เซลล์เม็ดเลือดตัวอ่อน Blast

เซลล์เม็ดเลือดของคนประกอบไปด้วย เซลล์เม็ดเลือดแดง เซลล์เม็ดเลือดขาว เซลล์เกล็ดเลือด เซลล์เม็ดเลือด lymphocyte เซลล์เม็ดเลือด monocyte เซลล์เหล่านี้ถูกสร้างในไขกระดูกโดยตัวอ่อนที่เรียกว่า Blast เซลล์ตัวอ่อนพัฒนามาจากเซลล์ต้นแบบที่เรียกว่า stem cell เซลล์ตัวอ่อนจะอยู่ในไขกระดูกเมื่อเซลล์โตขึ้นจึงหลุดลอยเข้ากระแสเลือด การตรวจพบเซลล์ตัวอ่อนในกระแสเลือดจึงผิดปกติ
เพื่อทราบจำนวนแบลสต์ (Blast) คือ เซลล์เม็ดเลือดตัวอ่อน ทั้งหลายว่าหลุดเข้ามาอยู่ในกระแสเลือด นับได้เป็นจำนวนกี่เปอร์เซ็นต์ของเม็ดเลือดขาว (WBC) ทั้งนี้ ที่อยู่ปกติของมันก็คือ

จะเห็นจากแผนภูมิซึ่งปรากฏคำว่า "blast" อาจเป็นเซลล์หลายชนิด

ล้วนแล้วแต่มีต้นกำเนิดมาจาก stem cell ทั้งสิ้น และจำเป็นต้องรอเวลาให้อยู่ในไขกระดูก bone marrow จากภาพจะอยู่ในช่วง Precursor ก่อน ซึ่งเป็นการแสดงว่า blast เหล่านั้นยังเป็นตัวอ่อนพร้อมที่จะโตเป็นเซลลโตเต็มที่เพื่อจะออกไปทำงานตามหน้าที่ของมันในกระแสเลือด peripheral ต่อไปภายหลัง เซลล์ตัวอ่อนตั้งต้น Blast จำเป็นต้องรอเวลาอยู่ในไขกระดูก เพราะยังเป็นเซลล์ตัวอ่อน Blast ทั้งหลายเหล่านี้มี 5 ชนิด คือ

.Erythroblasts เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ ถึงเวลาทำงานในกระแสเลือดจะได้ชื่อใหม่ว่า เซลล์เม็ดเลือด

แดง (Erythrocytes)

2.Myeloblasts เมื่อเติบโตเป็นผู้ใหญ่ ถึงเวลาทำงานในกระแสเลือดจะแบ่งตัวเองกลายเป็นเซลล์

สำคัญถึง 3 ชนิด คือ 1) Basophils 2) Eosinophils และ 3) Neutrophils

3.Monoblasts เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ ถึงเวลาทำงานในกระแสเลือดจะได้ชื่อใหม่ว่า Monocytes

4.Lymphoblasts เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ ถึงเวลาทำงานในกระแสเลือด จะได้ชื่อใหม่ว่า Lymphocytes

5.Megakaryoblasts เมื่อโตเป็นผู้ใหญ่ ถึงเวลาทำงานในกระแสเลือด มันก็จะวิวัฒนาการตัวเองไป ตามลำดับ จนกลายเป็นเกล็ดเลือด (Plateletts) ซึ่งมีชื่อเป็นทางการว่า Thrombocyte ทั้งนี้

เซลล์เม็ดเลือดตั้งต้นหรือ blast จะอยู่เฉพาะในไขกระดูกเท่านั้น เมื่อใดที่ตรวจพบเซลล์ตัวอ่อนตั้งต้น blast แสดงว่าจะต้องเกิดปัญหาที่ไขกระดูกค่าปกติของ Blast

.ให้ยึดถือตามค่าที่ระบุไว้ในใยรายงานแสดงผลเลือด
ค่าปกติทั่วไป ตรวจไม่พบเซลล์ตัวอ่อนตั้งต้นเม็ดเลือด ในกระแสเลือด

ค่าผิดปกติ

ในทางน้อย ถือว่า ไม่ผิดปกติ
ในทางมาก อาจแสดงผลว่า

อาจเกิดาภาวะไขกระดูกทำงานล้มเหลว โดยผลิตเม็ดเลือด

ขาวตัวอ่อนต้นแบบที่เป็น Blast cells ชนิด Myeloblasts มากเกินไป จนทำให้หยุดการผลิตเซลล์เม็ดเลือดอื่นที่เคยผลิต ได้แก่ เม็ดเลือดแดง และเกล็ดเลือด หรือผลิตได้จำนวนน้อย จึงเกิดอาการอ่อนเพลีย มีอาการซีดเซียว เกิดอาการปวดกระดูก เลือดออกง่าย นอกจากเซลล์ตัวอ่อนต้นแบบชนิด blast ก็ยังมีเซลล์ตัวอ่อนเม็ดเลือดขาวชนิด Prpmyelocyte หรือ myelocyte หรือ Metamyelocyte ในกระแสเลือดแสดงว่าการทำงานของไขกระดูกผิดปกติ

เรียบเรียงวันที่

โดย นายแพทย์ ประพันธ์ ปลื้มภาณุภัทร อายุรแพทย์,แพทย์เวชศาสตร์ครอบครัว