ยาลดความดันโลหิต Angiotensin-Converting Enzyme inhibitor (ACE inhibitor) คำแนะนำในการควบคุมความดันโลหิตอย่างมีประสิทธิผล

ยาลดความดันโลหิตกลุ่ม  ACE inhibitors หรือ ตัวยับยั้ง แองจิโอเทนซิน-คอนเวอร์ติง เอนไซม์ (Angiotensin-Converting Enzyme) เป็นกลุ่มยาที่ใช้รักษาเบื้องต้นในการรักษาโรคความดันโลหิตสูง(hypertension) และ หัวใจล้มเหลวแบบเลือดคั่ง (congestive heart failure) โดยจะเป็นยาใช้อันดับแรก ยาในกลุ่มนี้ได้แก่ enalapril lisinopril captopril fosinopril perindopril quinapril ramipril benazepril moexipril trandolapril ผู้ป่วยร้อยละ 50-60จะตอบสนองดีต่อยาชนิดนี้

กลไกการออกฤทธิ์

โดยการยับยั้งเอนไซม์ในร่างกายที่มีชื่อว่าซึ่งปกติเอนไซม์ตัวนี้ จะทำหน้าที่เปลี่ยนสาร ในร่างกายที่ชื่อ Angiotensin I ให้เป็น Angiotension II (ซึ่งสาร Angiotensin II จะทำให้หลอดเลือดหดตัวทำให้ความดันโลหิตสูงขึ้น และกระตุ้นการหลั่งสาร Aldosterone ซึ่งทำให้มีการดูดซึมเกลือโซเดียมกลับเข้าร่างกายที่บริเวณไต)  ผลก็คือทำให้ปริมาณสารทำให้เกิดผลตรงกันข้ามคือ หลอดเลือดจะขยายตัวออก ทำให้ความดันโลหิตลดลง และยังชลอการเสื่อมของไต

1. ลดการผลิตสารที่ทำให้เส้นเลือดหดตัว Angiotensin II และ
2. ลดการสลายตัวของสารที่ทำให้เส้นเลือดขยายตัวได้แก่สาร  แบรดีไคนิน(bradykinin)

ผลของ ACE inhibitors

ACE inhibitors มีผล

1. ลดความต้านทานของ ระบบหลอดเลือดแดง (arteriole)
2. ทำให้หลอดเลือดดำขยายเพิ่มความจุของระบบหลอดเลือดดำ (venous capacitance)
3. เหัวใจฉีดเลือดได้มากขึ้น
4. ลดความต้านทานของเส้นเลือดเลี้ยงไต (renovascular resistance)ทำให้เลือดไปเลี้ยงไตมากขึ้นมีการขับเกลือในปัสสาวะเพิ่ม (natriuresis)
5. ในทาง ระบาดวิทยา (Epidemiology) และการศึกษาทางคลินิกพบว่า ACE inhibitors ช่วยลดโรคไตวายจากเบาหวานหรือเบาจืดด้วย

การใช้ทางคลินิก

ข้อบ่งใช้ของ ACE inhibitors คือ:

• ป้องกันความผิดปกติของ ระบบหัวใจและหลอดเลือด (cardiovascular)
• หัวใจล้มเหลวแบบเลือดคั่ง (Congestive heart failure)
• โรคความดันโลหิตสูง (Hypertension)
• ห้องล่างของหัวใจ (ventricle) ซ้ายทำงานผิดปกติ LV dysfunction
• ป้องกัน โรคไตเสื่อม (nephropathy)
• ป้องกันโรคไตโรคเบาหวาน Diabetic nephropathy
• โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือด Post-myocardial infarction
• กล้ามเนื้อหัวใจหนา LV hypertrophy
• หลอดเลือดแดงแข็ง
• มีโปรตีนในปัสสาวะ Proteinuria/ Microalbuminuria

Agioedema เป็นอาการบวมของหนังตาและปาก

• หัวใจเต้นสั่นพริ้ว Atrial fibrillation
• โรคอ้วนลงพุง Metabolic syndrome

ข้อห้ามในการใช้(Contraindications)

• เคยแพ้ยาในกลุ่มนี้โดยมีอาการบวมหนังตา ริมฝีปาก(angioedema) ร่วมกับการรักษาด้วยกลุ่มนี้มาก่อน
• โรคเส้นเลือดแดงที่ไตตีบทั้งสองข้าง (Renal artery stenosis-bilateral, or unilateral with a solitary functioning kidney)
•  ไตวายรุนแรง
•  คนที่มีระดับโปตัสเซียมในเลือดสูง
• ไม่ควรใช้ในผู้ที่ตั้งครรภ์ เพราะอาจทำให้ทารกพิการได้

ก่อนใช้ยานี้ต้องรู้อะไรบ้าง

• หากเคยแพ้ยาในกลุ่ม ACE inhibitor จะต้องแจ้งให้แพทย์หรือเภสัชทราบ
• การใช้ยานี้ในเด็กยังมีข้อมูลไม่เพียงพอจึงไม่แนะนำให้ใช้
• สำหรับผู้สูงอายุจะต้องปรับยาตามการทำงานของไต
• ไม่ใช้ยานี้ในระยะการตั้งครรภ์ทุกไตรมาศ
• ไม่แนะนำให้ใช้ในคนที่เลี้ยงลูกด้วยนมแม่
• ไม่ควรใช้ยานี้กับยาดังต่อไปนี้
  • Aliskiren
  • ยาลดความดันกลุ่ม ARB Candesartan,Eprosartan,Losartan,Olmesartan Medoxomil,Telmisartan,Valsartan
  • ยาขับปัสสาวะที่ลดการขับเกลือโพแทสเซี่ยม Triamterene,Amiloride,Potassium,Spironolactone
  • การใช้ยานี้ร่วมกับยากลุ่ม NSAIDS อาจจะลดประสิทธิภาพของยาลดความดันโลหิต และหากร่างกายมีการขาดน้ำก็อาจจะทำให้เกิดไตวายเฉียบพลัน

การใช้ยา ACE inhibitors ควรระมัดระวังเป็นพิเศษในคนไข้ดังนี้:

• การทำงานของไตบกพร่อง (Impaired renal function) ผู้ที่การทำงานของไตเสื่อมอยู่ก่อนอาจจะทำให้เกิดไตวายเพิ่ม
• โรคลิ้นหัวใจเอออร์ติคตีบรุนแรง Aortic valve stenosis หรือ โรคหัวใจโตชนิดhypertrophic obstructive cardiomyopathy  (cardiac outflow obstruction)
• ท้องร่วงหรืออาเจียนมากซึ่งจะเพิ่มโอกาศเกิดขาดน้ำ
• ร่างกายขาดน้ำ (Hypovolaemia) หรือ การขาดน้ำ (dehydration) จะเพิ่มโอกาศเกิดไตวายหรือเกลือโพแทสเซี่ยมในเลือดสูง
• การฟอกเลือด (Haemodialysis) ด้วย high flux polyacrylonitrile membranes การล้างไตจะเพิ่มโอกาศในการแพ้ยา
• หัวใจวายทำให้เลือดไปเลี้ยงไตน้อยเมื่อได้ยานี้โอกาศจะเกิดไตวาย และเกลือแร่ผิดปกติจะมีมากจะต้องติดตามการทำงานของไตและเกลือแร่อย่างใกล้ชิด
• โรคเบาหวานจะต้องติดตามเกลือแร่
• ความดันโลหิตต่ำหากจะใช้จะต้องติดตามอย่างใกล้ชิด
• โรคตับ โรค SLE
• อาการไอพบได้ร้อยละ 20 เมื่อหยุดยา 1-2 สัปดาห์อาการไอจะหายไป หากมีอาการมากให้ใช้ยากลุ่ม ARB drugs แทนกลุ่ม ACE inhibitors
• นอกจากไอแล้วยังอาจจะทำให้ไตเสื่อมโดยเฉพาะผู้ที่ขาดน้ำ โรคหัวใจ ควรจะต้องติดตามการทำงานของไต
• ผู้ป่วยอาจจะมีผื่นที่ผิวหนัง ลิ้นไม่รับรส 
• เกลือแร่โปแตสเซียมอาจจะสูงขึ้นโดยเฉพาะผู้ป่วยที่ไตทำงานไม่ดีควรจะให้ยาขับปัสสาวะที่ขับเกลือโปแตสเซียม

ข้อควรระวัง(Warnings/precautions)

 อาจทำให้เกิดภาวะไตวายได้ และโปรแตสเซี่ยมในเลือดสูง โดยเฉพาะในผู้ป่วยที่เป็นโรคไตมาก่อน หรือมีภาวะขาดน้ำ, หัวใจล้มเหลว

การใช้ยากลุ่มนี้ร่วมกับยาชนิดอื่น

ยากลุ่มนี้มีความปลอดภัยค่อนข้างสูงเมื่อใช้ร่วมกับยาชนิดอื่น แต่ก็ควรจะมีข้อระวังในประเด็นดังต่อไปนี้

• Quinapril จะลดการดูดซึมของยา Tetracyclin เนื่องจากเกลือแมกนีเซี่ยมจะจับกับ Tetracyclin
• การใช้ยากลุ่มนี้ร่วมกับวิตามินที่มีเกลือโพแทสเซี่ยม หรือยาที่ลดการขับโพแทสเซี่ยม เช่น spironolactone จะทำให้เกลือโพแทสเซี่ยมในเลือดสูง
• ยากลุ่มนี้จะเพิ่มระดับยา lithium ซึ่งจะทำให้เกิดผลข้างเคียง
• ยากลุ่ม NSAIDS จะลดประสิทธิภาพของยาลดความดันกลุ่มนี้

รายชื่อยากลุ่มนี้อยู่หน้าที่2

Captopril | Enalapril | Lisinopril | Perindopril | Ramipril |

ต่อหน้าที่2

ทบทวนวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว

 

 

• ยาลดความดัน ACEI
• ยาลดความดันกลุ่ม ARB
• ยาปิดกั้นเบต้าBeta blocker
• ยาปิดกั้นแคลเซี่ยม
• ยาขับปัสสาวะ
• ยาต้านเกล็ดเลือด
• ยาต้านการแข็งตัวของเลือด
• ยา Digoxin
• ยาละลายลิ่มเลือด
• ยาขยายหลอดเลือดหัวใจ
• ยา Prazosin
• ยา Doxazosin