ภาวะช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูง Hyperosmolar non-ketotic hyperglycemic coma
เป็นภาวะที่น้ำตาลในเลือดสูงมากและมีความเข้มข้นของเลือดสูง เป็นภาวะฉุกเฉิน ผู้ป่วยจะมีอาการหิวน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อย ซึมลง หากเป็นมากความดันจะต่ำ และอาจจะหมดสติ
เป็นเป็นภาวะที่น้ำตาลในเลือดสูงมาก เป็นภาวะฉุกเฉินที่พบบ่อยในผู้ป่วยเบาหวานชนิดที่สองโดยเฉพาะผู้ป่วยสูงอายุ ผู้ป่วยจะมีระดับน้ำตาลสูงมากจนทำให้เกิดความข้นของเลือดสูง osmolarity ของเลือดเพิ่ม แต่ไม่มีภาวะกรดเกิดขึ้นปัจจัยก่อเหตุมักจะเกิดจากการคุมเบาหวานไม่ดี ประกอบกับมีการติดเชื้อ ภาวะเครียดเกิดขึ้น เช่น กล้ามเนื้อหัวใจตายเฉียบพลัน เส้นโลหิตสมองแตก อุบัติเหตุที่รุนแรง และการผ่าตัดใหญ่ทำให้ระดับน้ำตาลในเลือดสูงมากจนเกิดอาการต่างๆ
ปัจจัยส่งเสริม
- เบาหวานคุมไม่ดีจากการที่รีบประทานอาหารมากเกินไป ขาดการออกกำลังกาย รับประทานหรือฉีดอินซูลินไม่สม่ำเสมอ
- มีการเจ็บป่วยรุนแรง เช่นโรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด ภาวะติดเชื้อ
- ได้รับยาต้านอินซูลิน เช่นสเตียรอยด์ ยาขับปัสสาวะ
อาการของผู้ป่วยช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูงมีอะไรบ้าง
ผู้ป่วยเบาหวานที่ควบคุมระดับน้ำตาลไม่ดี
จะมีอาการเตือนจากระดับน้ำตาลในเลือดสูงไก้แก่
- หิวน้ำมาก ดื่มน้ำบ่อย ปัสสาวะบ่อยมากโดยเฉพาะเวลากลางคืน
- อ่อนเพลีย เหนื่อยง่าย น้ำหนักลด
- ตามัว
- ผู้ป่วยจะเริ่มซึมจนกระทั่งหมดสติหรือบางรายอาจจะมีอาการชักกระตุก
การแก้ไขภาวะช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูง
หากท่านที่เป็นเบาหวานและมีอาการเตือนของน้ำตาลสูงให้ปฏิบัติดังนี้
- ดื่มน้ำมากๆ ซึ่งจะช่วยลดระดับน้ำตาลลง
- ตรวจหาระดับน้ำตาลในเลือดหรือปัสสาวะหากพบว่าสูงให้เพิ่มยา
หรือพบแพทย์
- ถ้ามีอาการชักกระตุกเฉพาะที่หรือมีอาการซึม
และมีระดับน้ำตาลในเลือดมากก็ให้พบแพทย์
การวินิจฉัยภาวะช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูง
- ระดับน้ำตาลในเลือดสูง
600มก.%
- serum
osmolarity มากกว่า 340mOsm/Kg
- serum
HCO3 >15 mEq/l
- serum
ketone negative
serum osmolarity = 2[Na+K]+plasma glucose/18
การรักษาภาวะช็อคจากน้ำตาลในเลือดสูง
หลักการเหมือน DKA
การป้องกัน
- ควบคุมเบาหวานให้ดี โดยปฏิบัติตามคำแนะนำของแพทย์อย่างเคร่งครัด
ทั้งการควบคุมอาหาร การออกกำลังกาย การรับประทานยา
- ควรมีการตรวจระดับน้ำตาลในเลือดและปัสสาวะอย่างสม่ำเสมอ
- กรณีไม่สบายควรจะไปพบแพทย์ไม่ควรซื้อยารับประทานเอง และควรบอกแพทย์ว่าเป็นเบาหวาน
- อย่าหยุดยาฉีดหรือยารับประทานแม้ว่าท่านจะรับประทานอาหารได้น้อย