 |
|---|
หน้าหลัก | สุขภาพดี | สุภาพสตรี | การแปลผลเลือด | โรคต่างๆ | วัคซีน
การรักษาโดยการใช้ยาลดไขมัน
หลังจากได้ขจัดสาเหตุของระดับไขมันสูงในเลือด รวมทั้งให้การรักษาโดยการควบคุมอาหาร และการออกกำลังกายเป็นระยะเวลา3 – 6 เดือนแล้ว ระดับไขมันในเลือดยังสูงเกินเป้าหมายที่กำหนดไว้ จึงพิจารณาใช้ยาเพื่อช่วยลดความผิดปกติของระดับไขมัน
การเลือกยา หากเลือกไม่ถูกต้องจะทำให้เสียค่าใช้จ่ายมากโดยผลลัพธ์ไม่ดี ในปัจจุบันยาลดไขมันที่ใช้มีหลายกลุ่ม15,16,17 (ตารางที่ 4, 5) ได้แก่chelating agent (resin)ซึ่งไม่ถูกดูดซึมเข้าร่างกาย ทำหน้าที่ดึงโคเลสเตอรอลออก โดยยับยั้งการดูดซึมน้ำดีกลับ ยาที่ลดการสร้างโคเลสเตอรอล คือ statins และยาที่เพิ่มการเผาผลาญโคเลสเตอรอล และ ไตรกลีเซอไรด์ ได้แก่statins, fibrates และnicotinic acid ส่วนprobucol นั้น เพิ่มการเผาผลาญโคเลสเตอรอลโดยไม่มีผลต่อไตรกลีเซอไรด์ การใช้ยาที่เหมาะสมนั้นต้องพิจารณาชนิดและความรุนแรงของระดับไขมันที่ผิดปกติในเลือด แนวทางการเลือกใช้ยาแสดงไว้ในตารางที่ 4 สำหรับประสิทธิภาพของยาชนิดต่างๆแสดงไว้ในตารางที่ 5
แม้ว่ายากลุ่ม statins จัดเป็นยาที่ออกฤทธิ์ดีที่สุด สำหรับผู้ที่มีระดับ TC สูง แต่สำหรับผู้ที่เป็นcombined hyperlipidemia คือ TC และTG สูงร่วมกัน ยากลุ่มfibrates และ nicotinic Acid หรือ analogue จะได้ผลดีการใช้ statins จะมีผลต่อTG น้อย(ตารางที่ 5) ในระยะหลังพบว่า fish oil ขนาดสูงสามารถลดTG ได้ดีมากโดยเฉพาะที่เป็น fish oil concentrate ซึ่งใช้เป็นยาจะมีความบริสุทธิ์ของ n-3 fatty acids สูงถึงร้อยละ 84 เมื่อเทียบกับfish oil ทั่วไป ซึ่งมีn-3 fatty acids ประมาณร้อยละ 30 และมีโคเลสเตอรอลปนอยู่
ในการเลือกใช้ยานั้นจำเป็นต้องระวังอาการไม่พึงประสงค์ซึ่งบางครั้งอาจเป็นปัญหาสุขภาพได้ แม้ว่ายาส่วนใหญ่ทำให้เกิดอาการแน่นท้อง, คลื่นไส้, ท้องเสีย แต่บางชนิด (resin) ทำให้เกิดอาการท้องผูกได้มาก บางชนิด (statins, fibrates) ทำให้ตับอักเสบ หรือปวดเมื่อยกล้ามเนื้อจนเดินไม่ไหว โดยเฉพาะเมื่อใช้ในผู้ป่วยที่มีปัญหาตับและไตทำงานไม่ดี หรือมีการใช้ยาร่วมกันในขนาดสูง แม้ว่าผลข้างเคียงของยา statins จะเป็น class effect แต่ในยากลุ่มนี้ยังมีรายละเอียดในเมตะบอลิสมต่างกัน เช่น พบว่า fluvastatin ถูกเผาผลาญผ่านcytochrome P450 subtype 2C9 ซึ่งต่างจากตัวอื่นๆที่เผาผลาญผ่านcytochrome P450 3A4 เป็นส่วนใหญ่ จึงทำให้ปัญหาdrug interaction น้อยลง และน่าจะมีผลดีกับผู้ป่วยที่ต้องกินยาหลายๆชนิด ส่วนfish oil concentrate ทำให้ platelet aggregration ลดลง18 เกิดจ้ำเลือดง่าย โดยเฉพาะหากใช้ร่วมกับ aspirin หรือยาที่ต้าน platelet aggregration อาการไม่พึงประสงค์ที่พบบ่อยจากการใช้nicotinic acid และanalogue คือ อาการคัน และflushing เนื่องจากยามีฤทธิ์ขยายหลอดเลือดจึงทำให้เกิดflushing ดังนั้นหากได้อธิบายให้ผู้ป่วยเข้าใจผลข้างเคียงนี้ก่อนใช้ยา จะทำให้การยอมรับยาดีขึ้น การใช้nicotinic acid นอกจากได้ผลดีแล้ว ยังมีราคาถูกด้วย
เมื่อใช้ยา ผู้ป่วยจำเป็นต้องปฏิบัติตัวเพื่อปรับเปลี่ยนพฤติกรรมการดำเนินชีวิต ควบคุมอาหาร และ ออกกำลังกายอย่างต่อเนื่อง หากยาตัวใดตัวหนึ่งที่ให้อยู่ไม่สามารถลดระดับไขมันในเลือดลงถึงเป้าหมายที่ตั้งไว้ แม้จะเพิ่มขนาดยาเต็มที่แล้วก็ตาม แพทย์สามารถเสริมยาชนิดที่สองซึ่งมิใช่กลุ่มเดียวกันกับยาตัวแรก15 (ตารางที่ 4) เมื่อผลเลือดดีขึ้นควรพิจารณาว่าอาจจะลดขนาดยาตัวใดตัวหนึ่งลงได้หรือไม่ ทั้งนี้เพื่อหลีกเลียงโอกาสเกิดอาการไม่พึงประสงค์จากยากลุ่มbile acid sequestrant และfish oil concentrate เป็นยาที่ค่อนข้างปลอดภัยที่จะใช้ร่วมกับยาอื่น การใช้ยาร่วมกันหลายชนิดต้องพิจารณาอย่างรอบคอบ
Table 1.
