aปอดบวม Pneumonia
โรคปอดบวมหมายถึงภาวะปอดซึ่งเกิดการอักเสบ
ซึ่งอาจเป็นเชื้อแบคทีเรีย เชื้อไวรัส
ซึ่งในสภาวะที่ผิดปกติอาจจะเกิดจาก เชื้อรา
และ พยาธิ เมื่อเป็นปอดบวม จะมีหนอง และสารน้ำอย่างอื่นในถุงลม
ทำให้ร่างกายไม่สามารถรับ oxygen ทำให้ร่างกายขาด oxygen และอาจถึงแก่ชีวิตได้
สาเหตุของปอดบวม
มีสาเหตุมากมายแต่แบ่งสาเหตุได้ดังนี้
- Bacteria
- Viruses
- Mycoplasma
- เชื้อชนิดอื่น เช่น เชื้อรา
- สารเคมี
เชื้อที่เป็นสาเหตุมักจะอยู่ในน้ำลายและเสมหะของผู้ป่วยและสามารถแพร่กระจายออกมาเวลาไอ
จาม นอกจากนี้ยังเกิดจากการดมสารเคมี เช่น แอมโมเนีย ไนโตรเจน ไดออกไซด์
หรือการสำลักน้ำลายเศษอาหารและน้ำย่อย เหตุชักนำสำคัญที่ทำให้เกิดปอดบวม ปกติเชื้อโรคอยู่ในคอ
เมื่อร่างกายมีภาวะที่ภูมิคุ้มกันอ่อนแอก็จะเกิดโรค ภาวะต่างๆดังกล่าวได้แก่
- ร่างกายมีภูมิต้านทานต่อการอักเสบติดเชื้อลดลง
เช่นอายุมาก ขาดอาหาร เบาหวาน ได้รับยากดภูมิคุ้มกัน
- การอักเสบติดเชื้อไวรัสของระบบการหายใจ
- การอุดกั้น และการอักเสบเรื้อรังในหลอดลม
- การสำลัก น้ำลาย เศษอาหาร หรือสิ่งติดเชื้อในปอด
การติดต่อ
ติดต่อโดยการได้รับเชื้อจากการไอ หรือจามของผู้ป่วย
บางรายอาจได้จากการกินน้ำแก้วเดียวกันหรือใช้ผ้าเช็ดหน้าร่วมกัน
หลังจากได้รับเชื้ออาจจะเกิดอาการใน 1-3 วัน
อาการของโรคปอดบวม
- ผู้ป่วยบางรายอาจจะมีอาการน้ำมูกไหล จาม
คัดจมูกนำมาก่อน
- บางรายอาจจะเริ่มด้วยไข้สูง หนาวสั่น
- หายใจหอบเหนื่อย
- อาจจะมีอาการเจ็บหน้าอกตำแหน่งที่เจ็บมักตรงกับบริเวณที่อักเสบ
- อาการไอ ในระยะแรกมีลักษณะไอแห้งๆ
แต่ระยะต่อมาจะมีจำนวนเสมหะเพิ่มมากขึ้น เสมหะเหนียว
การวินิจฉัยโรคปอดบวม
หากมีประวัติไข้สูง หนาวสั่น ไอมีเสมหะสีเหลือง
หรือสีเขียว หายใจหอบ
และแพทย์สงสัยว่าจะเป็นปอดบวม แพทย์ตรวจร่างกายและส่งตรวจทางห้องปฏิบัติการดังนี้
- เจาะเลือดตรวจ CBC พบว่าเม็ดเลือดขาวเพิ่มขึ้น
- ตรวจเสมหะโดยการย้อมสี และเพาะเชื้อ
เพื่อหาสาเหตุของปอดบวม
- นำเลือดไปเพาะเชื้อหาสาเหตุ ซึ่งอาจจะต้องใช้เวลา
3-4 วันกว่าจะทราบผล
- X-ray ปอด
การรักษาโรคปอดบวม
ในเด็กส่วนใหญ่เกิดจากเชื้อไวรัสอาจจะไม่จำเป็นต้องนอนโรงพยาบาล
ต้องกระตุ้นให้เด็กดื่มน้ำมากๆ วัดไข้วันละ 2 ครั้ง
รับประทานยาตามแพทย์สั่งโดยเคร่งคัด ห้ามซื้อยาแก้ไอรับประทานเอง
ให้คอยตรวจดูสีริมฝีปาก และเล็บว่ายังคงสีชมพูอยู่หรือไม่ หากมีสีคล้ำควรรีบพบแพทย์ หากเป็นเชื้อแบคทีเรีย หรืออาการเป็นมาก เช่น
ไข้สูงมาก หอบมาก ไอมาก แพทย์จะให้นอนโรงพยาบาล และตรวจเลือดดังกล่าวข้างต้น
และให้การรักษา คือ
- ให้ oxygen
- ให้ยาปฏิชีวนะ
- ให้น้ำเกลือ
โรคแทรกซ้อนที่สำคัญ
- น้ำในช่องเยื่อหุ้มปอด (pleural effusion)
เกิดจากการอักเสบของเนื้อปอดลามออกมาถึงเยื่อหุ้มปอด
จำนวนน้ำมีได้ตั้งแต่เล็กน้อยจนถึงขนาดมาก ถ้ามีไม่มากก็อาจหายเองได้
ในรายที่มีจำนวนมากจนทำให้เกิดอาการหอบจะต้องทำการรักษาโดยการเจาะดูดเอาน้ำออก
- หนองในช่องเยื่อหุ้มปอด (empyema
)ภาพถ่ายรังสีเหมือนกับน้ำในช่องหุ้มปอดแต่จะมีไข้สูงและหอบเหนื่อย
- ปอดแตกและมีลมในช่องปอด (pneumothorax
)มักเกิดจากการติดเชื้อที่รุนแรง ผู้ป่วยจะแน่นหน้าอกและหายใจหอบเหนื่อย
- เยื่อหุ้มหัวใจอักเสบ( pericarditis )
เยื่อหุ้มสมองอักเสบ( meningitis )ปัจจุบันพบน้อย
- หัวใจวาย มักพบในรายที่มีโรคหัวใจอยู่ก่อน
การป้องกันโรคปอดบวม
ปอดบวมจากเชื้อชนิดต่างๆ