ภาวะโลหิตจางในผู้ป่วยโรคไต

โรคไตแบ่งออกเป็นห้าระยะดังกล่าวข้างต้นโดยดูจากอัตราการกรองของไต โรคแทรกซ้อนจะเกิดตั้งแต่ระยะที่สามของโรค

จะรู้ได้อย่างไรว่าโลหิตจางหรือซีด

ฐานเล็บจะซีดอย่างชัดเจน

ฝ่ามือจะซีด

ภาวะโลหิตจางหมายถึง ภาวะที่มีเม็ดเลือดแดงน้อย ซึ่งจะมีอาการดังนี้

ดูซีด ผิวซีด ปากและเปลือกตาซีด
รู้สึกเหนื่อยง่าย
อ่อนเพลียไม่อยากจะทำอะไร
เบื่ออาหาร
นอนหลับยาก
คิดช้า ตัดสินใจช้า
มึนงง
หัวใจเต้นเร็ว
เหนื่อยง่าย

สาเหตุของโลหิตจางมีอะไรบ้าง

สาเหตุของโลหิตจางมีหลายสาเหตุดังนี้

มีโรคประจำตัวเช่น โรคตับ โรคไต โรคเอดส์ SLE
มีโรคเกี่ยวกับเลือดเช่น thallasemia
เสียเลือดเช่น ประจำเดือนมามาก ริดสีดวง เลือดออกทางเดินอาหาร บางโรคเลือดออกทีละน้อยโดยที่ไม่รู้ตัว
การติดเชื้อเรื้อรัง
ขาดธาตุเหล็ก วิตามินบี 12 ขาดกรดโฟลิก
ขาดอาหาร

ทำไมโรคไตจึงมีภาวะโลหิตจาง

ไตทำหน้าที่สร้างฮอร์โมนตัวหนึ่งชื่อ Erythropoetine ที่กระตุ้นให้ไขกระดูกสร้างเม็ดเลือดแดง เมื่อไตเสื่อไม่สามารถสร้างฮอร์โมนนี้อย่างเพียงพอจึงทำให้เกิดโลหิตจางโดยเฉพาะกลุ่มโรคไตดังต่อไปนี้

เป็นเบาหวาน
เป็นโรคไตระยะที่ 3 ขึ้นไป
เป็นผู้หญิง

จะรู้ได้อย่างไรว่ามีโลหิตจาง

แพทย์จะเจาะเลือดตรวจหากระดับ Hemoglobin (Hb) ต่ำกว่า 12.0 และ 13.5 g/dLในหญิงและชายตามลำดับจะถือว่ามีโลหิตจาง แนวทางการดูแลผู้ที่มีโลหิตจางในโรคไตมีดังนี้

ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่มีระดับ Hemoglobin (Hb) ต่ำกว่า 10.0 g/dL โดยวินิจฉัยแยกสาเหตุของภาวะโลหิตจางอื่นๆ ออกไปแล้ว ควรได้รับ erythropoiesis stimulating agent (ESA)
ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ได้รับยา ESA ควรมีปริมาณเหล็กในร่างกายเพียง พอที่จะทำให้ระดับ Hb มากกว่า 10.0 g/dL โดยเป้าหมายที่แสดงว่า มีปริมาณเหล็กเพียงพอคือ serum ferritin มากกว่า 100 ng/mL และ Transferrin saturation (TSAT) มากกว่า 20% โดยมีการตรวจ ก่อนการให้ ESA และติดตามอย่างน้อยทุก 3 เดือน
อย่างไรก็ดี ควรระมัดระวังภาวะเหล็กเกินในร่างกาย ถ้า serum ferritin มีค่ามากกว่า 500 ng/mL การให้ธาตุเหล็กเสริมอาจให้ในรูป ยารับประทานหรือยาฉีด
ผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังที่ได้รับยา ESA ควรมีระดับ Hb เป้าหมายที่ 10.0 g/dL

โรคโลหิตจางจะแพร่หลายมากขึ้นเมื่อการทำงานของไตลดลง ภาวะโลหิตจางอย่างรุนแรง (เช่น Hb < 10.0 g/L) เนื่องจาก CKD เป็นเรื่องผิดปกติก่อนไตเสื่อมระยะ G3b ควรพิจารณาหาสาเหตุอื่นของโลหิตจางเสมอ การจัดการ “ภาวะโลหิตจางในไต” มักจะประกอบด้วยสารกระตุ้นการสร้างเม็ดเลือดแดง erythropoietin และ / หรือการเสริมธาตุเหล็ก การรักษาโรคโลหิตจางในผู้ป่วยที่เป็นโรค CKD จะทำให้คุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น ไตเสื่อมช้าลง และลดผลเสียด้านระบบหัวใจและหลอดเลือด

การจัดการภาวะโลหิตจางใน CKD

ต้องหาสาเหตุของโลหิตจางอื่นและรักาาตามสาเหตุ
เมื่อ Hb ต่ำกว่า 10.0g/L อาจพิจารณาการรักษาด้วยยากระตุ้นธาตุเหล็ก ± erythropoiesis ทางเส้นเลือด
จุดมุ่งหมายของการรักษาคือการรักษาระดับ Hb ให้อยู่ในช่วง 10.0-12.0 g/L .

กลับไปอ่านการรักษาโรคไต

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว