โรคเบาหวานและการตั้งครรภ์

เนื้อหาของบทนี้จะแบ่งเป็นสองหัวข้อใหญ่กล่าวคือ การเตรียมตัวตั้งครรภ์สำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน และการเตรียมตัวตั้งครรภ์สำหรับผู้ที่เป็นโรคเบาหวานแล้ว

การเตรียมตัวสำหรับผู้ที่มีความเสี่ยงต่อโรคเบาหวาน ในขณะตั้งครรภ์

การดูแลผู้ป่วยโรคเบาหวานก่อนการตั้งครรภ์

เนื่องจากโรคเบาหวานไม่ว่าจะเป็นชนิดที่ 1 หรือ 2 จะเป็นสาเหตุที่สำคัญที่ทำให้เกิดความพิการแก่ทารกเชื่อว่าเกิดจากการที่มีน้ำตาลในเลือดสูงในช่วงแรกของการตั้งครรภ์ ได้มีการพิสูจน์แล้วว่าการวางแผนตั้งครรภ์และการดูแลระหว่างการตั้งครรภ์จะสามารถลดการแท้งและความพิการของทารก แต่ผู้ป่วยโรคเบาหวานตั้งครรภ์โดยที่ไม่ได้วางแผน

โรคเบาหวานกับการคุมกำเนิด

โรคเบาหวานสามารถใช้วิธีคุมกำเนิดได้ทุกวิธีและเป็นวิธีที่คุ้นเคยและมีประสิทธิภาพ เพราะหากตั้งครรภ์อาจจะเกิดผลเสียต่อเด็ก

การเตรียมตัวก่อนการตั้งครรภ์

เพื่อป้องกันโรคแทรกซ้อนที่จะเกิด ผู้ป่วยโรคเบาหวานที่วางแผนจะตั้งครรภ์ควรที่จะวางแผนตั้งแต่ก่อนตั้งครรภ์ โดยจะต้องคุมโรคเบาให้ดีโดยต้องเรียนรู้วิธีการดูแลตัวเอง

ระดับ HbA1c ต้องคุมให้ไม่เกิน 7% แต่ต้องระวังมิให้เกิดน้ำตาลในเลือดต่ำ
รู้จักวิธีการคุมอาหารที่ถูกต้อง
สามารถตรวจน้ำตาลในเลือดด้วยตัวเอง
ผู้ป่วยและญาติต้องรู้จักอาการของภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำและวิธีแก้ไข
เรียนรู้วิธีออกกำลังกายอย่างเหมาะสม
เรียนรู้วิธีลดความเครียด

ข้อมูลที่แพทย์ต้องการเพื่อการวางแผนการรักษา

หากท่านต้องการที่จะตั้งครรภ์ท่านต้องเตรียมข้อมูลก่อนพบแพทย์ ข้อมูลที่แพทย์ต้องการมีดังนี้

ระยะเวลาที่เป็นโรคเบาหวาน
เคยมีโรคแทรกซ้อนอะไรบ้างเช่น การติดเชื้อ ภาวะ ketoacidosis ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ
โรคแทรกซ้อนเรื้อรัง เช่นโรคเบาหวานเข้าตา โรคไต โรคหัวใจ ความดันโลหิตสูง ฯลฯ
ประวัติการรักษา การใช้ยา ผลน้ำตาลในเลือดที่ผ่านมา การออกกำลังกาย
โรคโรคอย่างอื่นร่วมด้วยหรือไม่
ประวัติประจำเดือนรวมทั้งการใช้ยาคุมกำเนิด

เมื่อไปพบแพทย์จะต้องตรวจร่างกายอะไรบ้าง

เนื่องโรคเบาหวานจะมีโรคแทรกซ้อนที่เกิดกับ ตา ไต หัวใจและหลอดเลือด ระบบประสาท แพทย์ก็จะต้องตรวจผู้ป่วยว่ามีโรคเหล่านี้หรือไม่

แพทย์จะวัดความดันโลหิตทั้งท่านอนและท่ายืน
ตรวจจอรับภาพของตา
ตรวจหัวใจและหลอดเลือด
ตรวจระบบประสาท

การตรวจทางห้องปฏิบัติการณ์ก่อนการตั้งครรภ์

เป็นการตรวจเพื่อดูว่าสามารถคุมโรคเบาหวานได้ดีเพียงใด หากคุมได้ดีก็ให้ตั้งครรภ์ได้ แพทย์จะเจาะเลือดตรวจดูสิ่งต่อไปนี้

HbA1c
การทำงานของไต
ปริมาณไข่ขาวในปัสสาวะ ผู้ป่วยที่มีปริมาณไข่ขาวในปัสสาวะมากกว่า 190 มก%/24 ชม.จะมีโอกาสเป็นความดันโลหิตสูงมาก หากมีปริมาณไขขาวมากกว่า 400 มก%จะมีโอกาสที่เด็กจะไม่เจริญเติบโต ทั้งนี้ยากลุ่ม ACEI ก็ไม่ควรให้ในคนท้อง
ตรวจการทำงานของต่อมไทรอยด์
การตรวจอย่างอื่นหากมีความจำเป็น

การวางแผนการรักษา

ผู้ป่วยต้องเรียนรู้ถึงความเสี่ยงที่จะเกิดเช่น ความเสี่ยงต่อความพิการของเด็ก โรคแทรกซ้อนที่จะเกิดกับเด็ก ผลของการตั้งครรภ์ต่อโรคเบาหวานและโรคแทรกซ้อน ปัญหาระหว่างคลอด และความจำเป็นในการควบคุมระดับน้ำตาลให้ดีก่อนการตั้งครรภ์
การเลือกใช้ยารักษาโรคเบาหวาน แนะนำให้ใช้ insulin
ควบคุมระดับ HbA1c ให้น้อยกว่า 6%ซึ่งมีวิธีการดังนี้

คุมระดับน้ำตาลก่อนอาหารให้อยู่ระหว่าง 70-100 มก%
คุมระดับน้ำตาลหลังอาหาร 1 ชั่วโมงให้อยู่น้อยกว่า 155 มก%
คุมน้ำตาลหลังอาหาร 2 ชม.ให้ต่ำกว่า 1130 มก.%

การที่ให้ตั้งครรภ์ได้ก็ต่อเมื่อระดับ HbA1c อยู่ในเกณฑ์ปกติการตั้งครรภ์กับโรคแทรกซ้อนของเบาหวาน

ภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ

การควบคุมเบาชนิดคุมเข้มมักจะเกิดภาวะน้ำตาลในเลือดต่ำ ดังนั้นผู้ป่วยและญาติต้องรู้จักภาวะนี้รวมทั้งวิธีแก้ไข

โรคแทรกซ้อนทางตา Retinopathy

ผู้ป่วยเบาหวานขณะตั้งครรภ์จะทำให้อาการแทรกซ้อนทางตาเป็นมากขึ้นดังนั้นต้องตรวจตาไว้ก่อนตั้งครรภ์ และระหว่างการตั้งครรภ์จะต้องตรวจเป็นระยะๆ

ความดันโลหิตสูง

โรคเบาหวานชนิดที่ 1 และ 2 รวมทั้งการตั้งครรภ์จะทำให้เกิดวามดันโลหิตสูงโดยเฉพาะผู้ป่วยโรคเบาหวานที่มีระดับไข่ขาวในปัสสาวะมากกว่า 190 มก.%ดังนั้นควรที่จะคุมความดันโลหิตสูงให้ดีก่อนการตั้งครรภ์ และควรหลีกเลี่ยงการใช้ยาในกลุ่มต่อไปนี้ ACEI Bblock ยาขับปัสสาวะ

โรคไต

หากการตั้งครรภ์ทำให้ไตทำงานเสื่อมลง(creatini มากกว่า 3 มก.%) ไม่ควรให้ตั้งครรภ์ต่อ หากปริมาณไข่ขาวมากกว่า 190 มก.%ต้องระวังเรื่องความดันโลหิตสูงในไตรมาศ 2 ของการตั้งครรภ์

โรคหัวใจ

หากมีโรคหลอดเลือดหัวใจตีบต้องแก้ไขก่อนการผ่าตัด และควรได้ตรวจความแข็งแรงของหัวใจเพื่อให้แน่ใจไดว่าเมื่อตั้งครรภ์แล้วหัวใจจะทนได้

โรคเบาหวานและสุภาพสตรี

โรคเบาหวานกับการตั้งครรภ์ | การเตรียมตัวก่อนการตั้งครรภ์ | โรคเบาหวานกับคุณสุภาพสตรี | การเตรียมตัวตั้งครรภ์

หลักการรักษา