อาหารป้องกันโรคนิ่วในไต

อาหารทำให้เกิดนิ่วในไตได้อย่างไร

ปัจจัยเสี่ยงของการเกิดนิ่วในไตได้แก่ กรรมพันธุ์ สิ่งแวดล้อม ปริมาณน้ำที่ดื่ม และอาหารที่เรารับประทาน ร่างกายเราใช้อาหารในการให้พลังงาน และซ่อมแซมส่วนที่สึกหรอ ของเสียของอาหารที่ย่อยสลายจะถูกขับออกทางปัสสาวะ อาหารแต่ละประเภทจะให้ของเสียต่างกัน หากปริมาณของเสียมีมากขึ้น ก็จะทำให้เกิดตกตะกอนเป็นนิ่วในทางเดินปัสสาวะ ดังนั้นสำหรับผู้ที่เป็นนิ่วมาก่อน การป้องกันการเกิดนิ่วโดยการควบคุมอาหาร ร่วมกับการใช้ยาจะเป็นหนทางที่ดีที่สุด

นิ่วในไตมีกี่ชนิด

นิ่วในไตมีอยู่ 4 ชนิดได้แก่

นิ่วที่มี Calcium oxalate stones เป็นนิ่วที่พบบ่อยที่สุด เกิดในภาวะที่ปัสสาวะเป็นกรด ร่างกายได้ oxalate จากพวกผัก ผลไม้ และถั่ว ส่วนแคลเซี่ยมได้จากอาหารพวกกระดูก
นิ่วที่มี Calcium phosphate stones พบนิ่วชนิดนี้ไม่บ่อย มักจะเกิดในผู้ที่ปัสสาวะเป็นด่าง
นิ่วที่มี Uric acid stones นิ่วที่มีกรดยูริคเป็นส่วนประกอบสำคัญ อาหารที่มีกรดยูริคสูงได้แก่ เครื่องใน โปรตีนจากสัตว์
เป็นนิ่วที่เกิดจากการติดเชื้อ Struvite stones อาหารไม่มีส่วนต่อการเกิดนิ่ว
นิ่วที่มี Cystine stones เป็นส่วนประกอบเกิดจากพันธุกรรมพบไม่บ่อย

เราจะรู้ว่านิ่วเป็นชนิดไหน และมีประโยชน์อะไร

หากท่านปัสสาวะมีนิ่วออกมา เก็บเม็ดนิ่วให้แพทย์ส่งไปวิเคราะว่าเป็นนิ่วชนิดไหน การรู้ชนิดของนิ่วจะช่วยให้แพทย์แนะนำอาหารเพื่อป้องกันนิ่วได้อย่างถูกต้อง

จะต้องดื่มน้ำปริมาณเท่าไรจึงจะป้องกันนิ่วได้

ปริมาณน้ำที่จะดื่มขึ้นกับสภาพอากาศ และกิจกรรม ปกติจะแนะนำให้ผู้ที่เป็นนิ่วดื่มน้ำจนปัสสาวะประมาณวันละครึ่งแกลลอน ผู้ที่ทำงานมากและทำในที่ร้อนก็ให้ดื่มน้ำมากขึ้น การดื่มน้ำมากๆจะทำให้ปัสสาวะเจือจาง(สังเกตปัสสาวะจะใจหรือมีสีเหลืองจางๆ)

น้ำอะไรที่ป้องกันนิ่วได้

น้ำเปล่าจะป้องกันนิ่วได้ดี
น้ำส้มน้ำมะนาว ซึ่งมีสาร citrate จะลดการเกิดนิ่วชนิด calcium oxalate stones และ uric acid แต่อาจจะทำให้นิ่วชนิด calcium phosphate stones. เป็นมากขึ้น
ชาและกาแฟจะช่วยลดการเกิดนิ่ว แต่มีสาร oxalate มากควรระวังในผู้ป่วยที่มีนิ่วชนิด Calcium oxalate stones

น้ำชนิดไหนที่ควรจะหลีกเลี่ยง

น้ำองุ่น และ Cola จะมีสาร oxalate มากจะทำให้เกิดนิ่วชนิดนี้ได้
น้ำcranberry juice ที่ดื่มป้องกันการติดเชื้อ ก็มีสาร oxalate สูง

บทบาทของเกลือในการป้องกันการเกิดนิ่ว

เมื่อร่างกายได้รับเกลือมาก เกลือจะถูกขับออกทางปัสสาวะมาก เกลือที่อยู่ในปัสสาวะมากจะทำให้เกิดการขับเกลือแคลเซี่ยมในปัสสาวะมาก ซึ่งจะทำให้เกิดนิ่วแคลเซี่ยมทั้ง oxalate หรือ phoshate วิธีการลดอาหารเค็มอ่านที่นี่

อาหารเนื้อสัตว์จะมีผลต่อการเกิดนิ่วในไตหรือไม่

เนื้อสัตว์ทุกชนิด ไข่ ดดยเฉพาะเครื่องในเมื่อย่อยสลายแล้วจะมีกรดยูริกในปัสสาวะมาก ดังนั้นผู้ที่มีนิ่วหรือโรคเกาต์ควรจะลดการรับประทานอาหารดังกล่าว

ผู้ที่มีนิ่วในไตรับประทานแคลเซี่ยมได้หรือไม่

การรับประทานอาหารที่มีแคลเซี่ยมไม่ได้ทำให้เกิดนิ่วชนิด calcium oxalate เนื่องจากแคลเวี่ยมในอาหารจะจับกับ oxalate ในอาหารและขับออกจากร่างกายทางอุจาระ ดังนั้นผู้ที่มีนิ่วชนิด calcium oxalate ควรจะได้รับแคลเซี่ยมวันละ 800 มิลิกรัม (นมพร่องมันเนย 1 แก้วมีแคลเซี่ยม 300 มิลิกรัม)เพื่อป้องกันนิ่วและเสริมสร้างกระดูก ข้อควรระวังการรับประทานแคลเซี่ยมเสริมอาจจะทำให้เกิดนิ่วชนิด calcium oxalate เพิ่มขึ้นจึงแนะนำให้รับประทานแคลเซี่ยมพร้อมอาหาร

สุราจะทำให้เกิดนิ่วในไตเพิ่มขึ้นหรือไม่

การดื่มสุราทำให้กรดยูริกเพิ่มขึ้น แต่จากการศึกษาพบว่าสุราไม่มีผลต่อการเกิดนิ่วชนิดกรดยุริก อย่างไรก็ตามไม่แนะนำให้ดื่มสุราเกินสองหน่วยสุราต่อวัน

การรับวิตามินจะทำให้เกิดโรคนิ่วในไตหรือไม่

การรับวิตามิน ซี และดี จะทำให้เกิดนิ่วในไตได้ เพราะร่างกายจะเปลี่ยนวิตามิน ซีเป็น oxalate ขับออกทางปัสสาวะ แนะนำว่าไม่ควรจะรับเกินวันละ 500 มิลิกรับต่อวัน สำหรับแคลเผซี่ยมควรจะรับพร้อมอาหาร

คนอ้วนจะเสี่ยงต่อการเป็นนิ่วเพิ่มขึ้นหรือไม่

จากการศึกษาพบว่าผู้ที่มีน้ำหนักเกินจะมีโอกาสเป็นนิ่วในไตสูงกว่าผู้ที่มีน้ำหนักปกติ ดังนั้นควรจะรักษาน้ำหนักให้อยู่ในเกณฑ์ปกติ

เรื่องที่เกี่ยวข้อง

อาหารสุขภาพ นิ่วในไต โรคเกาต์