ยาลดไขมัน Atorvastatin แนวทางการใช้ยา
เกี่ยวกับยา Atorvastatin
ชื่อสามัญ: atorvastatin [ a-TOR-va-sta-tin ]
ชื่อทางการค้า:
รูปแบบยา:เม็ดยารับประทาน (10 มก.; 20 มก.; 40 มก.; 80 มก.), ยาน้ำ (20 มก./5 มล.)
กลุ่มยา: สแตติน ยารักษาภาวะคอเลสเตอรอลสูง (Anti-Cholesterol Treatment)
ประเภทยา:ยาตามใบสั่งแพทย์
สรรพคุณ:รักษาภาวะคอเลสเตอรอลสูง ลดความเสี่ยงโรคหัวใจและโรคหลอดเลือดสมอง
Atorvastatin (อะทอร์วาสแตติน)
คือยาในกลุ่มสแตติน (Statins หรือ HMG CoA Reductase Inhibitors) มีคุณสมบัติในการลดระดับคอเลสเตอรอลเลว(LDL) และไตรกลีเซอไรด์ในเลือด (Triglyceride) ในขณะเดียวกันก็ช่วยในการเพิ่มปริมาณคอเลสเตอรอลดีในร่างกาย (HDL) ได้บ้าง นอกจากนี้ยังช่วยลดความเสี่ยงโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดสมอง และภาวะแทรกซ้อนที่เกี่ยวกับหัวใจในผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่ 2
สรรพคุณของยา Atorvastatin
ยา Atorvastatin ออกฤทธิ์ลดการผลิตคอเลสเตอรอลที่สร้างจากตับ เมื่อร่างกายมีระดับคอเลสเตอรอลชนิดเลวและไตรกลีเซอไรด์ลดลง และมีระดับคอเลสเตอรอลชนิดดีเพิ่มขึ้น จะช่วยลดความเสี่ยงต่อการเป็นโรคหัวใจและช่วยป้องกันโรคหลอดเลือดสมอง และโรคกล้ามเนื้อหัวใจตายจากการขาดเลือด ได้
- ลดระดับคอเลสเตอรอล ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลรวม (total cholesterol) ลดคอเลสเตอรอลไม่ดี LDL และเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลดี HDL
- ลดระดับไตรกลีเซอไรด์ ช่วยลดระดับไตรกลีเซอไรด์ในเลือดลงจากปกติ
- ป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดโรคหัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง และโรคหัวใจประเภทอื่น
- ลดความเสี่ยงของการเกิดปัญหาทางหลอดเลือด ช่วยลดความเสี่ยงของการเกิดภาวะหลอดเลือดแดงแข็ง (atherosclerosis) ซึ่งเป็นสาเหตุสำคัญของโรคหัวใจและหลอดเลือด
ทำไมจึงต้องสั่งจ่ายยาตัวนี้?
อะตอร์วาสแตตินอยู่ในกลุ่มยาที่เรียกว่าสารยับยั้ง HMG-CoA reductase (สแตติน) มันทำงานโดยการชะลอการสร้างคอเลสเตอรอลในร่างกายเพื่อลดปริมาณคอเลสเตอรอลที่อาจสะสมบนผนังหลอดเลือดแดง และขัดขวางการไหลเวียนของเลือดไปที่หัวใจ สมอง และส่วนอื่นๆ ของร่างกาย
- อะตอร์วาสแตตินใช้ควบคู่กับการควบคุมอาหาร การลดน้ำหนัก และการออกกำลังกาย เพื่อลดความเสี่ยงของอาการหัวใจวายและโรคหลอดเลือดสมอง และลดโอกาสที่ต้องผ่าตัดหัวใจในผู้ที่มีโรคหัวใจหรือมีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคหัวใจ
- อะตอร์วาสแตตินยังใช้เพื่อลดปริมาณของสารไขมัน เช่น คอเลสเตอรอลไลโปโปรตีนความหนาแน่นต่ำ (LDL) ('คอเลสเตอรอลที่ไม่ดี') และไตรกลีเซอไรด์ในเลือด และเพิ่มปริมาณของคอเลสเตอรอลไลโปโปรตีนความหนาแน่นสูง (HDL) ('คอเลสเตอรอลที่ดี') ในเลือด
- อะตอร์วาสแตตินยังใช้เพื่อลดปริมาณของคอเลสเตอรอลและสารไขมันอื่นๆ ในเลือดในเด็กและวัยรุ่นอายุ 10 ถึง 17 ปีที่มีภาวะไขมันในเลือดสูงแบบเฮเทอโรไซกัสทางพันธุกรรม (ภาวะที่ถ่ายทอดทางพันธุกรรมที่ไม่สามารถกำจัดคอเลสเตอรอลออกจากร่างกายได้ตามปกติ)
การสะสมของคอเลสเตอรอลและไขมันตามผนังหลอดเลือดแดง (กระบวนการที่เรียกว่าหลอดเลือดแดงแข็ง) ทำให้การไหลเวียนของเลือดลดลง ส่งผลให้หัวใจ สมอง และส่วนอื่นๆ ของร่างกายได้รับออกซิเจนน้อยลง การลดระดับคอเลสเตอรอลและไขมันในเลือดด้วยอะตอร์วาสแตตินได้รับการพิสูจน์แล้วว่าสามารถป้องกันโรคหัวใจ โรคหลอดเลือดหัวใจตีบ โรคหลอดเลือดสมอง และภาวะหัวใจวายได้
ข้อบ่งชี้ในการใช้ยา Atorvastatin
1การป้องกันโรคหัวใจและหลอดเลือด
- สำหรับผู้ที่ยังไม่มีโรคหัวใจแต่มีความเสี่ยงต่อการเกิดโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด เช่นอายุ ความดันโลหิต เบาหวาน HDL Cholesterol ในเลือดต่า ควรจะได้ยานี้เพื่อ
- ผู้ป่วยโรคเบาหวานชนิดที่2 ที่มีโรคแทรกซ้อนทางตา หรือตรวจพบโปรตีนในปัสสาวะ และมีความเสี่ยงในการเกิดโรคหัวใจและหลอดเลือดควรจะได้รับยาไขมันนี้เพื่อลดการเกิดโรค
- ลดการเกิดกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด
- ลดการเกิดโรคหลอดเลือดสมอง
- สำหรับผู้ที่เป็นโรคหัวใจขาดเลือดก็ควรจะได้รับยานี้เพื่อลดการเกิดโรคซ้ำ
2การรักษาโรคไขมันในเลือดสูง
วิธีการใช้ยา Atorvastatin
- ยานี้อยู่ในรูปแบบยาเม็ดใช้สำหรับรับประทาน โดยทั่วไปรับประทานวันละ 1 ครั้งจะรับประทานเวลาใดก็ได้
- รับประทานได้ทั้งก่อน และหลังอาหาร
- ต้องไม่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร
ข้อห้ามในการใช้ยา Atorvastatin
- แพ้ยาชนิดนี้
- การตั้งครรภ์ ห้ามรับประทานยานี้ในสตรีมีครรภ์ คิดว่าอาจมีครรภ์หรืออยู่ในระยะให้นมบุตร หากมีครรภ์ในขณะที่ใช้ยานี้ ให้หยุดยาและปรึกษาแพทย์ทันที ควรจะงดยาก่อนการตั้งครรภ์ 3 เดือน
- ให้นมบุตร
- เป็นโรคตับ หรือผลเลือดผิดปกติ
ข้อควรระวังในการใช้ยา Atorvastatin
ความปลอดภัยในคนท้อง
สำหรับสตรีมีครรภ์ ยานี้จัดอยู่ในประเภท Xไม่ควรใช้ในคนที่ตั้งครรภ์
การใช้ยานี้ร่วมกับยาชนิดอื่น
- Clarithromycin การใช้ยา Clarithromycin
จะเพิ่มระดับยาของ Atorvastatin ดังนั้นระหว่างการใช้ยา Clarithromycin ไม่ควรจะให้ยา Atorvastatin เกิน 20 มก
- Itraconazole ซึ่งเป็นยารักษาเชื้อรา ไม่ควรใข้Atorvastatin เกิน 20 มก
- ไม่ควรดื่มน้ำองุ่นเกิน 1.2 ลิตรต่อวัน
- ไม่ควรใช้ร่วมกับ Cyclosporine
- ไม่ควรใช้ร่วมกับ Gemfibrozil
- ใช้ย่างระมัดระวังกับยา Fibrates
- ลดขนาดของยาเมื่อใช้ร่วมกับยา Niacin
- ใข้Atorvastatin
จะทำให้ระดับยา Digoxin เพิ่มขึ้นร้อยละ 20
หากลืมรับประทานยา Atorvastatin
หากคุณลืมทานยา ให้ข้ามยาที่ลืมไปและทานยาตามปกติ อย่าทานยาเพิ่มเป็นสองเท่าเพื่อชดเชยยาที่ลืม ถ้าคุณลืมรับประทานยานี้ ให้รับประทานทันทีที่นึกได้ หากนึกได้เมื่อใกล้กับเวลาของมื้อถัดไป ให้ข้ามมื้อที่ลืมไป และรับประทานมื้อถัดไปตามปกติ โดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็น 2 เท่า
หากคุณลืมรับประทานยาแขวนลอย ให้รับประทานยาที่ลืมทันทีที่นึกได้ อย่างไรก็ตาม หากเหลือเวลาน้อยกว่า 12 ชั่วโมงก่อนถึงเวลารับประทานยาครั้งต่อไป ให้ข้ามยาที่ลืมไปและรับประทานยาตามกำหนดตามปกติ อย่ารับประทานยาเพิ่มเป็นสองเท่าเพื่อชดเชยยาที่ลืม
- โดยทั่วไปถ้าลืมรับประทานยา ให้รับประทานยาทันทีที่นึกได้ แต่หากเวลาที่นึกได้ว่าลืมรับประทานยาห่างจากเวลารับประทานมื้อต่อไปไม่ถึง 12 ชั่วโมง ให้ข้ามไปรับประทานยามื้อต่อไปเลยโดยไม่ต้องเพิ่มขนาดยาเป็นสองเท่า
อาการอันไม่พึงประสงค์จากการใช้ยา
หากพบอาการดังต่อไปนี้ให้หยุดยาและพบแพทย์
- ปวดกล้ามเนื้อ กล้ามเนื้ออ่อนแรง หรือเป็นตะคริว
- มีไข้ เจ็บหน้าอก
- หน้า คอ ตา ริมฝีปาก ลิ้น มือ เท้า ขาหรือข้อเท้าบวม
- คลื่นไส้ เหนื่อย อ่อนเพลียผิดปกติ
- มีเลือดออก หรือมีรอยช้ำผิดปกติ
- เบื่ออาหาร ปวดบริเวณท้องด้านขวาส่วนบน อาการคล้ายไข้หวัดใหญ่ ตัวหรือตาเหลือง คัน
- ผื่นคัน ผื่นลมพิษ หายใจลำบาก กลืนลำบาก เสียงแหบ ปัสสาวะแสบขัด ปัสสาวะลำบาก ปริมาณปัสสาวะลดลง ปัสสาวะมีสีเข้มผิดปกติ รอยแดง แผลพุพอง หรือลอก บริเวณผิวหนัง และเยื่อบุในปาก ปวดข้อ
- อาการอันไม่พึงประสงค์อื่นที่อาจเกิดระหว่างใช้ยา หากเป็นต่อเนื่อง หรือ รบกวนชีวิตประจำวัน ให้ แจ้งแพทย์หรือเภสัชกรทราบ อาการทั่วไปมีดังนี้ ท้องผูก มีลมในกระเพาะอาหาร คลื่นไส้ ท้องร่วง
การเก็บรักษายา Atorvastatin
เก็บรักษายาที่อุณหภูมิห้อง (20-25 องศาเซลเซียส) ห่างจากแสงแดดและความชื้น ไม่เก็บยาในห้องน้ำ เก็บยาทุกชนิดให้ห่างจากมือเด็กและสัตว์เลี้ยง
ไม่เทยานี้ทิ้งในห้องน้ำหรือในท่อระบายน้ำ ให้ทิ้งผลิตภัณฑ์ยานี้อย่างเหมาะสมเมื่อยาหมดอายุหรือเมื่อไม่จำเป็นต้องใช้ยานี้อีก
นอกจากการรับประทานอาหารอย่างเหมาะสม เช่น ลดการรับประทานอาหารที่มีคอเลสเตอรอลและไขมันสูงแล้ว การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมอาจช่วยให้ยาออกฤทธิ์ได้ดีขึ้น ได้แก่ ออกกำลังกาย ลดน้ำหนัก (หากมีน้ำหนักเกิน) และหยุดสูบบุหรี่ โปรดปรึกษาแพทย์สำหรับข้อมูลเพิ่มเติม
คำเตือน
คุณไม่ควรใช้ยานี้หากคุณมี
- โรคตับหรือตับแข็ง
- ยานี้อาจทำให้เนื้อเยื่อของกล้ามเนื้อสลายตัว ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะไตวายได้โปรดติดต่อแพทย์ของคุณทันที หากคุณมีอาการปวดกล้ามเนื้อเจ็บหรืออ่อนแรงโดยไม่ทราบสาเหตุ โดยเฉพาะอย่างยิ่งหากคุณมีไข้อ่อนเพลียผิดปกติ หรือปัสสาวะสีเข้ม ร่วมด้วย
- การใช้ยาบางชนิดร่วมกับอะตอร์วาสแตตินอาจเกิดปฏิกิริยาระหว่างยาที่รุนแรงได้ แจ้งให้ผู้ให้บริการดูแลสุขภาพแต่ละรายทราบเกี่ยวกับยาที่คุณใช้ในปัจจุบัน และยาที่คุณเริ่มใช้หรือหยุดใช้
- หลีกเลี่ยงการรับประทานอาหารที่มีไขมันหรือคอเลสเตอรอลสูง ยานี้จะไม่สามารถลดคอเลสเตอรอลได้อย่างมีประสิทธิภาพ หากคุณไม่ปฏิบัติตามแผนการรับประทานอาหารเพื่อลดคอเลสเตอรอล
- อะตอร์วาสแตตินเป็นเพียงส่วนหนึ่งของโปรแกรมการรักษาแบบองค์รวมที่รวมถึงการควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย และน้ำหนัก ควรปฏิบัติตามอาหาร ยา และการออกกำลังกายอย่างเคร่งครัด
ก่อนรับประทานยานี้
คุณไม่ควรใช้ยานี้หากคุณแพ้ยานี้ หรือหากคุณมีภาวะตับวายหรือตับแข็ง
เพื่อให้แน่ใจว่ายานี้ปลอดภัยสำหรับคุณ โปรดแจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณเคยมี:
- อาการปวดหรืออ่อนแรงของกล้ามเนื้อ;
- โรคเบาหวาน;
- จังหวะ;
- ความผิดปกติของต่อมไทรอยด์
- มีนิสัยดื่มเครื่องดื่มแอลกอฮอล์มากกว่า 2 แก้วต่อวัน หรือ
- โรคไต
- อะตอร์วาสแตตินอาจทำให้เนื้อเยื่อของกล้ามเนื้อสลายตัว ซึ่งอาจนำไปสู่ภาวะไตวายได้ โดยมักเกิดขึ้นกับผู้หญิง ผู้สูงอายุ หรือผู้ที่เป็นโรคไตหรือภาวะไทรอยด์ทำงานน้อยที่ควบคุมได้ไม่ดี ( ภาวะไทรอยด์ทำงานน้อย )
- อะตอร์วาสแตตินอาจเป็นอันตรายต่อทารกในครรภ์ แจ้งให้แพทย์ทราบหากคุณกำลังตั้งครรภ์
- ถามแพทย์ว่าการให้นมบุตรในระหว่างใช้ยานี้จะปลอดภัยหรือไม่
สรุปยา Atorvastatin: ยาลดไขมันชนิด Statin
ยา Atorvastatin เป็นยาลดไขมันชนิด Statin ที่ใช้กันอย่างแพร่หลาย ออกฤทธิ์ยับยั้งการสร้างคอเลสเตอรอลในตับ ช่วยลดระดับคอเลสเตอรอลชนิดไม่ดี (LDL) และไตรกลีเซอไรด์ พร้อมทั้งเพิ่มระดับคอเลสเตอรอลชนิดดี (HDL)
ยา Atorvastatin ใช้สำหรับ
- ผู้ที่มีภาวะไขมันในเลือดสูง
- ผู้ป่วยโรคหลอดเลือดหัวใจ เพื่อลดความเสี่ยงของโรคหัวใจวาย โรคหลอดเลือดสมอง และภาวะแทรกซ้อนอื่นๆ
- ผู้ป่วยเบาหวาน เพื่อลดความเสี่ยงของโรคหลอดเลือดหัวใจ
ข้อห้ามใช้
- แพ้ยา Atorvastatin หรือส่วนประกอบใดๆ ของยา
- โรคตับที่กำลังดำเนินอยู่ หรือมีระดับเอนไซม์ตับสูงโดยไม่ทราบสาเหตุ
- ตั้งครรภ์ และให้นมบุตร
ข้อควรระวัง
- ผลข้างเคียงต่อระบบประสาท: อาจเกิดความจำเสื่อม หรือ สับสน (พบได้น้อย)
- ระดับน้ำตาลในเลือดสูงขึ้น: อาจพบระดับน้ำตาลในเลือด และระดับ HbA1c สูงขึ้น
- ผู้สูงอายุ: มีความเสี่ยงต่อการเกิดภาวะกล้ามเนื้ออ่อนแรง
- ผู้ที่ดื่มแอลกอฮอล์เป็นประจำ, ผู้ป่วยโรคไต, ผู้ที่มีประวัติเป็นโรคตับ
- ภาวะกล้ามเนื้อสลาย: อาจเกิดขึ้นได้ โดยเฉพาะเมื่อใช้ยาร่วมกับยาบางชนิด เช่น fibrates, niacin, cyclosporine
- การหยุดยา: ควรปรึกษาแพทย์ก่อนหยุดยา
- ปฏิกิริยาระหว่างยา: ควรแจ้งแพทย์หรือเภสัชกร เกี่ยวกับยาทั้งหมดที่คุณกำลังใช้ รวมถึงยาที่ต้องสั่งโดยแพทย์ ยาที่หาซื้อได้เอง และสมุนไพร
ขนาดยาที่ใช้
- ขนาดยาเริ่มต้นทั่วไป: 10-20 มิลลิกรัม วันละครั้ง
- แพทย์จะปรับขนาดยาตามความเหมาะสม โดยพิจารณาจากระดับไขมันในเลือด โรคประจำตัว และการตอบสนองต่อยา
- ขนาดยาสูงสุด: 80 มิลลิกรัม วันละครั้ง
คำแนะนำเพิ่มเติม
- รับประทานยา Atorvastatin พร้อมอาหารหรือไม่พร้อมอาหารก็ได้
- รับประทานยาเป็นประจำทุกวันในเวลาเดียวกัน
- หลีกเลี่ยงการดื่มน้ำส้มโอ ขณะใช้ยา Atorvastatin
- ควบคุมอาหาร ออกกำลังกาย ควบคุมน้ำหนัก และหลีกเลี่ยงปัจจัยเสี่ยงอื่นๆ เช่น การสูบบุหรี่ ควบคู่ไปกับการใช้ยา
- พบแพทย์ตามนัด เพื่อติดตามผลการรักษา และตรวจเลือดตามที่แพทย์แนะนำ
- หากมีข้อสงสัยเกี่ยวกับยา Atorvastatin โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร
ข้อควรจำ: บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อให้ข้อมูลทั่วไปเท่านั้น ไม่สามารถใช้แทนคำแนะนำทางการแพทย์เฉพาะบุคคล โปรดปรึกษาแพทย์หรือเภสัชกร เพื่อขอคำแนะนำที่เหมาะสมกับตัวคุณ
ข้อมูลอ้างอิง:
- อ้างอิงข้อมูลจากเอกสารกำกับยา Atorvastatin ที่ได้รับการอนุมัติจากสำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.)
- ฐานข้อมูลยา National Drug Information ( )
atorvastatin | การใช้ยา | ขนาดยาที่ใช้ | คำเตือน | ผลข้างเคียงของยา | ผลต่อตับ | ผลต่อไต | ผลต่อน้ำตาล | การป้องกันโรค | ห้ามใช้ร่วมกับยา
ทบทวนวันที่
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
เอกสารอ้างอิง
1https://medlineplus.gov/druginfo/meds/a600045.html
2.https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK430779/
3.https://www.mayoclinic.org/drugs-supplements/atorvastatin-oral-route/description/drg-20067003
4.https://www.drugs.com/atorvastatin.html