โรคกาฬโรค


โรคกาฬโรคเป็นโรคติดต่อเกิดจากเชื้อแบคทีเรียที่ชื่อ Yersinia pestis เกิดจากหมัดหนูที่มีเชื้อกัด เมื่อมีการระบาดของโรคหนูจะตายก่อน หมัดหนูจะกระโดดมายังสัตว์อื่น และกัดทำให้เกิดโรคขึ้นมา การดูแลเรื่องความสะอาด และควบคุมการแพร่พันธ์ของหนูทำให้โรคนี้มีการระบาดน้อยลง ในอดีตที่ผ่านมามีการระบาดใหญ่ของกาฬโรคสามครั้งที่ตะวันออกกลาง ถึงเมอร์ดิเตอร์เรเนียนในช่วงปีศตวรรษที่5-6 ทำให้มีผู้เสียชีวิตประมาณร้อยละ 50 ครั้งที่สองระบาดที่ยุโรปศตวรรษที่8-14 มีผู้เสียชีวิตร้อยละ 40 ครั้งสุดท้ายระบาดที่ประเทศจีนปี 1855

อาการของโรคกาฬโรคเป็นอย่างไร

โรคกาฬโรคแบ่งออกตามกลุ่มอาการได้สามแบบคือ

  • Bubonic plague เป็นชนิดที่พบบ่อยที่สุด อาการจะแสดงออกหลังจากถูกหมัดหนูกัดแล้ว 2-8 วัน เชื้อโรคจะเคลื่อนไปยังต่อมน้ำเหลืองที่ใกล้ที่สุด จะทำให้ต่อมน้ำเหลืองโตขนาด 1-10 ซม ลักษณะต่อมน้ำเหลืองจะ บวม แดง กดเจ็บ ซึ่งอาจจะปวดมากจนขยับแขนหรือขาไม่ได้ ตำแหน่งที่เกิดมักจะเป็นบริเวณขาหนีบ หรือรักแร้อาการที่สำคัญได้แก่
    • ต่อมน้ำเหลืองโต กดเจ็บ แดง
    • ไข้สูงหนาวสั่น
    • ปวดศีรษะ
    • ปวดกล้ามเนื้อ

คลิกดูภาพ

  • Septicemic plague เป็นชนิดที่เชื้อเข้ากระแสเลือด ภาวะนี้มักจะเป็นโรคแทรกซ้อนจากชนิดต่อมน้ำเหลืองอักเสบ อาการที่สำคัญได้แก่
    • ไข้สูง หนาวสั่น
    • ปวดท้อง คลื่นไส้ และท้องเสีย
    • เลือดออกในปาก จมูก ก้น
    • เกิดภาวะช็อก shock
    • มักจะมีการเน่าของนิ้วที่เกิดจากการขาดเลือด

คลิกดูภาพ

  • Pneumonic plague เป็นชนิดที่พบได้น้อยที่สุด เกิดจากการที่เราสูดเอาเชื้อที่อยู่ในอากาศ เป็นชนิดที่รุนแรงและอาจจะเสียชีวิตได้อย่างรวดเร็ว อาการที่สำคัญ
    • ไข้สูง
    • อ่อนแรง
    • ไอ มีเสมหะ เหนื่อย เจ็บหน้าอก
    • คลื่นไส้อาเจียน

การรักษา

  • เมื่อสงสัยว่าจะเป็นโรคนี้จะต้องแยกผู้ป่วยออกจากคนอื่น และแจ้งเจ้าหน้าที่สาธารณสุขให้ทราบ
  • รีบทำการเพาะเชื้อจากเลือด และหนองที่ต่อมน้ำเหลือง
  • ให้ยาปฏิชีวนะก่อนที่จะทราบผลเพาะเชื้อ
  • สำหรับผู้ที่สำผัสกับผู้ป่วยจะต้องกักตัวไว้สังเกตอาการ และให้ยาปฏิชีวนะป้องกัน

เมื่อไรจะสงสัยว่าเป็นโรคกาฬโรค

  • สัมผัสกับสัตว์ฟันแทะ เช่น หนู กระต่าย กระรอก แมวที่คิดว่าเสียชีวิตจากโรคนี้
  • ถูกหมัดหนุกัด
  • อยู่ในพื้นที่มีการระบาดของโรค
  • สัมผัสใกล้ชิดกับสัตว์ หรือคนที่ป่วยเป็นกาฬโรคปอด
  • ท่องเที่ยวไปในพื้นที่ที่มีการระบาด

สาเหตุของโรค

เกิดจากหมัดหนู ที่มีเชื้อโรคนี้กัดและปล่อยเชื้อเข้าสู่ผู้ที่ถูกกัด

การติดต่อ

เชื้อนี้สามารถแพร่จากสัตว์ไปสู่สัตว์ หรือจากสัตว์ไปสู่คนได้โดยการติดต่อโดยการที่หมัดหนูมีเชื้อโรคกัดคน อ่านที่นี่ นอกจากนี้ยังสามารถติดต่อทางหายใจจากคนหรือสัตว์ที่ป่วยเป็นกาฬโรคปอด

ปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อ

  • การระบาดมักจะเกิดในที่แออัด และสุขอนามัยไม่ดี มีหนู้หรือขยะมาก
  • มักจะระบาดในช่วงพฤษภาคมถึงตุลาคมเนื่องจากหนูในช่วงนี้จะขยันออกหาอาหาร และคนออกนอกบ้านกันมาก
  • การสัมผัสกับสัตว์ที่เป็นโรค เช่น หนู กระแต กระรอก หรือแมว

โรคแทรกซ้อนที่สำคัญ

  • นิ้วมือนิ้วเท้าเน่าจากการขาดเลือดเนื่องจากลิ่มเลือดอุดตัน คลิกที่นี่
  • เกิดภาวะช็อกอย่ารุนแรง
  • เกิดปอดบวมและหายใจล้มเหลว
  • เกิดโลหิตเป็นพิษ
  • เกิดเยื่อหุ้มสมองอักเสบ
  • เสียชีวิต

การรักษา

หากแพทย์สงสัยว่าคุณเป็นกาฬโรคแพทย์จะรับตัวไว้ในห้องแยกโรค และให้ยาปฏิชีวนะอย่างแรงประมาณ 7- 10 วัน

การป้องกัน

โรคนี้ไม่มีวัคซีน แต่การให้ยาสามารถป้องกันการติดเชื้อได้ หากคุณมีโอกาสเสี่ยงที่จะเกิดโรคดังนี้

  • ใกล้ชิดกับคนป่วยหรือสัตว์ที่ป่วยเป็นโรคนี้
  • ถูกหมัดกัดในพื้นที่มีการระบาดของโรค
  • เมื่อคุณเดินทางเข้าหล่งระบาด

การป้องกันอื่นๆ

การปรับสิ่งแวดล้อม

การปรับปรุงสิ่งแวดล้อมจะช่วยไม่ให้คนถูกหมัดหนูกัด การปรับที่สำคัญได้แก่

  • มีแหล่งที่ทิ้งขยะและมีฝาปิดมิดชิด และมีระบบทำลายขยะ ไม่มีการกองขยะซึ่งเป็นแหล่งอาหารของหนู
  • หนูมักจะพักตามตลาดสด จะต้องไม่ทิ้งขยะ และกำจัดแหล่งที่พักของหนู
  • ไม่สัมผัสสัตว์ป่วยหรือสัตว์ตาย หากจำเป็นให้สวมถุงมือยาว
  • กำจัดหนู กำจัดแหน่งที่พักของหนู ทิ้งขยะให้เรียบร้อย
  • หากมีสัตว์เลี้ยงต้องใช้ยาฆ่าหมัดเป็นระยะ
  • ระวังเด็ก หรือผู้ใหญ่เมื่อออกนอกบ้านโดยเฉพาะในแหล่งที่มีการระบาดไม่ใกล้ชิดกับสัตว์ฟันแทะทั้งหลาย และทายากันหวัด

การให้ความรู้ประชาชน

  • ชุมชนต้องร่วมมือในระบบการดูแลสิ่งแวดล้อม กำจัดแหล่งอาหารและที่พักของหนูรอบบ้านหรือที่ทำงาน กำจัดพุ่มไม้ กองหิน กองฟืน อาหารของสัตว์เลี้ยงต้องเก็บให้ดี
  • เมื่อต้องเข้าไปในแหล่งระบาดให้ฉีดสารเมีป้องกันหมัดที่เสื้อ และสวมถุงมือเมื่อต้องสัมผัสสัตว์ตาย
  • หากท่านอาศัยในถิ่นระบาด สัตว์เลี้ยงของท่านต้องได้รับยาฆ่าหมัด
  • พ่นยาฆ่าหมัดหนูในพื้นที่ที่มีการระบาดของโรค
  • วิธีการจัดการกับอุจาระหรือรังหนู
    • ปล่อยให้อากาศถ่ายเทก่อนเข้าไปทำความสะอาด
    • ฉีดยาฆ่าหมัดหนูก่อนทำความสะอาด
    • เก็บขยะ ขี้หนูใส่ถงและนำไปทำลาย
    • ไม่กวาด หรือดูดฝุ่น ต้องทำให้บริเวณดังกล่าวชื้นเพื่อป้องกันการพุ้งกระจาย
    • ใส่ถุงมือขณะทำความสะอาด และล้างมือเมื่อเสร็จงาน

หมัดหนเชื้อที่เป็นสาเหตนิ้วมือขาดเลือด การติดต่อ

เพิ่มเพื่อน