ยา Alprazolam (แอลพราโซแลม)
ยา Alprazolam เป็นยาจัดอยู่ในกลุ่ม benzodiazepines ที่ออกฤทธิ์สั้นหรือนานปานกลาง ใช้ลดอาการวิตกกังวล ซึมเศร้า โรคตื่นตระหนก (Panic Disorder) และช่วยให้นอนหลับ
ยานี้จัดเป็นวัตถุออกฤทธิ์ในประเภท 2 ยานี้มีจำหน่ายในรูปยาเม็ดขนาด 0.25, 0.5 และ 1 มก ซึ่งไม่สามารถซื้อยาจากร้านขายยาได้จะต้องมีใบสั่งจากแพทย์
โรคตื่นตระหนก (Panic Disorder)
โรคตื่นตระหนก (Panic Disorder) จะมีลักษณะดังนี้ จะมีอาการกลัวภายใน10นาทีหลังจากได้รับการกระตุ้นโดยที่ไม่ได้คาดหมายและมีอาการมากกว่า 4 ข้อ
- ใจสั่น หัวใจเต้นเร็ว
- เหงื่อออก
- อาการสั่น
- รู้สึกหายใจติดขัด
- รู้สึกจุกคอหรือสำลัก
- แน่นหน้าอก
- คลื่นไส้ จุกเสียดท้อง
- เวียนศีรษะ
- รู้สึกสูญเสียการควบคุม
- กลัวว่าจะเสียชีวิต
- รู้สึกชาตามปลายมือปลายเท้า
- หนาวสั่น ร้อนตามตัว
- ไม่อยู่ในโลกความจริง หรือ บุคคลิภาพเปลี่ยนแปลง
วิธีการใช้ยา Alprazolam และขนาดยา Alprazolam ที่ใช้
- การใช้ยานี้ต้องอยู่ในดุลยพินิจของแพทย์เพราะการตอบสนองของผู้ป่วยแต่ละคนไม่เหมือนกัน
- ขนาดใช้ยาปกติ คือ รับประทานวันละ 3 ครั้ง หรือตามแพทย์สั่ง สำหรับยาที่ออกฤทธิ์ยาวให้รับประทานวันละครั้งตอนเช้า
- ผู้ใช้ยานี้ควรปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์ และไม่ควรหยุดยาเองทันที เพราะจะทำให้เกิดอาการชัก หรืออาการผิดปกติที่เนื่องจากจากการขาดยากะทันหันมีอาการ ปวดศีรษะ มีปัญหาเกี่ยวกับการมองเห็น เหงื่อออก นอนไม่หลับ ตะคริว หงุดหงิด ซึมเศร้า ควรจะค่อยๆลดขนาดยาลงโดยลดลงไม่เกิน .5 mg ทุก 3วัน
- ยานี้ไม่ควรรับประทานต่อเนื่องเกิน 4 เดือน
ก่อนใช้ยา alprazolam
- แจ้งแพทย์และเภสัชหากท่านแพ้ยา alprazolam, chlordiazepoxide, clonazepam, clorazepate, diazepam , estazolam , flurazepam , halazepam , lorazepam , oxazepam, prazepam , quazepam , temazepam , triazolam
- แจ้งแพทย์หากท่านรับประทานยา itraconazole ketoconazole ซึ่งแพทย์อาจจะไม่จ่ายยา alprazolam ให้กับท่าน
- แจ้งชื่อยาที่ท่านรับประทานทั้งยาที่ซื้อเอง วิตามิน สมุนไพรโดยเฉพาะ
- amiodarone ;
- ยาต้านโรคซึมเศร้า desipramine , imipramine, and nefazodone ;
- ยารักษาเชื้อรา fluconazole, posaconazole , or voriconazole ;
- ยาแก้แพ้;
- cimetidine ;
- clarithromycin ; erythromycin ; isoniazid
- cyclosporine ;
- diltiazem;
- ergotamine;
- medications for mental illness, chronic pain, and seizures;
- nicardipine ; nifedipine ;
- oral contraceptives ;
- propoxyphene ;
- selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) fluoxetine, fluvoxamine , paroxetine, sertraline ;
- ยานอนหลับ
- แจ้งแพทย์หากท่านเป็นโรคต้อหิน
- แจ้งแพทย์หากท่านเคยเป็นโรคซึมเศร้า มีความคิดที่จะทำร้ายตัวเอง หรือติดสุรา โรคซึมเศร้า โรคตับ โรคไต
- แจ้งแพทย์หากท่านตั้งท้อง หรือกำลังเลี้ยงลูกด้วยนมแม่
- ระหว่างรับยานี้ไม่ควรจะดื่มสุราเพราะจะทำให้ซึมและง่วง
ขนาดของยา alprazolam และวิธีรับประทานยา alprazolam
- โรควิตกกังวล (Anxiety Disorders)ให้เริ่มขนาด 0.25 ถึง 0.5 mg วันละ 3 ครั้ง หากไม่ดีให้ปรับยาทุก 3 วัน ไม่เกินวันละ 4 mg.
- โรคตื่นตระหนก (Panic Disorder)ขนาดยาที่ใช้จะสูงกว่า โรควิตกกังวล (Anxiety Disorders) อาจจะต้องใช้สูงถึง 5-6 mg ต่อวัน
- ไม่ควรจะซื้อยารับประทานเองเพราะจะมีผลเสียมากกว่าผลดี
ผลข้างเคียงของยา Alprazolam
การติดยา Alprazolam
การใช้ยากลุ่ม benzodiazepines ในขนาดสูงติดต่อกันเป็นเวลานาน จะทำให้เกิดการ ติดยาทั้งทางร่างกายและจิตใจ ซึ่งถ้าหยุดยาทันทีจะเกิดอาการขาดยาหรือถอนยา เช่น คลื่นไส้ นอนไม่หลับ มือสั่น หัวใจเต้นเร็ว ซึมเศร้า เป็นโรคจิต หรืออาจถึงกับชักได้
ผลข้างเคียงที่สำคัญของยา Alprazolam
ก่อนจะใช้ยาท่านจะต้องรู้ผลข้างเคียงที่อันตรายหากเกิดขึ้นจะต้องหยุดยาและไปโรงพยาบาลทันทีได้แก่อาการ แพ้ยาซึ่งจะมีอาการผื่นลมพิษ หายใจลำบาก บวมใบหน้า บวมริมฝีปาก ลิ้นและคอ เสียงแหบ หัวใจเต้นเร็ว หรือเต้นผิดจังหวะ เหนื่อบง่าย มีไข้ ท้องร่วง 
- หายใจเหนื่อย
- มีอาการชัก
- ประสาทหลอน หูแว่ว เห็นภาพหลอน
- ผื่นที่ผิวหนัง
- ดีซ่าน
- โรคซึมเศร้า
- มีปัญหาเรื่องความจำ
- สับสน
- พฤติกรรมและอารมณแปรปรวน
- มีความคิดจะทำร้ายตัวเอง
- ปัญหาเรื่องการทรงตัว
หากเกิดอาการต่อไปนี้ให้หยุดยาและปรึกษาแพทย์
- มึนงง สับสน
- หน้ามืดเป็นลม
- ปวดศีรษะ
- อ่อนเพลีย
- ช่างพูด
- สมาธิไม่ดี
- ปากแห้ง
- น้ำลายไหล
- คลื่นไส้
- ท้องผูก
- เบื่ออาหาร
- น้ำหนักเปลี่ยนแปลง
- ปัสสาวะลำบาก
- ปวดข้อ
คนที่ได้รับยาเกินขนาดจะมีอาการอะไรบ้าง
- ง่วงซึม
- สับสน
- หมดสติ
- เสียสมดุล
คำเตือนหรือข้อควรระวัง
อาจเสพติด และให้โทษจึงต้องใช้ตามแพทย์สั่งเท่านั้น ห้ามสูบบุหรี่ เพราะบุหรี่ทำให้
ประสิทธิภาพของยาลดลง ยานี้ทำให้ง่วงไม่ควรขับรถ หรือทำงานเกี่ยวกับเครื่องจักรกล และไม่ควรดื่มสุรา เพราะอาจเกิดอันตรายได้
- อาจทำให้ง่วงซึมไม่ควรขับขี่ยานพาหนะ หรือทำงานที่เกี่ยวกับเครื่องจักรกล หรือทำงานในที่สูง
- ห้ามดื่มสุรา หรือสิ่งที่มีแอลกอฮอล์ผสมอยู่ เพราะอาจจะทำให้ง่วงซึมเพิ่มขึ้น
- อาจเกิดผลตรงข้ามกับฤทธิ์ของยาที่ให้ (paradoxical reaction)
- อาจทำให้เกิดความผิดปกติของเม็ดเลือด ตับ หรือไตได้
- สตรีมีครรภ์ สตรีระยะให้นมบุตร โรคต้อหิน โรคmyasthenia gravis โรคพอร์ไฟเรีย (porphyria) หรือโรคเกี่ยวกับทางเดินหายใจ ควรใช้ด้วยความระมัดระวังเป็นพิเศษ
- เนื่องจากยานี้อาจจะทำให้ติดยาดังนั้นควรจะรับประทานขนาดน้อยที่สุด และระยะเวลาให้สั้นที่สุด ไม่ควรใช้ยานี้ติดต่อกันเป็นเวลานาน นอกจากแพทย์สั่ง
- หากใช้ร่วมกับยาอื่น เช่นยากดหรือกระตุ้นประสาท ยาคุมกำเนิด ยาต้านฮิสตามีน รวมทั้ง cimetidine ควรปรึกษาแพทย์
- หากมีอาการนอนไม่หลับ ประสาทหลอน พฤติกรรมผิดปกติ กล้ามเนื้อเปลี้ย หรือมีไข้ ควรหยุดใช้ยาทันทีและรีบปรึกษาแพทย์
ความปลอดภัยของยานี้ในสตรีมีครรภ์
สำหรับสตรีมีครรภ์ ยานี้จัดอยู่ในประเภท D
ทบทวนวันที่4/3/2566
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
