การประเมินความรุนแรงหรือระยะของโรคไต

• โรคไตระยะที่ 1 CKD
• โรคไตระยะที่ 2 CKD
• โรคไตระยะที่ 3 CKD
• โรคไตระยะที่ 4 CKD
• โรคไตระยะที่ 5CKD

การประเมินความรุนแรงของโรคไตแบ่งออกเป็น 5 ระยะ ระยะที่1จะมีการสูญเสียหน้าที่การทำงานของไตน้อยสุด ส่วนระยะที่5ไตจะไม่ทำงาน หากทราบแต่ระยะแรกก็มีการรักษาเพื่อชะลอการเสื่อมของโรคไต หรือโรคไตบางโรคสามารถรักษาให้หายขาดได้ โดยทั่วไปจะแบ่งโรคไตออกเป็น 5 ระดับโดยอาศัยการตรวจปัสสาวะและการตรวจเลือด

เมื่อทราบว่าเป็นโรคไตแพทย์จะส่งตรวจอะไรบ้าง

ควรมีการติดตามระดับการทำงานของไตโดยการตรวจค่า eGFR และการตรวจปัสสาวะโดยมีความถี่ในการตรวจแบ่งตามระยะของโรคไตเรื้อรังได้ ดังนี้

โรคไตระยะที่1

โรคไตระยะที่1หมายถึงอัตราการกรองของไตมากกว่าร้อยละ90

ในระยะที่1ไตจะเสียหายน้อยมากมักจะไม่มีอาการของโรคไต ระยะนี้เริ่มตรวจพบว่ามีปัญหาเกี่ยวกับไต แต่การทำงานของไตยังดีอยู่ สิ่งที่ตรวจพบอาจจะตรวจพบ โปรตีนในปัสสาวะ ดังดูแลช่วงนี้คือการป้องกันมิให้ไตเสื่อมเพิ่มขึ้น โรคไตเรื้อรังระยะที่ 1 ติดตามอย่างน้อยทุก 12 เดือน (ทุก 6 เดือน ถ้าตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะ)

• หากคุณเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานให้ปรับพฤติกรรม ควบคุมน้ำหนักและให้ออกกำลังกาย
• หากคุณเป็นเบาหวานก็ให้คุมเบาหวานให้ดี
• รักษาระดับความดันโลหิตให้ปกติ
• รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ
• งดการสูบบุหรี่
• ออกกำลังกายวันละ 30 นาที สัปดาห์ละห้าวัน
• ควบคุมน้ำหนัก
• ปรึกษาแพทย์เพื่อป้องกันโรคไต

การดูแลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่1

โรคไตระยะที่2

โรคไตระยะที่2การทำงานของไตอัตรากรอง eGFR อยู่ที่ร้อยละ60-89

โรคไตระยะที่2ไตเริ่มสูญเสียการทำงานไปบางส่วนแต่ยังไม่มีอาการโรคไตเรื้อรัง การดูแลระยะนี้เหมือนกับการดูแลโรคไตระยะที่1โรคไตเรื้อรังระยะที่ 2 ติดตามอย่างน้อยทุก 12 เดือน (ทุก 6 เดือน ถ้าตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะ)

• หากคุณเสี่ยงต่อการเกิดโรคเบาหวานให้ปรับพฤติกรรม ควบคุมน้ำหนักและให้ออกกำลังกาย
• หากคุณเป็นเบาหวานก็ให้คุมเบาหวานให้ดีControl your blood sugar if you have diabetes.
• รักษาระดับความดันโลหิตให้ปกติ
• รับประทานอาหารเพื่อสุขภาพ
• งดการสูบบุหรี่
• ออกกำลังกายวันละ 30 นาที สัปดาห์ละห้าวัน
• ควบคุมน้ำหนัก
• ปรึกษาแพทย์เพื่อป้องกันโรคไต

การดูแลไตเสื่อมระยะที่2

โรคไตระยะที่3

โรคไตระยะที่2การทำงานของไตเหลืออัตราการกรอง 30-59 โรคไตเรื้อรังระยะที่ 3 ติดตามอย่างน้อยทุก 6 เดือน (ทุก 12 เดือน ถ้าระดับการทำงานของไตคงที่และตรวจไม่พบโปรตีน ในปัสสาวะ)

โรคไตระยะที่3ไตเสียหน้าที่ไปมากพอสมควร ในระยะนี้แบ่งออกเป็น

• โรคไตระยะ 3a อัตรากรองของไตอยู่ที่ 45 - 59
• โรคไตระยะ3b อัตรากรองของไตอยู่ที่ 30 - 44

ระยะนี้ส่วนใหญ่ไม่มีอาการโรคไต แต่ก็มีบางคนจะเริ่มมีอาการโรคไตเช่น

• บวมหลังเท้า บวมหน้า
• ปวดหลัง
• ปัสสาวะบ่อยหรือน้อย

ในระยะนี้เริ่มจะมีภาวะแทรกซ้อนจากไตวาย ให้เห็นเช่น ความดันโลหิตสูง โลหิตจาง การดูแลเหมือนกับโรคไตในระยะที่1และ2 แต่จะต้องได้รับการดูแลจากแพทย์ฌแพาะทาง และต้องควบคุมอาหาร

การดูแลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่3

โรคไตระยะที่4

โรคไตระยะที่4 อัตราการกรองของไตเหลือ 15-30 โรคไตเรื้อรังระยะที่ 4 ติดตามอย่างน้อยทุก 3 เดือน (ทุก 6 เดือน ถ้าระดับการทำงานของไตคงที่)

โรคไตระยะที่4การตราการกรองของไตลดลงมาก เป็นระยะสุดท้ายก่อนต้องฟอกไต ผู้ป่วยส่วนใหญ่จะมีอาการได้แก่

• บวมเท้า บวมมือ
• ปวดหลัง
• ปัสสาวะมากหรือน้อย

ผู้ป่วยโรคไตระยะนี้จะมี ความดันโลหิตสูง โลหิตจาง ระยะนี้ท่านต้องปรึกษาแพทย์เพื่อเตรียมการรักษา

• เตรียมการฟอกไต
• การเตรียมการเปลี่ยนไต
• พบกับนักโภชนากรเพื่อปรับเรื่องอาหาร
• พบแพทย์เพื่อปรับยารักษาโรค

การดูแลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่4

ผู้ปาวยไตระยะที่5

ผู้ปาวยไตระยะที่5อัตรากรองเหลือน้อยกว่า15 โรคไตเรื้อรังระยะที่ 5 ติดตามอย่างน้อยทุก 3 เดือน

ผู้ป่วยไตระยะที่5เป็นระยะสุดท้ายของไตวาย ไตไม่ทำงานจะต้องฟอกไตเท่านั้น อาการของผู้ป่วยระยะนี้

• คันตามผิวหนัง
• ตะคริว
• คลื่นไส้อาเจียน
• ไม่อยากอาหาร
• มือเท้าบวม
• ปวดหลัง
• ปัสสาวะอาจจะน้อยหรือมาก
• หายใจเหนื่อย

การรักษาในระยะนี้จะต้องฟอกเลือดหรือการเปลี่ยนไต

การดำเนินของโรคไตเรื้อรังไปสู่ไตวาย

เราจะประเมินจากผลการตรวจโปรตีนในปัสสาวะและอัตรากรองของไต

ตารางแสดงความสัมพันธ์ของ uACR และภาวะไตเสื่อมกับการดำเนินของโรคไต

สีจะแสดงความเสี่ยงของการเกิดโรคไต

• สีเขียว ความเสี่ยงต่ำ(ต้องไม่มีโรคไต)
• สีเหลือง ความเสี่ยงปานกลาง
• สีส้ม ความเสี่ยงสูง
• สีน้ำเงิน เสี่ยงสูงมาก
• สีแดง เสี่ยงสูงสุด

การดูแลผู้ป่วยโรคไตเรื้อรังระยะที่5