมเศร้า Selective serotonin reuptake inhibitors
    • ยาแก้โรคหอบ Theophylline
    • ยาแก้หัวใจเต้นผิดปกติ Amiodarone (Cordarone)
    • Ecstasy (3,4-methylenedioxymethamphetamine)
    • Hyponatremiaโรตไตที่ไม่สามารถขับน้ำออกจากร่างกาย
  • โรคหัวใจวายมีการคั่งของน้ำ และเกลือแร่
  • Syndrome of inappropriate anti-diuretic hormone (SIADH) ร่างกายมีการหลั่งฮอร์โมนนี้มากทำให้มีการคั่งของน้ำ
  • ดื่มน้ำมากในขณะออกกำลังกาย เนื่องจากขณะออกกำลังกายจะเสียเกลือมากกว่าน้ำ ดังนั้นหากดื่มน้ำมากจะทำให้เกลือในเลือดต่ำ
  • ต่อมหมวกไตทำงานน้อย (Addison's disease)ทำให้สร้างฮอร์โมนออกมาน้อย
  • ต่อมไทรอยด์ทำงานน้อย (hypothyroidism)
  • ผู้ที่มีอาการอาเจียน หรือถ่ายเหลวเรื้อรัง
  • ร่างกายขาดน้ำอย่างมาก
  • รับประทานอาหารที่มีเกลือต่ำเกินไป

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดภาวะโซเดี่ยมในเลือดต่ำ

  • อายุ พบว่าผู้ที่มีเกลือต่ำมักจะเป็นผู้สูงอายุ
  • ผู้ที่รับประทานยาโดยเฉพาะยาที่ทำให้เกิดเกลือต่ำ เช่น ยาขับปัสสาวะ ยาแก้โรคซึมเศร้า ยาแก้ปวด
  • โรคประจำตัว เช่น โรคไต โรคตับ โรคหัวใจวาย
  • อาหาร หากรับประทานอาหารที่มีเกลือต่ำประจำ
  • ออกกำลังกายมากเกินไป
  • สภาพอากาศที่ร้อนมาก

โรคแทรกซ้อน

ขึ้นกับระยะเวลาที่เกิดอาการ หากเกิดภาวะเกลือโซเดี่ยมในเลือดต่ำแบบเฉียบพลันอาจจะทำให้เกิดสมองบวม มีอาการชัก และเสียชีวิตได้ ส่วนรายที่เป็นเรื้อรังเกลือค่อยๆลด กลุ่มนี้โรคแทรกซ้อนไม่มาก

การวินิจฉัยโรคนี้

เจาะเลือดหาระดับโซเดี่ยมในเลือด

การรักษา

การรักษาโดยมากจะเริ่มต้นที่สาเหตุ และแก้ที่ต้นเหตุ เช่นหากรับประทานเกลือน้อยเกินไปก็อาจจะเพิ่มเกลือในอาหาร หรือหากเกิดจากยาก็ต้องลดหรือหยุดยา แต่หากเกลือ Sodium ในเลือดต่ำมาก(น้อยกว่า 120 )และเกิดอาการก็จำเป็นต้องรักษา

  • การให้น้ำเกลือที่มีเกลือโซเดี่ยม
  • การให้ยารักษาอาการ เช่น อาการปวดศีรษะ อาการคลื่นไส้อาเจียน
  • การให้ฮอร์โมนทดแทนในกรณีที่ขาดฮอร์โมน

เกลือ ภาวะโซเดี่ยมต่ำ ภาวะโซเดี่ยมสูง