การตรวจ alanine aminotransferase (ALT)
การตรวจเลือดเพื่อตรวจสอบการทำงานของตับจะตรวจ ALT ย่อมาจากคำว่า "alanine aminotransferase" หรือ SGPTในการเจาะเลือดเพื่อตรวจการทำงานของตับมักจะเจาะเลือดตรวจค่าเอนไซม์อีกตัวหนึ่งคือ AST ผลเลือดที่ผิดปกติจะเกิดเมื่ออวัยวะบางแห่งของร่างกายโดยเฉพาะอย่างยิ่งคือ ไต หัวใจ หรือกล้ามเนื้อ ได้รับอันตรายจากการติดเชื้อเช่น ตับอักเสบ สารพิษ ยา ไขมันพอกตับ
หน้าที่ของตับ
ความสำคัญของการเจาะเลือด ALT
หากท่านมีปัจจัยเสี่ยงของการเกิดโรคตับ เช่น การดื่มสุราเรื้อรังหรือปริมาณมากเกินไป การได้รับยาหรือสารเคมีที่มีพิษต่อตับ การได้รับยาหรือสมุนไพรบางชนิดติดต่อเป็นเวลานาน หรือปริมาณมากเกินไป ปัจจัยดังกล่าวทำให้ตับถูกทำลายและเกิดโรคตับซึ่งอาจจะไม่มีอาการหรือมีอาการของโรคตับก็ได้ เอนไซม์ ALT ใช้ช่วยตรวจคัดกรอง วินิจฉัยภาวะโรคตับ โดย ALT เป็นเอนไซมชนิดหนึ่งที่่พบได้ในเซลล์ตับ และสามารถพบได้ในเซลล์อื่นๆเช่นเซลล์กล้ามเนื้อหัวใจหัวใจ เซลล์กล้ามเนื้อในปริมาณเล็กน้อย ดังนั้นค่า ALT ที่ตรวจพบในกระแสเลือดจึงเกิดจากเซลล์ตับ สำหรับในผู้สุขภาพดี จะพบค่า ALT ในเลือดน้อยมาก แต่หากเซลล์ตับถูกทำลายหรืออักเสบจะมีเอนไซม์ ALT จากตับออกมาที่กระแสเลือดปริมาณมากขึ้น ซึ่งส่วนใหญ่จะสั่งตรวจวัดควบคู่กับค่าเอนไซม์ตับตัวอื่นๆด้วยเพื่อประเมินร่วมกัน คือ AST, bililubin, ALP
เมื่อไรแพทย์จะสั่งเจาะเลือดตรวจการทำงานของตับ
แพทย์จะสั่งตรวจเลือดการทำงานของตับเมื่อมีอาการหรืออาการแสดงว่าเป็นโรคตับ หรือมีปัจจัยเสี่ยงต่อการเกิดโรคตับ
อาการแสดงโรคตับอักเสบ
- อ่อนแรง อ่อนเพลีย
- เบื่ออาหาร ไม่อยากอาหาร
- ปวดท้อง,แน่นชายโครงข้างขวา ท้องบวมมีน้ำในท้องหรือท้องมาน
- ภาวะดีซ่าน (Jaundice) คือมีอาการ ตัวเหลือง ตาเหลือง
- ปัสสาวะสีเข้ม
- คันที่ผิวหนัง
ผู้ที่มีความเสี่ยงการโรคตับ
- ผู้ที่มีประวัติหรือมีโอกาสเป็นไวรัสตับอักเสบ
- ดื่มดื่มสุราหรือเบียร์มาก
- มีประวัติครอบครัวเป็นโรคตับ
- รับประทานยาหรือสมุนไพร หรือวิตามิน ในปริมาณและขนาดที่อาจจะสามารถทำลายตับได้
- ภาวะอ้วน น้ำหนักเกิน และ/หรือ เป็นเบาหวาน
การแปลผลเลือด
ค่าปกติเท่ากับ 0 – 48 U/L (หน่วย ยูนิตต่อลิตร)
ค่าเอนไซม์ตับ ALT ที่สูงกว่าปกติ สาเหตุ
- ตับแข็ง Cirrhosis
- ตับอักเสบ Hepatitis เช่นตับอักเสบ เอ บี ซี
- ตับอักเสบจากการดื่มสุรา
- Hemochromatosis
- ตับขาดเลือดเช่น ภาวะความดันโลหิตต่ำ หรือหัวใจวาย
- เนื้องอกของตับ หรือมะเร็งตับ
- โรคกล้ามเนื้อหัวใจขาดเลือดเฉียบพลัน
- ยาหรือสารที่มีพิษต่อตับเช่น พาราเซ็ตตามอล ยารักษาวัณโรค rifampicin หรือสมุนไพร
- Mononucleosis
- Pancreatitis
ความสัมพันธ์ระหว่างอัตราส่วนของAST : ALT ตามชื่อผู้ค้นคว้าคนแรกนี้ว่า "DeRitis Ratio"
| De Ritis Ratio Decision Limit | ||||
|---|---|---|---|---|
| โรคหรือสุขภาพ | <1.0 | 1.0 to <1.5 | 1.5 to <2.0 | ≥ 2.0 |
| แข็งแรง | ผู้หญิง (up to 1.7) | เด็ก | ทารก | |
| Men (up to 1.3) | ||||
| ไวรัสตับอักเสบ | กำลังดีขึ้น | แย่ลง | ตับวาย | |
| ตับอักเสบจากสุรา | กำลังดีขึ้น | ติดสุรา | ตับอักเสบเฉียบพลัน | |
| โรคตับเรื้อรัง | คงที่ | เสี่ยงต่อการเกิดพังผืด | Other Causes | |
| โรคกล้ามเนื้อ | เรื้อรัง | กำลังดีขึ้น | เฉียบพลัน | |
- กรณีค่า ALT สูงเกินกว่า 400 U/L นับเป็นการยืนยันว่าอาจเกิดจากไวรัสแน่ ๆ จึงไม่จำเป็นต้องพิจารณาอัตราส่วน
ค่าปกติของ ALT 20 - 140 IU/L (international units per liter)
โรคหรือภาวะที่ทำให้ ALT สูงได้แก่
- pregnancy
- healing bone fracture
- liver diseases
- biliary obstruction
- hepatitis
- bone disease
- Paget's disease
- osteoblastic bone cancers
- osteomalacia
- rickets
- skeletal disease
- anemia
- eukemia
- hyroid gland infection
- yperparathyroidism
- hronic alcohol ingestion
โรคหรือภาวะที่ทำให้ค่า ALT ต่ำได้แก่
- ขาดโปรตีน
- ขาดแร่ธาตุ magnesium
- ได้รับวิตาินดีมาก หรือขาดวิตามินซี
- ขาดอาหาร
Albumin | Globulin | Alkaline phosphatase | AST | ALT | Bilirubin | การแข็งตัวของเลือด | Gamma Glutamic Transpeptidase | lactic dehydrogenase test | การตรวจการทำงานของตับ
ทบทวนวันที่ 21/1/2566
โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว
|
|
|---|