ภาวะเม็ดเลือดขาวต่ำ neutropenia
neutrophil หมายถึงผู้ป่วยที่มีจำนวนเม็ดเลือดขาว Leukopenia หมายถึงจำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำ ส่วน neutrophil ในเลือดต่ำ จะทำให้ระบบป้องกันตัวเองอ่อนแอทำให้เชื้อโรคลุกลามเข้าสู่ร่างกาย
ค่าปกติของ neutrophils จะไม่ต่ำกว่า 1500 cells/µL ดังนั้นหากต่ำกว่านี้จะถือว่าเกิดภาวะ Neutropenia หรือภาวะ neutrophil ต่ำ
- เม็ดเลือดขาวจะมีค่าประมาณ 4.5–11.0 x 109 /L
- ส่วนเม็ดเลือดขาวชนิด neutrophils จะมีประมาณ 3–7 x 109/L
ความรุนแรงของเม็ดเลือดขาวต่ำ neutropenia แบ่งออกเป็น 3 ระดับ
- ชนิดอ่อนเมื่อ neutrophil อยู่ระหว่าง 1000-1500 cells/µL,
- ความรุนแรงปานกลางเมื่อ neutrophil อยู่ระหว่าง 500-1000/µL
- ชนิดรุนแรงเมื่อ neutrophil น้อยกว่า 500 cells/µL. ซึ่งเสี่ยงต่อการติดเชื้อค่อนข้างสูง
อาการของเม็ดเลือดขาวต่ำ Neutropenia
ลำพังในเลือดขาวต่ำไม่ทำให้เกิดอาการอะไรแต่จะมีอาการเกิดจากการติดเชื้อโดยเฉพาะการติดเชื้อแบคทีเรียรุกรานที่เยื่อบุ และผิวหนัง อาการที่สำคัญได้แก่
- การเป็นแผล
- มีฝี
- มีแผลที่หายยาก
- นอกจากนั้นยังมีอาการของไข่ศึกษาสาเหตุ
หากคุณมีเม็ดเลือดขาวต่ำ Neutropenia และมีอาการดังต่อไปนี้ให้ปรึกษาแพทย์
- มีไข้เกิน 38°C (100°F)
- เหงื่อออกและหนาวสั่น
- เจ็บคอและมีหนองในคอ
- ไอและหอบเหนื่อย
- ปัสสาวะแล้วปวด ปัสสาวะมีกลิ่นเหม็น
- ท้องร่วง
- ฝีที่ก้น
- แผลหรือมีฝีที่ผิวหนัง
ปัจจัยเสี่ยงของการติดเชื้อได้แก่การ
- จำนวนเม็ดเลือดขาวต่ำมาก
- ระยะเวลาที่ เม็ดเลือดขาวต่ำ
สาเหตุของเลือดขาวต่ำ Neutropenia
แบ่งออกเป็น 4 ประการ
- ปัญหาเกี่ยวกับการสร้างเม็ดเลือดขาวที่ไขกระดูก
- เกี่ยวกับการทำลายเม็ดเลือดขาวที่ไขกระดูก
- การติดเชื้อ
- การขาดสารอาหาร
สาเหตุเกิดจากการสร้างเม็ดเลือดขาวที่ไขกระดูกลดลง
- สาเหตุเกิดจากไขกระดูกไม่ทำงาน
- เกี่ยวกับโรคที่ไขกระดูกเช่นมะเร็งเม็ดเลือด leukemia
- การให้รังสีรักษา
- การให้เคมีบำบัด
การติดเชื้อที่ทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำได้แก่
- การติดเชื้อวัณโรค
- การติดเชื้อไข้เลือดออก
- โรคติดเชื้อไวรัส เช่น Epstein-Barr virus, cytomegalovirus, HIV, viral hepatitis
ส่วนสาเหตุที่เกิดจากการทำลายของเม็ดเลือดขาวเกี่ยวข้องกับภูมิคุ้มกัน
- Crohn's disease
- โรค sle
- โรครูมาตอยด์
ยาบางชนิดทำให้เม็ดเลือดขาวต่ำ
- เช่นยาปฏิชีวนะ
- ยาลดความดันโลหิต
- ยารักษาโรคจิตเวช
- ยารักษาโรคลมชัก
การวินิจฉัยโรคเม็ดเลือดขาวต่ำ Neutropenia
- แพทย์จะซักประวัติและตรวจร่างกาย ประวัติการใช้ยา ประวัติการเจ็บป่วย
- ตรวจสัญญาณชีพที่สำคัญ
- เจาะเลือดตรวจความสมบูรณ์ของเม็ดเลือด complete blood count (CBC)
- หากพบว่าเม็ดเลือดขาวชนิด neutrophil ต่ำแพทย์อาจจะเจาะไขกระดูก
- ตรวจปัสสาวะ เพาะเชื้อจากปัสสาวะ และเลือด
- การตรวจทางรังสี
การรักษาโรคเม็ดเลือดขาวต่ำ Neutropenia
การรักษาขึ้นกับสาเหตุของเม็ดเลือดขาวต่ำ ความรุนแรงของเม็ดเลือดขาวต่ำ และโรคแทรกซ้อน การรักษาแต่ละคนจะไม่เหมือนกันขึ้นกับความเหมาะสม สำหรับผู้ที่ไม่มีอาการ เม็ดเลือดขาวต่ำไม่มาก และอาจจะหายเองได้ก็อาจจะไม่จำเป็นต้องให้การรักษา
- หากมีโรคแทรกซ้อนเช่นการติดเชื้อก็จำเป็นต้องให้ยาปฏิชีวนะ
- สำหรับผู้ที่เม็ดเลือดขาวต่ำจากการที่มีภูมิคุ้มกันมากก็จำเป็นต้องให้ยากดภูมิคุ้มกัน
- การให้ยา granulocyte colony-stimulating factor เพื่อกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดขาวในกรณีที่มีอาการรุนแรง
- หากเม็ดเลือดขาวต่ำจากยาแนะนำให้เปลี่ยนยา
- รักษาโรคติดเชื้อที่เป็นสาเหตุ
- สำหรับผู้ที่เป็นโรคไขกระดูกฝ่อก็อาจจะจำเป็นต้องปลูกถ่ายไขกระดูก
การดูแลเรื่องสุขอนามัยสำหรับผู้ที่มีเม็ดเลือดขาวต่ำ
เป็นเรื่องที่สำคัญเพื่อป้องกันการติดเชื้อ
- เรื่องที่สำคัญคือสุขอนามัยส่วนบุคคล เช่นการล้างมือบ่อยๆโดยเฉพาะก่อนรับประทานอาหาร และหลังจากเข้าห้องน้ำ ให้พกแอลกอฮอลล์เหลวหากไม่มีน้ำล้างมือ
- การดูแลฟัน การแปลงฟัน การใช้ไหมขัดฟัน
- อาบน้ำอุ่นได้แต่ไม่ให้ร้อนเกินไปซึ่งจะทำให้ผิวแห้ง และเกิดแผลได้ง่าย ใช้ผ้าเช็ดตัวซับให้แห้งไม่ใช้การขัดหรือถู
- ใช้ครีมบำรุงผิวเพื่อให้ความชุ่มชื้น
- หลีกเลี่ยงการใกล้ชิดกับคนป่วย
- ให้สวมรองเท้า
- เมื่อมีแผลให้ทำความสะอาดและปิดแผลด้วยพลาสเตอร์
- ใช้เครื่องโกนหนวดไฟฟ้า
- หลีกเลี่ยงมูลสัตว์ทั้งหลาย
- ไม่เปลี่ยนผ้าอ้อมให้เด็ก
- รับประทานอาหารที่สุกแล้วเท่านั้น ผักผลไม้สดควรจะหลีกเลี่ยงหากจะรับประทานต้องล้างให้สะอาด
- ห้ามบีบหรือแกะสิว
- ให้ใส่ถุงมือเมื่อล้างจานหรือทำสวน
- ใช้ผ้าอนามัยชนิดแผ่นแทนการใช้ชนิดสอด
- หลีกเลี่ยงอาหารสุกๆดิบๆ
- หลีกเลี่ยงที่ชุมชนเนื่องจากจะติดเชื้อได้ง่าย
- การฉีดวัคซีนจะต้องปรึกษาแพทย์
- ไม่ใกล้ชิดกับเด็กที่ฉีดวัคซีนชนิดไวรัสที่ยังมีชีวิต
ภาวะที่อาจจะทำให้เกิดเม็ดเลือดขาวต่ำ
- Alcoholism
- Aplastic anemia
- Chemotherapy
- Chronic idiopathic neutropenia in adults
- Drugs, such as antibiotics and diuretics
- Hepatitis A
- Hepatitis B
- Hepatitis C
- HIV/AIDS
- Hypersplenism, a premature destruction of blood cells by the spleen
- Hyperthyroidism
- Kostmann's syndrome, a congenital disorder involving low neutrophil production
- Leukemia
- Lupus
- Lyme disease
- Malaria
- Myelodysplastic syndromes
- Myelofibrosis
- Myelokathexis, a congenital disorder involving failure of neutrophils to enter the bloodstream
- Other autoimmune disorders
- Other congenital disorders
- Other infectious diseases
- Other parasitic diseases
- Radiation therapy
- Rheumatoid arthritis
- Salmonella infection
- Sepsis
- Syndrome-associated neutropenia
- Vitamin deficiencies
