 |
|---|
หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน
โลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก สาเหตุ การรักษาและการป้องกัน
ธาตุเหล็กมีความสำคัญมากในการรักษาการทำงานของร่างกายหลายอย่าง รวมถึงการผลิตฮีโมโกลบิน ซึ่งเป็นโมเลกุลในเลือดที่นำพาออกซิเจน ธาตุเหล็กยังจำเป็นต่อการรักษาเซลล์ผิว เส้นผม และเล็บให้แข็งแรง
ธาตุเหล็กจากอาหารที่คุณรับประทานเข้าไปจะถูกดูดซึมเข้าสู่ร่างกายโดยเซลล์ที่เรียงตัวตามระบบทางเดินอาหาร ร่างกายจะดูดซึมธาตุเหล็กที่คุณกินเข้าไปเพียงเล็กน้อยเท่านั้น จากนั้นธาตุเหล็กจะถูกปล่อยเข้าสู่กระแสเลือด โดยที่โปรตีนที่เรียกว่าทรานสเฟอร์รินจะเกาะติดอยู่กับธาตุเหล็กและส่งธาตุเหล็กไปที่ตับ เหล็กจะถูกเก็บไว้ในตับในรูปของเฟอร์ริตินและปล่อยออกมาตามความจำเป็นเพื่อสร้างเซลล์เม็ดเลือดแดงใหม่ในไขกระดูก เมื่อเซลล์เม็ดเลือดแดงไม่สามารถทำงานได้อีกต่อไป (หลังจากหมุนเวียนประมาณ 120 วัน) เซลล์เม็ดเลือดแดงจะถูกดูดซึมอีกครั้งโดยม้าม ธาตุเหล็กจากเซลล์เก่าเหล่านี้ร่างกายยังสามารถนำกลับมาใช้ใหม่ได้
ฉันอยู่ในความเสี่ยงที่จะขาดธาตุเหล็กหรือไม่?
การขาดธาตุเหล็กเป็นเรื่องปกติมาก โดยเฉพาะในผู้หญิงและผู้ที่รับประทานอาหารที่มีธาตุเหล็กต่ำ กลุ่มคนต่อไปนี้มีความเสี่ยงสูงสุดต่อโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก:
สาเหตุอื่นๆ ที่พบได้น้อยของการขาดธาตุเหล็ก รวมถึง:
อะไรคือสัญญาณและอาการของโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก?
อาการของโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กเกี่ยวข้องกับการส่งออกซิเจนไปยังร่างกายลดลง และอาจรวมถึง:
วินิจฉัยโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้อย่างไร?
โรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กได้รับการวินิจฉัยโดยการตรวจเลือดซึ่งควรรวมการ ตรวจนับเม็ดเลือด (CBC) อาจสั่งการทดสอบเพิ่มเติมเพื่อประเมินระดับเฟอร์ริตินในเลือด ธาตุเหล็ก ความสามารถในการจับกับธาตุเหล็กทั้งหมด และ/หรือทรานสเฟอร์ริน ในบุคคลที่เป็นโรคโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็ก การทดสอบเหล่านี้มักจะแสดงผลดังนี้
ผลสเมียร์หรือรอยเลื่อนของเลือดอาจแสดงเซลล์รูปวงรีขนาดเล็กที่มีจุดศูนย์กลางสีซีด ในภาวะขาดธาตุเหล็กอย่างรุนแรง จำนวนเม็ดเลือดขาว (WBC) อาจต่ำและ จำนวนเกล็ดเลือด อาจสูงหรือต่ำ
จะทำการทดสอบอะไรอีกบ้างหากวินิจฉัยว่าขาดธาตุเหล็ก
แพทย์ของคุณจะเป็นผู้ตัดสินใจว่าจำเป็นต้องมีการทดสอบอื่นๆ หรือไม่ การขาดธาตุเหล็กเป็นเรื่องปกติในสตรีมีประจำเดือนและสตรีมีครรภ์ เด็ก และคนอื่นๆ ที่มีประวัติการรับประทานอาหารที่มีนมวัวมากเกินไปหรืออาหารที่มีธาตุเหล็กต่ำ การพูดคุยกับแพทย์ของคุณเกี่ยวกับการรับประทานอาหารและประวัติทางการแพทย์ของคุณ แพทย์ของคุณอาจได้รับข้อมูลที่เพียงพอเพื่อพิจารณาว่าจำเป็นต้องมีการทดสอบเพิ่มเติมหรือไม่ ในผู้ป่วยเช่น ผู้ชาย สตรีวัยทอง หรือสตรีอายุน้อยที่มีภาวะโลหิตจางรุนแรง แพทย์อาจแนะนำให้ทำการตรวจเพิ่มเติม การทดสอบเหล่านี้อาจรวมถึงสิ่งต่อไปนี้:
บางครั้งเป็นการยากที่จะวินิจฉัยสาเหตุของการขาดธาตุเหล็ก หรือแพทย์ของคุณอาจกังวลว่ามีปัญหาอื่นนอกเหนือจากการขาดธาตุเหล็กซึ่งเป็นสาเหตุของโรคโลหิตจาง สิ่งเหล่านี้อาจรวมถึงความผิดปกติของเลือดที่สืบทอดมาซึ่งเรียกว่าธาลัสซีเมียซึ่งเซลล์เม็ดเลือดแดงจะมีขนาดเล็กและซีด ฮีโมโกลบินผิดปกติ เช่น โรคเซลล์รูปเคียว (แต่ไม่ใช่ลักษณะเซลล์รูปเคียวเพียงอย่างเดียว) หรือความผิดปกติของเลือดอื่นๆ ผู้ที่ติดเชื้อเรื้อรังหรือมีภาวะต่างๆ เช่น ไตวาย โรคแพ้ภูมิตัวเอง และความผิดปกติของการอักเสบอาจมีเซลล์เม็ดเลือดแดงขนาดเล็ก เมื่อสาเหตุของโรคโลหิตจางไม่ชัดเจน แพทย์ของคุณอาจส่งคุณไปหาแพทย์ทางโลหิตวิทยา ซึ่งเป็นแพทย์ผู้เชี่ยวชาญด้านความผิดปกติของเลือด เพื่อรับคำปรึกษาและประเมินต่อไป
การรักษาภาวะขาดธาตุเหล็กเป็นอย่างไร?
แม้ว่าจะสามารถระบุและรักษาสาเหตุของการขาดธาตุเหล็กได้ แต่ก็ยังจำเป็นต้องรับประทานยาธาตุเหล็ก (ธาตุเหล็กมากกว่าที่วิตามินรวมสามารถให้ได้) จนกว่าจะมีการแก้ไขการขาดธาตุเหล็กและธาตุเหล็กที่ร่างกายสะสมไว้จะถูกเติมเต็ม ในบางกรณีหากไม่สามารถระบุหรือแก้ไขสาเหตุได้ ผู้ป่วยอาจต้องได้รับธาตุเหล็กเสริมอย่างต่อเนื่อง
มีหลายวิธีในการเพิ่มปริมาณธาตุเหล็ก:
อาหารที่มีธาตุเหล็ก
ยาธาตุเหล็ก
ปริมาณธาตุเหล็กที่ต้องการ เพื่อรักษาผู้ป่วยที่มีภาวะขาดธาตุเหล็กสูงกว่าปริมาณที่พบในอาหารเสริมวิตามินรวมส่วนใหญ่ในแต่ละวัน ปริมาณธาตุเหล็กที่แพทย์กำหนดจะมีหน่วยเป็นมิลลิกรัม (มก.) ของธาตุเหล็ก คนส่วนใหญ่ที่มีภาวะขาดธาตุเหล็กต้องการธาตุเหล็ก 150-200 มก. ต่อวัน (ธาตุเหล็ก 2 ถึง 5 มก. ต่อน้ำหนักตัวหนึ่งกิโลกรัมต่อวัน) ถามแพทย์ของคุณว่าคุณควรได้รับธาตุเหล็กกี่มิลลิกรัมต่อวัน หากคุณรับประทานวิตามิน ควรนำไปพบแพทย์เพื่อความแน่ใจ
ไม่มีหลักฐานว่าเกลือ ของเหลว หรือยาเม็ดเหล็กชนิดใดชนิดหนึ่งดีกว่าชนิดอื่น และปริมาณธาตุเหล็กจะแตกต่างกันไปตามการเตรียมการที่แตกต่างกัน เพื่อความแน่ใจเกี่ยวกับปริมาณธาตุเหล็กในผลิตภัณฑ์ ให้ตรวจสอบบรรจุภัณฑ์ นอกจากธาตุเหล็กแล้ว ปริมาณเกลือของเหล็ก (เฟอรัสซัลเฟต ฟูมาเรต หรือกลูโคเนต) อาจแสดงอยู่บนบรรจุภัณฑ์ด้วย ซึ่งอาจทำให้ผู้บริโภคสับสนในการทราบว่าต้องกินกี่เม็ดหรือปริมาณของเหลวเท่าใดจึงจะได้ปริมาณที่เหมาะสม ของเหล็ก
เหล็กจะถูกดูดซึมในลำไส้เล็ก (ลำไส้เล็กส่วนต้นและส่วนแรกของลำไส้เล็กส่วนต้น) ซึ่งหมายความว่ายาเม็ดเหล็กเคลือบลำไส้อาจไม่ทำงานเช่นกัน หากคุณทานยาลดกรด คุณควรทานยาเม็ดธาตุเหล็ก 2 ชั่วโมงก่อนหรือหลังยาลดกรด 4 ชั่วโมง วิตามินซี (กรดแอสคอร์บิก) ช่วยเพิ่มการดูดซึมธาตุเหล็ก และแพทย์บางคนแนะนำให้คุณทานวิตามินซี 250 มก. พร้อมกับเม็ดธาตุเหล็ก
ผลข้างเคียงที่เป็นไปได้ของยาเม็ดธาตุเหล็ก ได้แก่ ไม่สบายท้อง คลื่นไส้ อาเจียน ท้องเสีย ท้องผูก และอุจจาระสีเข้ม
การให้ธาตุเหล็กทางหลอดเลือดดำ
ในบางกรณี แพทย์ของคุณอาจแนะนำให้ให้ธาตุเหล็กทางหลอดเลือดดำ (IV) การให้ธาตุเหล็กทางหลอดเลือดดำอาจจำเป็นเพื่อรักษาภาวะขาดธาตุเหล็กในผู้ป่วยที่ดูดซึมธาตุเหล็กได้ไม่ดีในทางเดินอาหาร ผู้ป่วยที่ขาดธาตุเหล็กอย่างรุนแรงหรือเสียเลือดเรื้อรัง ผู้ป่วยที่ได้รับฮอร์โมนอีริโทรโพอิตินเสริม ซึ่งเป็นฮอร์โมนที่กระตุ้นการสร้างเม็ดเลือด หรือผู้ป่วยที่ไม่สามารถ ทนต่อธาตุเหล็กในช่องปาก หากคุณต้องการธาตุเหล็กทางหลอดเลือดดำ แพทย์ของคุณอาจส่งคุณไปหาแพทย์ทางโลหิตวิทยาเพื่อดูแลการให้ธาตุเหล็ก ธาตุเหล็กในรูปแบบ IV มีการเตรียมที่แตกต่างกัน:
สามารถให้ธาตุเหล็กปริมาณมากในคราวเดียวเมื่อใช้ iron dextran ซูโครสเหล็กและเฟอริกกลูโคเนตต้องการปริมาณที่บ่อยขึ้นในช่วงหลายสัปดาห์ ผู้ป่วยบางรายอาจมีอาการแพ้ธาตุเหล็ก ดังนั้น อาจให้ยาทดสอบก่อนการให้ยาครั้งแรก อาการแพ้มักเกิดขึ้นกับไอรอนเดกซ์แทรนและอาจจำเป็นต้องเปลี่ยนไปใช้ยาอื่น ผลข้างเคียงที่รุนแรงนอกเหนือจากอาการแพ้นั้นพบได้น้อยและรวมถึงลมพิษ (ลมพิษ) อาการคัน (คัน) และปวดกล้ามเนื้อและข้อ
การให้เลือด
การให้เม็ดเลือดแดงจะให้กับผู้ป่วยที่มีภาวะโลหิตจางจากการขาดธาตุเหล็กอย่างรุนแรงซึ่งมีเลือดออกมากหรือมีอาการที่สำคัญ เช่น เจ็บหน้าอก หายใจถี่ หรืออ่อนแรง การให้เลือดเพื่อทดแทนเซลล์เม็ดเลือดแดงที่บกพร่องและไม่สามารถแก้ไขการขาดธาตุเหล็กได้อย่างสมบูรณ์ การถ่ายเซลล์เม็ดเลือดแดงจะช่วยให้ดีขึ้นชั่วคราวเท่านั้น สิ่งสำคัญคือต้องค้นหาสาเหตุที่คุณเป็นโรคโลหิตจางและรักษาสาเหตุรวมถึงอาการ
