สูตร Cockcroft-Gault

ใช้ในการประมาณการ การกวาดล้างครีเอตินีน (CrCl) ซึ่งเป็นตัวชี้วัดการทำงานของไต โดยจะใช้ข้อมูลของ อายุ, น้ำหนัก, และระดับครีอะตินีนในเลือด ในการคำนวณสูตรนี้ สูตรนี้ถูกพัฒนาโดย Cockcroft และ Gault ในปี 1976 และยังคงใช้กันอย่างแพร่หลายในการประเมินการทำงานของไตในปัจจุบัน

สูตร Cockcroft-Gault:

อธิบายตัวแปรในสูตร:

อายุ (Age): อายุของผู้ป่วย (ปี)
น้ำหนัก (Weight): น้ำหนักตัวของผู้ป่วย (กิโลกรัม)
ครีอะตินีนในเลือด (Serum Creatinine): ระดับครีอะตินีนในเลือด (มิลิกรัม/เดซิลิตร)
72: ค่าคงที่ที่ใช้ในสูตร
0.85 (สำหรับผู้หญิง): ค่าปรับสำหรับเพศหญิง เนื่องจากผู้หญิงมักมีมวลกล้ามเนื้อน้อยกว่าผู้ชาย

ตัวอย่าง:

ชายอายุ 50 ปี น้ำหนัก 70 กิโลกรัม creatinine ในเลือด 1.2 มก./ดล.

eCrCl = ((140 - 50) x 70) / (72 x 1.2) = 65.97 มล./นาที

การใช้งานสูตร:

สูตรนี้สามารถใช้ในการคำนวณเพื่อประเมินความสามารถในการกรองครีอะตินีนของไต (Creatinine Clearance) ซึ่งสำคัญในการ:

ประเมินการทำงานของไต: ใช้ในการตรวจสอบการทำงานของไตในผู้ป่วยที่มีภาวะโรคไตเรื้อรัง (Chronic Kidney Disease) หรือภาวะไตวาย
การปรับขนาดยาที่ใช้ในผู้ป่วย: ใช้ในการปรับขนาดยาเพื่อป้องกันไม่ให้ยามีผลข้างเคียงหรือเกิดพิษจากยาในผู้ป่วยที่มีการทำงานของไตผิดปกติ
ติดตามการเปลี่ยนแปลงของการทำงานของไต

ข้อจำกัดของสูตร Cockcroft-Gault:

แม้ว่าสมการ Cockcroft-Gault จะให้การประมาณการอัตรากรองของไตที่รวดเร็วและใช้งานได้จริง แต่ก็มีข้อจํากัด:

สูตรนี้มีความแม่นยำน้อยในผู้ป่วยที่มีมวลกล้ามเนื้อต่ำ (เช่น ผู้สูงอายุ หรือผู้ป่วยที่มีภาวะทุพพลภาพ)
การคำนวณ CrCl อาจไม่แม่นยำในผู้ที่มีน้ำหนักตัวมาก (โรคอ้วน) หรือในผู้ที่มีภาวะขาดน้ำหรือขาดโปรตีนในร่างกาย
มีความแม่นยําน้อยกว่าในบุคคลที่อายุน้อย สูงอายุ หรือเป็นโรคอ้วน
ไม่คํานึงถึงเงื่อนไขบางอย่าง เช่น การขาดน้ํา ซึ่งอาจส่งผลต่อระดับครีเอตินีน
ถือว่าสภาวะคงที่ ซึ่งอาจไม่เป็นความจริงในกรณีของการบาดเจ็บของไตเฉียบพลัน

สูตรนี้เป็นเครื่องมือที่ช่วยให้การประเมินและการรักษาผู้ป่วยมีความแม่นยำขึ้น แต่ควรใช้ควบคู่กับการตรวจสอบภาวะอื่นๆ และการทดสอบการทำงานของไตเพิ่มเติมเพื่อให้ได้ข้อมูลที่ครอบคลุมที่สุด.

ตัวแปรที่สําคัญ:

อายุ: เมื่อแต่ละคนอายุมากขึ้น การทํางานของไตมีแนวโน้มที่จะลดลง ซึ่งสะท้อนให้เห็นในอัตราอัตรากรองของไตที่ลดลง
น้ําหนัก: น้ําหนักตัวมีความสําคัญ เนื่องจากมีความสัมพันธ์กับมวลกล้ามเนื้อ ซึ่งมีอิทธิพลต่อการผลิตครีเอตินีน
ระดับครีเอตินีนในซีรัม: นี่คือปริมาณครีเอตินีนที่มีอยู่ในเลือดซึ่งใช้ในการคํานวณการทํางานของไต
เพศ: เนื่องจากผู้หญิงโดยทั่วไปมีมวลกล้ามเนื้อน้อยกว่าผู้ชายสูตรจึงปรับให้เข้ากับความแตกต่างนี้

ข้อควรระวัง:

สูตร Cockcroft-Gault อาจประเมินค่า eCrCl สูงเกินจริงในผู้สูงอายุ ผู้ที่มีภาวะอ้วน และผู้ที่มีภาวะบวมน้ำ
ไม่ควรใช้สูตรนี้ในผู้ป่วยที่มีการเปลี่ยนแปลงของการทำงานของไตอย่างรวดเร็ว เช่น ภาวะไตวายเฉียบพลัน
ปัจจุบันมีสูตรอื่นๆ ที่ใช้ประเมินการทำงานของไต เช่น สูตร MDRD และ CKD-EPI ซึ่งอาจมีความแม่นยำมากกว่าในบางกรณี

บทสรุป

อัตรากรองของไตเป็นเครื่องมือที่มีคุณค่าในการประมาณการทํางานของไตและการจัดการโรคที่เกี่ยวข้องกับไต ด้วยการทําความเข้าใจวิธีการประมาณอัตรากรองของไตและความเกี่ยวข้องทางคลินิก บุคลากรทางการแพทย์สามารถประเมินสุขภาพไตได้ดียิ่งขึ้นและตัดสินใจอย่างชาญฉลาดเกี่ยวกับแผนการรักษา อย่างไรก็ตาม สิ่งสําคัญคือต้องจําไว้ว่าการประมาณอัตรากรองของไตเป็นเพียงส่วนหนึ่งของปริศนา และควรใช้ร่วมกับการประเมินทางคลินิกและการทดสอบวินิจฉัยอื่นๆ

เรียบเรียงวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว