การให้เซรุ่มแก้พิษงู (antivenom)
การให้ antivenom ทําให้ VCT ที่ผิดปกติ และระดับ fibrinogen กลับมาปกติ และเลือดหยุดได้
แต่่ antivenom จะไม่่มีผลต่ออาการบวมเฉพาะที่ หรือการหายของบาดแผล
ปัจจุบัน antivenom ที่ผลิตจากสถานเสาวภา สภากาชาดไทย มีทั้งสิ้น 6 ชนิด ทุกชนิด
เป็นเซรุ่มต่อพิษงูชนิดเดียว monovalent antivenom ได้แก่
- antivenom แก้พิษงูเห่า (เฉพาะ Naja kaouthia)
- งูจงอาง
- งู
สามเหลี่ยม
- งูแมวเซา
- งูกะปะ
- และงูเขียวหางไหม้ (เฉพาะ Trimeresurus alborablis)
โดยเป็นผง
บรรจุขวด ก่อนใช้ต้องละลายด้วยนํ้ากลั่น 10 มล. ต่อ 1 ขวด
แนวทางการให้ เซรุ่มแก้พิษงู viperidae ดังนี้
- ข้อบ่งชี้ไม่จําเป็นต้องให้เซรุ่มแก้พิษงูแก่ผู้ป่วยที่ถูกงูพิษกัดทุกราย ควร
พิจาณาให้เฉพาะในรายที่มีหลักฐานว่าผู้ป่วยได้รับพิษงูเข้าสู่ร่างกาย (systemic envenoming)
- เมื่อมีภาวะเลือดออกผิดปกติ หรือ VCT นานกว่า 30 นาที (ผู้ เชี่ยวชาญมีความเห็นว่าจํานวนเกล็ดเลือดตํ่ากว่า 100x109 ต่อลิตรไม่ได้เป็นข้อบ่งชี้ที่สําคัญของการให้เซรุ่ม
- ภาวะไตวายเฉียบพลัน หรือ intravascular hemolysis ในรายที่ถูก
งูแมวเซากัด
วิธีการใช้เซรุ่มแก้พิษงู
- ขนาดที่ใช้ 50 มล. (5 ขวด) ต่อครั้ง (ผู้เชี่ยวชาญมีความเห็นว่าขนาดที่ ใช้อาจไม่จําเป็นต้องเท่ากันในผู้ป่วยผู้ใหญ่และผู้ป่วยเด็ก
- การทดสอบการแพ้เซุร่มแก้พิษงูควรทําก่อนให้เซรุ่มแก่ผู้ป่วย โดยทําให้เซรุ่มเจือจาง 1:10 แล้วฉีด 0.1 มล. เข้าในชั้นผิวหนังบริเวณหน้าแขนของผู้ป่วย รอประมาณ
15-30 นาที แล้วอ่านผล ปฏิกิริยาให้ผลบวกคือตําแหน่งที่ฉีดจะบวมแดง ขนาดเส้นผ่าศูนย์กลาง
เกิน 1 ซม. ผลลบคือ ไม่บวมหรือบวมเล็กน้อย แม้ว่าได้มีผู้ศึกษาว่าการทดสอบทางผิวหนัง เพื่อ
ทํานายว่าผู้ป่วยจะเกิดแพ้เซร่มหรือไม่นั้น จะไม่มีความสัมพันธ์กับอาการที่เกิดขึ้นจริงภายหลังให้
เซรุ่ม24
- วิธีให้ : ผสมในนํ้ าเกลือนอร์มัลหรือ 5%D/NSS/2 ให้เป็น 100-200 มล. ขึ้นอยู่กับรูปร่าง
ขนาดของผู้ป่วย และความต้องการสารนํ้า ช่วงแรกให้หยดเข้าหลอดเลือดดําอย่างช้า ๆ เพื่อสังเกต
อาการข้างเคียงที่เกิดจากการแพ้เซรุ่ม หากไม่มีอาการอะไร ก็สามารถให้เร็วขึ้นหมดภายใน 30
นาที - 1 ชั่วโมง
- ต้องเตรียมยาแก้แพ้เซรุ่มแก้พิษงูไว้ก่อนเสมอ โดยใช้ adrenalin 1:1,000
ขนาด 0.5 มล. สํ าหรับผู้ใหญ่ หรือ 0.01 มล.ต่อนํ้าหนักตัว 1 กก. สํ าหรับเด็ก ฉีดเข้าใต้ผิวหนัง
หรือเข้ากล้ามเนื้อ นอกจากนี้ อาจให้ยาต้านฮีสตามีนร่วมด้วย
- การติดตามผู้ป่วย ติดตามภาวะเลิอดออก และ VCT ทุก 6 ชั่วโมง หาก
VCT ยังผิดปกติ สามารถให้เซรุ?มแก้พิษงูซํ้าได้อีกจน VCT ปกติ หลังจากนั้นควรทํ า VCT ซํ้ าต่อไป
ทุก 6 ชั่วโมง อีกประมาณ 24 ชั่วโมง โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่มีอาการรุนแรงมาก เนื่อง
จากบางรายอาจพบว่า VCT กลับมาผิดปกติได้อีก เกิดจากพิษงูยังคงถูกดูดซึมจากตํ าแหน่งที่งู
กัดเข้าสู่กระแสเลือดอีก จํ าเป็นต้องให้เซร่มแก้พิษงูซํ้ า
ทบทวนวันที่
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
หน้าหลัก ชนิดของู พิษของงู การดูแลเบื้องต้น การประเมินความรุนแรง การรักษา การให้เซรุ่ม งูเห่า งูจงอาง งูสามเหลี่ยม งูกะปะ งูแมวเซา งูเขียวหางไหม้ รายละเอียดงูพิษกัด
