เซลล์เม็ดเลือดแดง erythrocytes


เซลล์เม็ดเลือดแดง erythrocytes ถูกสร้างในไขกระดูก เซลล์เม็ดเลือดแดงทำหน้าที่นำออกซิเจนจากปอดไปเลี้ยงเนื้อเยื่อของร่างกาย และนำเอาคาร์บอนไดออกไซด์จากเนื้อเยื่อไปฟอกที่ปอด เซลล์เม็ดเลือดแดงตัวแก่จะไม่มีนิวเคลียสมีแต่ cytoplasm ซึ่งจะมี hemoglobin เป็นส่วนประกอบที่สำคัญสำหรับนำออกซิเจน เซลลืผิวหรือ cell membrance ประกอบไปด้วยโปตีนและไขมันซึ่งมีคุณสมบัติพิเศษยืดหยุด และความคงตัวสูงทำให้สามารถไหลเวียนไปได้ทั่วร่างกาย

ลักษณะทั่วไปของเซลล์เม็ดเลือดแดง

เม็ดเลือดแดงถูกสร้างจาก stem cell โดยใช้เวลา 7 วันจากตัวอ่อนถึงตัวแก่ ร่างกายคนเราจะสร้างเม็ดเลือดแดงวินาทีละ 2.4 ล้านเซลล์ และมีอายุอยู่ในกระแสเลือดประมาณ 100-120 วัน ร่างกายเรามีเซลล์เม็ดเลือดแดง  2–3 × 10 13เม็ดเลือดแดงจะมีขนาด 6.2-8.2 µm มีความหนา  2–2.5 µm ส่วนที่แคบที่สุดคือบิเวณศูนย์กลางซึ่งหนาเพียง  0.8–1 µm

การตรวจเม็ดเลือดแดง

การตรวจเม็ดเลือดแดงจะต้องตรวจ

  • นับจำนวนเม็ดเลือดแดง
  • ดูลักษณะของเม็ดเลือดแดง
  • MCV
  • MCH
  • MCHC
  • REW (Red Blood Cell Distribution Width) คือ ความกว้างของการกระจายขนาดเม็ดเลือดแดง หากมีค่า RDW สูง ก็แสดงว่า RBC มีหลากหลายขนาด (ซึ่งแสดงความผิดปกติ) ผิดจากคนสุขภาพดีที่มีเม็ดเลือดแดงขนาดมาตรฐาน เท่ากันทุกเซลล์เม็ดเลือดแดง
    แต่ผู้ที่มีหลายขนาด ทางการแพทย์จะเรียกสภาวการณ์เช่นนี้ว่า "anisocytosis" (ภาวะเม็ดเลือด
    แดงหลายขนาด)
  • กรุปเลือด
  • Rh

สรุป

  1. การพิจารณาค่าทุกตัวของ ดัชนีเซลล์เม็ดเลือดแดง นั้นมีวัตถุประสงค์หลักก็คือ ประสงค์จะทราบว่า
  2. เป็นโรคโลหิตจางหรือไม่
  3. หากเป็น ก็ต้องทราบต่อไปอีกว่าเป็นโรคโลหิตจางชนิดอะไร
  4. ในฐานะผู้ถูกตรวจ (เลือด) ที่ทราบผลว่าค่าดัชนีตัวหนึ่งตัวใด เช่น MCV สูงหรือต่ำกว่าปกตินั้น

โรคของเม็ดเลือดแดง

  • โลหิตจาง Anemias หมายถึงโรคหรือภาวะที่เลือดนำออกซิเจนได้น้อยลงเนื่องจากมีปริมาณเม็ดเลือดแดงน้อย หรือมีความผิดปกติของเม็ดเลือดแดง
    • โลหิตจางเพราะขาดธาตุเหล็ก Iron deficiency anemia เป็นโรคโลหิตจางที่พบบ่อยที่สุด เกิดเนื่องจากรับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กไม่พอ หรือมีปัญหาในการดูดซึมธาตุเหล็ก นอกจากนั้นการเสียเลือดเรื้องรังก็เป็นสาเหตุของโลหิตจาง
    • โรค Sickle-cell disease  เป็นโรคทางพันธุกรรมทำให้มีความผิดปกติของเฮโมโกลบิน
    • โรค Thalassemia เป็นโรคทางพันธุกรรม
    • โรค Hereditary spherocytosis เป็นโรคทางพันธุกรรมซึ่งมีความบกพร่องของ cell membrane ทำให้เซลล์เม็ดเลือดแดงขีขนาดเล็ก รูปร่างกลม และแตกได้ง่าย 
    • โรค Pernicious anemia เป็นโรคที่มีปัญหาทางภูมิคุ้มกันทำให้ร่างกายขาด intrinsic factor ซึ่งช่วยในการดูดซึมวิตามิน Vitamin B12 ซึ่งเป็นสารที่สำคัญในการสร้าง hemoglobin
    • ไขกระดูกฝ่อ Aplastic anemiaไขกระดูกไม่สามารถสร้างเม็ดเลือดได้อย่างเพียงพอ
    • โรคไขกระดูกไม่สร้างเม็ดเลือดแดง Pure red cell aplasia
  • โรคเม็ดเลือดแดงแตก Hemolysis เม็ดเลือดแดงเมื่อถึงอายุไขก็จะถูกม้ามย่อยสลาย แต่มีบางภาวะที่เม็ดเลือดแดงแตกหรือสลายก่อนวัย เช่น จากยา การติดเชื้อ หรือจากภูมิตัวเอง ทำให้มีการสลายเม็ดเลือดแดงอย่างมาก
    • malaria 
    • sickle-cell disease 
    • thalassemia
    • G6PD
  • ภาวะมีการสร้างเม็ดเลือดแดงมากกว่าปกติ Polycythemias ทำให้เลือดข้นไหลไม่สะดวก
  • โรค  polycythemia vera มีความผิดปกติของไขกระดูกทำให้สร้างเม็ดเลือดแดงมาก
  • เม็ดเลือดแดงแตกจากภาวะl microangiopathic diseases เช่นโรค Disseminated intravascular coagulation (DIC) และ thrombotic microangiopathies เมื่อตรวจเลือดจะพบเซลล์เม็ดเลือดแดงชนิด schistocytes.
  • เม็ดเลือดแดงแตกเนื่องจากการให้เลือดผิดกรุป Hemolytic transfusion reaction 

Hemoglobin | Hematocrit | Red blood cell | Inclusion body | เม็ดเลือดแดง | Reticulocyte count | MCV | MCHC | MCH | ลักษณะเม็ดเลือดแดง | เกล็ดเลือด | เม็ดเลือดขาว | Neutrophil | Lymphocyte | Eosinophil | Monocyte | Basophil | Rh | กรุปเลือด