Bezafibrate: ยาลดไขมันในเลือดที่มีประสิทธิภาพในการรักษาภาวะไขมันสูง
บทนำ
ปัจจุบัน ภาวะไขมันในเลือดสูงเป็นปัญหาที่ส่งผลกระทบต่อสุขภาพอย่างมาก เนื่องจากเป็นปัจจัยเสี่ยงที่สำคัญต่อโรคหัวใจและหลอดเลือด ซึ่งเป็นสาเหตุหลักที่ทำให้เกิดภาวะเส้นเลือดตีบตันและเสี่ยงต่อการเกิดภาวะหัวใจวายและหลอดเลือดในสมองตีบ Bezafibrate เป็นหนึ่งในยาลดไขมันที่มีบทบาทสำคัญในการรักษาภาวะไขมันในเลือดสูง โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่ไม่สามารถควบคุมระดับไขมันด้วยวิธีการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเพียงอย่างเดียว
Bezafibrate คืออะไร?
Bezafibrate เป็นยาลดไขมันในกลุ่มฟิบริค (Fibrates) ซึ่งมีคุณสมบัติพิเศษที่ช่วยลดระดับไขมันในเลือดได้หลายชนิด ไม่ว่าจะเป็นไตรกลีเซอไรด์ (Triglycerides) ไขมัน LDL (ไขมันไม่ดี) และยังช่วยเพิ่มระดับไขมัน HDL (ไขมันดี) อีกด้วย
ยานี้เหมาะกับผู้ป่วยที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงร่วมกับภาวะไตรกลีเซอไรด์สูง ซึ่งเป็นสาเหตุหลักของภาวะไขมันพอกตับและอาจนำไปสู่ภาวะไขมันสะสมในหลอดเลือด ซึ่งสามารถทำให้หลอดเลือดตีบตันได้อย่างง่ายดาย
กลไกการทำงานของ Bezafibrate
Bezafibrate ทำงานโดยการกระตุ้นเอนไซม์ในตับที่ช่วยเพิ่มการเผาผลาญไขมันในร่างกาย ซึ่งช่วยลดการสร้างไขมันใหม่และเพิ่มกระบวนการกำจัดไขมันที่สะสมอยู่ในกระแสเลือด ทำให้ระดับไขมันในเลือดลดลง โดยมีรายละเอียดการทำงานดังนี้:
- ลดระดับไตรกลีเซอไรด์: Bezafibrate ช่วยลดการสังเคราะห์ไตรกลีเซอไรด์ในตับ และลดการปล่อยไตรกลีเซอไรด์เข้าสู่กระแสเลือด
- เพิ่ม HDL: การเพิ่มระดับไขมันชนิด HDL มีส่วนช่วยในการลดความเสี่ยงของภาวะหลอดเลือดแข็งตัว เนื่องจาก HDL ช่วยนำไขมันชนิดไม่ดีออกจากหลอดเลือดเพื่อนำไปกำจัดที่ตับ
- ลดระดับ LDL: Bezafibrate ยังช่วยลดระดับไขมันชนิด LDL ซึ่งเป็นปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดและหัวใจ
ข้อบ่งใช้:
Bezafibrate ใช้รักษาภาวะไขมันในเลือดผิดปกติ ดังนี้
- ภาวะไขมันในเลือดสูงชนิดผสม (Mixed hyperlipidemia): มีระดับคอเลสเตอรอลและไตรกลีเซอไรด์สูง
- ภาวะไตรกลีเซอไรด์สูง (Hypertriglyceridemia): มีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงมาก เสี่ยงต่อการเกิดตับอ่อนอักเสบ
- ภาวะคอเลสเตอรอลสูงร่วมกับไตรกลีเซอไรด์สูง: ในกรณีที่ไม่สามารถใช้ยาสแตตินได้
ข้อดีของ Bezafibrate:
- ลดระดับไตรกลีเซอไรด์ได้ดี: มีประสิทธิภาพสูงในการลดระดับไตรกลีเซอไรด์
- เพิ่มระดับ HDL: ช่วยเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลชนิดดี
- ลดความเสี่ยงโรคหัวใจ: ช่วยลดความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหลอดเลือดหัวใจ
- รูปแบบยาหลากหลาย: มีทั้งแบบเม็ดธรรมดา เม็ดละลายช้า และแคปซูล
วิธีใช้ยา
การใช้ยา Bezafibrate มักจะขึ้นอยู่กับคำแนะนำของแพทย์ โดยปกติแล้วขนาดที่ใช้คือ 200-400 มก. ต่อวัน ซึ่งสามารถแบ่งเป็น 2-3 ครั้งต่อวันตามแต่ละกรณี ผู้ป่วยควรรับประทานยาพร้อมอาหารเพื่อช่วยให้ร่างกายดูดซึมยาได้ดีขึ้น
- ขนาดที่ใช้ 200 มก รับประทานวันละ 3 ครั้ง
- ยานี้อยู่ในรูปแบบยาเม็ด ใช้สำหรับรับประทาน โดยทั่วไปรับประทานวันละสองถึงสามครั้ง หรือใช้ยานี้ตามวิธีใช้ที่ระบุบนฉลากยาอย่างเคร่งครัด
- รับประทานยานี้พร้อมอาหารหรือหลังอาหารทันที และควรรับประทานยาให้ตรงเวลาทุกครั้ง
- ควรรับประทานอาหารที่มีปริมาณไขมันและคอเลสเทอรอลต่ำ
ผลข้างเคียงของ Bezafibrate
- ระบบทางเดินอาหาร: ท้องอืด ท้องเสีย ปวดท้อง คลื่นไส้ อาเจียน
- กล้ามเนื้อ: ปวดกล้ามเนื้อ อ่อนเพลีย ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ หรือในกรณีรุนแรงอาจเกิดภาวะกล้ามเนื้อสลาย (rhabdomyolysis)
- ตับ: ค่าเอนไซม์ตับสูงขึ้นมีปัญหาเกี่ยวกับตับ เช่น ค่าการทำงานของตับเปลี่ยนแปลง ซึ่งควรมีการตรวจสุขภาพเพื่อตรวจสอบการทำงานของตับเป็นระยะ
- นิ่ว: เพิ่มความเสี่ยงการเกิดนิ่วในถุงน้ำดี
- อื่นๆ: ปวดศีรษะ ผื่นคัน
หากพบผลข้างเคียงที่ไม่พึงประสงค์ ควรปรึกษาแพทย์ทันที
อาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
อาการข้างเคียง์ที่ต้องแจ้งแพทย์ทันที ได้แก่ อาการแพ้ เช่น ผื่นคัน ผื่นลมพิษ บวมตามอวัยวะต่างๆ เช่น ใบหน้า ริมฝีปาก ลิ้น ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้ออักเสบ อ่อนแรงหรือเป็นตะคริวอย่างผิดปกติ อ่อนเพลีย ไม่มีแรง
หากท่านรับประทานยาคังต่อไปนี้ต้องระวังผลข้างเคียงที่เพิ่มขึ้น
- simvastatin
- colchicin
- warfarin
- หากใช้ร่วมกับยา ezetimibe. อาจจะทำให้เกิดนิ่วในถุงน้ำดี
ข้อควรระวังในการใช้ Bezafibrate
- ผู้ป่วยโรคตับและไต: ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาในผู้ป่วยที่มีปัญหาการทำงานของตับและไตไม่ปกติ เพราะยานี้อาจส่งผลกระทบต่อตับและไตได้
- การตั้งครรภ์และการให้นมบุตร: ควรหลีกเลี่ยงการใช้ยานี้ในสตรีมีครรภ์หรือผู้ที่กำลังให้นมบุตร เว้นแต่ได้รับคำแนะนำจากแพทย์
- การใช้ร่วมกับยาลดไขมันกลุ่ม Statins: การใช้ Bezafibrate ร่วมกับยาลดไขมันกลุ่ม Statins อาจเพิ่มความเสี่ยงของการเกิดภาวะกล้ามเนื้อสลาย ควรอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์
- โรคไต: ควรปรับขนาดยาในผู้ป่วยโรคไต
- การตั้งครรภ์และให้นมบุตร: ไม่ควรใช้ในหญิงตั้งครรภ์และให้นมบุตร
การใช้ยา Bezafibrate นี้ต้องระวังในผู้ป่วยประเภทใด
ข้อห้ามใช้ยา Bezafibrate
- ผู้ที่มีประวัติแพ้ยา fibrate
- ผู้ที่เป็นไตวายเรื้อรัง
- ผู้ที่เป็นโรค (nephrotic syndrome).
- ผู้ที่เป็นโรคตับ
- ผู้ที่เป็นนิ่วหรือโรคถุงน้ำดี
- ตั้งครรภ์
- ให้นมบุตร
- ไม่ควรใช้ยานี้ในเด็ก
การติดตามผลการรักษา
ผู้ป่วยที่ใช้ Bezafibrate ควรได้รับการติดตามระดับไขมันในเลือดเป็นระยะเพื่อตรวจสอบประสิทธิภาพของการรักษา นอกจากนี้ควรตรวจค่าตับและไตเป็นประจำเพื่อป้องกันการเกิดภาวะแทรกซ้อนที่อาจเกิดขึ้น
คำแนะนำเพิ่มเติม:
- ควรใช้ Bezafibrate ภายใต้คำแนะนำของแพทย์
- ควรตรวจเลือดติดตามผลการรักษาเป็นระยะ
- ควรควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย และงดสูบบุหรี่ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพในการลดไขมัน
สรุป
Bezafibrate เป็นยาลดไขมันที่เหมาะสมสำหรับผู้ป่วยที่มีระดับไตรกลีเซอไรด์สูงและไขมันในเลือดสูงร่วมกัน ยานี้ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหลอดเลือดและหัวใจได้อย่างมีประสิทธิภาพ แต่ผู้ป่วยควรใช้อย่างระมัดระวังและอยู่ภายใต้การดูแลของแพทย์เพื่อลดผลข้างเคียงที่อาจเกิดขึ้น
ทบทวนวันที่ 11/11/2024
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว