การแพ้ยาง

การแพ้ยางหมายถึงแพ้ยางพาราที่นำมาทำเป็นเครื่องใช้มากมายในบ้าน เช่นรองเท้า ถุงยางอนามัย ลูกโป่ง ตุ๊กตา ยางรถยนต์ และนำมาใช้ทางการแพทย์มากมายเช่นถุงมือ สายยาง สายน้ำเกลือ การแพ้ยางพารามีได้หลายรูปแบบ เช่นแพ้จากการสัมผัสเช่นผื่นแพ้สายรองเท้า สายยางรัดขอบกางเกงใน หรือบางรายได้หายใจเอาชิ้นส่วนเล็กๆทำให้เกิดภูมิแพ้ บางรายเป็นแบบหอบหืด ชนิดที่รุนแรงอาจจะเป็น anaphylaxis หากสงสัยว่าแพ้ยางพารา สามารถทราบได้โดยการทดสอบทางผิวหนังและตรวจเลือด การแพ้ยางอาจจะแพ้จากเนื้อยางหรือแพ้สารที่ผสมอยู่

แพ้ยาง

คนที่เสี่ยงต่อการแพ้ยาง

  • บุคคลากรทางแพทย์ที่ต้องใช้เครื่องมือที่ทำจากยาง เช่น ถุงมือ สายยาง หมวก เป็นต้น
  • ผู้ที่ทำงานในอุตสาหกรรมเกี่ยวกับยาง
  • ผู้ที่ได้รับการผ่าตัดบ่อย
  • ผู้ที่เป็นโรคทางประสาทไขสันหลัง หรือต้องคาท่อปัสสาวะเรื้อรัง
  • ผู้ที่สวมถุงยาง

ตำแหน่งซึ่งอาจจะเกิดการแพ้

  • จากการสัมผัสทางผิวหนัง เช่นการสวมถุงมือ ถุงยางอนามัย
  • จากเยื่อเมือก เช่นการอมถุงยาง ท่อสำหรับสวนอุจาระ
  • จากทางลมหายใจ เช่นฝุ่นจากถุงมือหรือเครื่องมือ
  • เข้าทางหลอดเลือดจากสายน้ำเกลือ

 

กลไกการเกิดการแพ้

กลไกการการแพ้ของยางมีด้วยกัน 3 วิธีคือ

IgE reactionอาการแพ้ที่เกิดทันที

  • อาการเกิดตรงตำแหน่งที่สัมผัส เช่น ผิวหนัง ตา ปอด
  • อาการแพ้จะเหมือนกับการแพ้สารชนิดอื่น

T-cell-reaction อาการแพ้ที่เกิดช้าๆ

  • อาการเกิดเฉพาะที่
  • ทำให้เกิดผื่นแพ้บริเวณที่สัมผัส contact dermatitis
  • มักจะเกิดจากสารที่ผสมในยาง

Irritant reaction เกิดจากระคายเคือง

  • ไม่เกี่ยวข้องกับระบบภูมิคุ้มกัน
  • เกิดจากการที่ต้องเจอน้ำ หรือสบู่หรือผงซักฟอกบ่อยๆ
  • มีส่วนสำคัญในการทำให้เกิดการแพ้ยาง

กลไกการได้รับสารภูมิแพ้

  • ร่างกายจะได้รับสารภูมิแพ้โดยทางลมหายใจเนื่องจากโปรตีนของถุงมือลอยไปตามลม
  • ผ่านทางผิวหนังร่างกายได้สารภูมิแพ้เนื่องจากเหงื่อละลายสารภูมิแพ้ และผิวหนังดูดซึมสารภูมิแพ้นั้น นอกจากนั้นผิวหนังที่อักเสบอยู่เก่าเมื่อใส่ถุงมือจะทำให้เกิดการดูดซึมดียิ่งขึ้น เมื่อร่างกายได้รับสารภูมิแพ้ที่อยู่ในยาง ทำให้ร่างกายสร้างภูมิคุ้มกันต่อโปรตีนของยาง เมื่อได้รับสารโปรตีนจึงเกิดปฏิกิริยาภูมิแพ้
  • ร่างกายได้สารภูมิแพ้ทางเส้นเลือดเนื่องจากปนเปื้อนทางสายน้ำเกลือ

จะรู้ได้อย่างไรว่าแพ้ยาง

  • มีประวัติภูมิแพ้ในครอบครัว เช่นแพ้อาหารแพ้อากาศ
  • ประวัติสัมผัสกับยาง เช่นการผ่าตัดหลายครั้ง หรือใช้อุปกรณ์ที่มียางแล้วแพ้
  • ทำงานเกี่ยวกับผลิตภัณฑ์ยาง
  • มีอาการของภูมิแพ้เช่น ผื่นสัมผัส น้ำมูกไหล หอบหืด

อาการแสดงที่บอกว่าแพ้ยาง

  • ผื่นอาการแสดงที่เกิดจากการแพ้บางมีได้หลายรูปแบบ ตั้งแต่เกิดผื่นบริเวณที่สัมผัสกับยางเรียกผื่นแพ้สัมผัส ผื่นที่พบก็มีได้หลายรูปแบบเช่นลมพิษ ผื่นแพ้สัมผัส เป็นตุ่มพอง
  • ระยเวลาที่เกิดแพ้ พบได้ตั้งเกิดภูมิแพ้ทันทีหลังสัมผัสยาง หรืออาจจะเกิดภูมิแพ้หลังสัมผัสหลายวัน
  • บริเวณที่ภูมิแพ้ อาจจะเกิดบริเวณที่สัมผัส เช่นผื่น หรืออาจจะเกิดทั่วไปเช่นลมพิษ บางรายอาจจะเกิดช็อก

การวินิจฉัยแพ้ยาง

แพ้ยาง

หากสงสัยว่าจะแพ้บาง เราสามารถทดสอบทางผิวหนัง หากแพ้จะเกิดผื่นบริเวณที่ทดสอบ

การรักษาผู้ที่แพ้ยาง

  • หลีกเลี่ยงจากสิ่งที่แพ้ เช่นถอดถุงมือ สายต่างๆ
  • ผู้ที่แพ้ยางควรจะมีป้ายแขวนคอว่าแพ้ยาง
  • ครอบครัวของผู้แพ้ยางต้องทราบว่าผู้ป่วยแพ้ยาง
  • เลือกใช้วัสดุที่ไม่ใช่ยาง

โรคภูมิแพ้