การป้องกันภูมิแพ้ที่เกิดจากแมลงกัดต่อย

แมลงจัดอยู่ในกลุ่ม Hymenoptera ซึ่งแบ่งเป็นกลุ่มคือ

ผึ้ง

ผึ้ง

ผึ้ง

แตน

ต่อ

ต่อ

มด

มด

Apid

  • ได้แก่ Honeybee
  • ได้แก Bumblebee

Vespids

  • yellow jacket
  • yellow faced hornet
  • White faced hornet
  • Paper wasp

Formicide

  • fire ane
  • harvest ant

อาการบริเวณที่ถูกกัด

เหล็กใน

เมื่อแมลงกัดมันจะปล่อยสารพิษเข้าผิวหนัง สารพิษที่มันปล่อยบางชนิดจะเป็นสารก่อภูมิแพ้ อาการแพ้จะมีตั้งแต่แพ้อย่างอ่อนคือมีอาการคัน บวมและแดง  บางรายอาจจะเกิดภูมิแพ้หลังจากถูกกัดหลายวัน มีอาการปวดข้อ คัน คนส่วนใหญ่จะไม่แพ้แมลง ท่านผู้อ่านต้องแยกภาวะระวังแพ้แมลงกับการอักเสบธรรมดา คนที่ถูกแมลงกัดจะมีอาการเฉพาะที่คือ บวม ปวด แดง ซึ่งอยู่เฉพาะที่ถูกกัด สำหรับบางคนมีอาการรุนแรงอาจจะมีอาการบวมของทั้งแขนหรือขา อาการบวมเป็นมากหลังถูกกัดไปแล้ว 48 ชม และผื่นอาจจะอยู่ได้ 7-10 วัน

 

การดูแลผู้ที่ถูกแมลงกัด

  • ให้พาออกจากที่มีแมลงอยู่ เพื่อป้องกันมิให้ถูกกัดเพิ่ม
  • ถ้าแมลงที่กัดมีเหล็กในและถูกกัดในระยะเวลา 20 วินาทีต้องรีบเอาเหล็นในออก ให้ใช้ขอบบัตรเครดิตขูดเอาเหล็กในออก หากเกิน 20 วินาทีพิษจะถูกปล่อยออกหมดแล้ว ไม่จำเป็นต้องเอาเหล็กในออก
  • ลดอาการบวมโดยการใช้น้ำแข็งประคบ
  • ใช้ยา steroid ทา
  • กินยา antihistamin

อาการแพ้ชนิดรุนแรง

แต่สำหรับที่คุณและหลายคนกลัวคือการแพ้แมลงกัดและมีอาการรุนแรงซึ่งจะมีอาการดังต่อไปนี้ และต้องรีบไปโรงพยาบาล

วิธีป้องกันมิให้แมลงกัด

  • หลีกเลี่ยงเสื้อผ้าสีสดและมีลายดอกไม้
  • หลีกเลี่ยงน้ำหอม
  • มียาฆ่าแมลงเตรียมไว้
  • ตรวจสนามหญ้าและหลังคาว่ามีแมลงทำรังหรือไม่
  • สวมรองเท้าเมื่อออกนอกบ้าน
  • อย่าดื่มน้ำหวานหรือโซดา
  • สวมเสื้อแขนยาว กางเกงขายาว
  • มีผื่นลมพิษขึ้นที่อื่นของร่างกาย 
  • ผิวหนังแดง
  • คันตามตัว
  • หนังตาและปากบวมที่เรียกว่า Angioedema

อาการที่บ่งบอกว่ารุนแรง

  • แน่นหน้าอกหายใจไม่ออกเนื่องจากหลอดลมหดเกร็ง
  • เสียงแหบ ปากบวมเนื่องจากกล่องเสียงบวม
  • เป็นลม ความดันโลหิตต่ำ
  • หัวใจเต้นผิวปกติ
  • ผู้ป่วยกระสับกระส่าย สับสน
  • ถ้าเป็นมากเสียชีวิตได้

อาการระบบทางเดินอาหาร

  • ปวดท้อง
  • คลื่นไส้อาเจียน
  • ท้องร่วง

    อาการที่ต้องนำผู้ป่วยไปพบแพทย์

    • เสียงแหบ
    • พูดลำบาก
    • แน่หน้าอก
    • ไอ
    • สำลักอาหาร

อาการอาจจะเกิดหลังจากถูกกัดไม่กี่นาที การรักษาต้องรีบพบแพทย์โดยด่วนแพทย์จะให้ยา Adrenalin หลังจากอาการคงที่แพทย์จะรับตัวไว้ดูอาการ 1-2 คืน

ผู้ป่วยบางรายอาจจะมีอาการหลังถูกแมลงกัดต่อยไปแล้ว 1 สัปดาห์เรียกว่า Serum sickness ซึ่งจะมีอาการ

  • ลมพิษ
  • ปวดข้อ
  • ไข้
  • ปวดตามตัว
  • เมื่อถูกความเย็นจะมีลมพิษ

การรักษา

  • ใช้ยาแก้ปวด paracetamol บรรเทาอาการปวด
  • น้ำแข็งประคบบริเวณที่บวม
  • ให้ยาแก้แพ้ chlorpheniramine รับประทาน

ข้อบ่งชี้การให้ยา steroid(ให้ยานาน 3-7 วัน ควรจะให้ภายใน 2 ชั่วโมงหลังถูกกัด)

  • บวมมากและมีอาการปวดมาก
  • ถูกกัดบริเวณศีรษะและคอ
  • ผู้ป่วยเคยแพ้แมลงกัดมาก่อน

การฉีดยาแก้แพ้ epnephrine

epnephrine เป็นยาฉีดสำหรับกรณีที่แพ้รุนแรง ขนาดที่ใช้ 0.2-0.5 ซซ. ฉีดเข้กล้าม หากอาการยังไม่ดีขึ้นให้ฉีดซ้ำ 10-15 นาที สำหรับเด็กใช้ขนาด 0.001 มก/กก โดยแบ่งครึ่งหนึ่งฉีดรอบแผล อีกครึ่งหนึ่งฉีดเข้ากล้าม

โรคภูมิแพ้